Światowy Dzień Promocji Higieny Rąk (5 maja) obchodzony jest na całym świecie od 11 lat z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Do grona 180 krajów podnoszących tego dnia temat bezpieczeństwa pacjentów Polska dołączyła w 2013 r. Głównym celem tej inicjatywy WHO jest minimalizowanie liczby ZZOZ poprzez promowanie higieny rąk na wszystkich poziomach ochrony zdrowia. Według szacunków Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) zakażeniom związanym z opieką zdrowotną co roku w całej Unii Europejskiej ulega ponad 4,1 mln pacjentów, 37 tys. umiera w ich wyniku. Ze względu na brak odpowiedniego raportowania w Polsce liczba przypadków śmiertelnych nie jest dokładnie znana, ale szacuje się ją również na kilkadziesiąt tysięcy osób.

Grupa Ekspertów ds. Zapobiegania Zakażeniom Związanym z Opieką Zdrowotną zwraca uwagę na alarmującą sytuację w Polsce - ze względu na brak odpowiedniego raportowania liczba śmiertelnych przypadków ZZOZ nie jest dokładnie znana, ale szacuje się ją na kilkadziesiąt tysięcy osób rocznie. Eksperci zaapelowali do Ministra Zdrowia o systemowe podejście do problemu.

Leczenie zakażeń związanych z opieką zdrowotną (ZZOZ) stanowi znaczne obciążenie finansowe dla polskich szpitali, które co roku muszą przeznaczyć na ten cel od 2 do 3 mln zł. Jednak sumy te stanowią zaledwie ułamek ogólnego zestawienia skutków społecznych i kosztów pośrednich, m.in. roszczeń czy wypłat odszkodowań obciążających podmioty lecznicze. Wydatki te można zmniejszyć dzięki poprawie organizacji pracy i kontroli zakażeń, a także zwiększeniu zaangażowanie personelu i usługodawców danej placówki. Wielu infekcjom można zapobiec bez wprowadzania kosztownych rozwiązań, wdrażając np. metodyczną i konsekwentną edukacją personelu medycznego wszystkich szczebli, a także usprawniając oraz koordynując działania na poziomie systemowym. Do tego potrzebna jest jednak wprowadzenie rygorystycznej rejestracji występujących zdarzeń niepożądanych.

Swoje rekomendacje w tym zakresie przedstawiła w marcu Ministrowi Zdrowia Grupa Ekspertów ds. ZZOZ, której przewodniczy prof. Andrzej Gładysz, Pełnomocnik Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych: "W Polsce, mimo ogromnego postępu nauk medycznych w zakresie zapobiegania zakażeniom szpitalnym, odnotowujemy ciągle obraz przypominający białą plamę – sytuacja na tym polu jest nadal bardzo zła. Niestety znajduje ona swoje odbicie na sądowej wokandzie. Musimy dążyć do tego, aby kontrola zakażeń szpitalnych, a w konsekwencji wzrost bezpieczeństwa świadczonych usług medycznych przybliżył nas do standardów europejskich. Powyższe stanowisko nie ma na celu napiętnowania środowiska lekarskiego, a szerzej medycznego. Jedynie uświadomienie roli i znaczenia, tak zdrowotnego jak i ekonomicznego, jakie powinno mieć zapewnienie pacjentowi najwyższej jakości świadczonych usług".

Obok edukacji, także w zakresie higieny rąk, eksperci zrzeszeni w Grupie ds. ZZOZ wskazali na konieczność systemowego ujęcia problemu, poprzez m.in. zapewnienie wyróżnień i innych form pozytywnej motywacji placówek ochrony zdrowia, które uznają, że kryterium bezpiecznego świadczenia usług stanowi podstawę dobrego wizerunku placówki. Konieczna jest także edukacja personelu medycznego, poprawa profilaktyki zakażeń poprzez racjonalizację antybiotykoterapii, przeciwdziałanie rozszerzaniu antybiotykooporności oraz wdrożenie jednolitych standardów i metodologii raportowania.