Dużym sukcesem zakończył się II Kongres FARMACJA 21. FARMACEUCI W OCHRONIE ZDROWIA zorganizowany przez Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Dyskusja nad przyszłością rynku farmaceutycznego w obliczu planowanych nowelizacji ustaw o zawodzie farmaceuty i prawo farmaceutyczne była szczególnie ważna, a płynące z niej wnioski mogą pomóc nie tylko środowisku, ale i resortowi zdrowia w podjęciu kluczowych decyzji. Patronem medialnym kongresu był miesięcznik "Lek w Polsce".

"Mam wielką satysfakcję z tego Kongresu. Wzięli w nim udział wyjątkowi goście, z wiceministrem zdrowia Krzysztofem Łandą, Głównym Inspektorem Farmaceutycznym Zbigniewem Niewójtem i panią dyrektor Katarzyną Chmielewską z Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministerstwa Zdrowia. Bardzo mnie cieszy udział nowej prezes Naczelnej Izby Aptekarskiej, pani Elżbiety Piotrowskiej-Rutkowskiej. Jestem przekonany, że wspólnie możemy wypracować wiele rozwiązań, o których rozmawialiśmy przez dwa dni we Wrocławiu i które przyczynią się do znaczącej poprawy sytuacji farmaceutów" – powiedział prof. Janusz Pluta, prezes Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego (PTFarm), przewodniczący Komitetu Naukowego.

Podczas kongresu poruszano wiele kwestii stanowiących codzienne bolączki zarówno farmaceutów pracujących w aptekach szpitalnych, ogólnodostępnych, jak i pracowników dydaktycznych wydziałów farmacji uczelni medycznych. Dyskutowano m.in. nad projektem ustawy o zawodzie farmaceuty. Według  dr Agnieszki Zimmermann z Katedry Prawa Medycznego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, celem ustawy powinno być z jednej strony rozszerzenie uprawnień zawodowych, a z drugiej zabezpieczenie niezależności farmaceuty
w podejmowaniu decyzji terapeutycznych.

"Jesteśmy w przededniu ważnych rozwiązań. Pracujemy bardzo intensywnie nad ustawą prawo farmaceutyczne, toczą się również prace nad ustawą o zawodzie farmaceuty. Myślę, że ta konferencja, dzięki bardzo ciekawemu programowi, który zdecydowanie odpowiada na potrzeby ministerstwa, pomoże ministrowi w podjęciu właściwych decyzji" – powiedział podczas wystąpienia otwierającego Kongres Krzysztof Łanda, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia.

Opieka farmaceutyczna

Wizję opieki farmaceutycznej przestawił Grzegorz Zagórny z Narodowego Funduszu Zdrowia, przewodniczący Zespołu ds. opieki farmaceutycznej przy Ministrze Zdrowia, którego prace trwały 12 miesięcy do sierpnia 2016 r. Zgodnie z opracowanymi przez zespół założeniami, opieka farmaceutyczna powinna być świadczeniem gwarantowanym, finansowanym ze środków płatnika lub budżetu państwa. W fazie wdrożenia programu pilotażowego powinna objąć populację 65+. Świadczeniodawcą usługi powinna być apteka, która wcześniej podpisałaby umowę z płatnikiem (NFZ).

"Opiekę farmaceutyczną trzeba wzmocnić. Trzeba ją przypisać nie do apteki, a do farmaceuty. Pozostaje jednak pytanie, jaka to musi być opieka, jakie mają być cele jej sprawowania i z czego powinna być finansowana"– skomentował minister Krzysztof Łanda. Nie podzielił natomiast poglądu Zespołu o konieczności wcześniejszego wdrożenia programu pilotażowego.

W Finlandii, według szacunków firmy konsultingowej PWC, wprowadzenie opieki farmaceutycznej pozwala zaoszczędzić ok. 565 mln euro rocznie w wyniku mniejszej liczby wizyt u lekarzy POZ oraz mniejszej liczby przypadków leczenia szpitalnego. Bardzo konserwatywne szacunki dla Polski zakładają, że jeśli u 25% pacjentów objętych programem lekowym średnia liczba leków zmniejszy się choćby o jeden, w ciągu najbliższych 5 lat pozwoli to zaoszczędzić między 676 a 900 mln zł w systemie ochrony zdrowia.

Rola inspekcji farmaceutycznej

W sesji poświęconej roli apteki w zmieniającym się systemie ochrony zdrowia omówione zostały aktualne i planowane kompetencje inspekcji farmaceutycznej, która według Zbigniewa Niewójta spotyka się z szeregiem problemów związanych z niewłaściwym stosowaniem prawa farmaceutycznego.

"Cały sektor farmaceutyczny to są naczynia połączone. Inspekcja farmaceutyczna działa w imieniu całego resortu i powinna być sprawnym i skutecznym narzędziem ministra zdrowia do zrealizowania jego celów w zakresie polityki lekowej" – mówił Zbigniew Niewójt, p.o. Głównego Inspektora Farmaceutycznego. Zaznaczył, że skończyły się czasy pojedynczych aptek i pojedynczych hurtowni, bo w obu obszarach podmioty funkcjonują już na terenie całego kraju, co oznacza, że do prowadzenia właściwego i skutecznego nadzoru potrzebna jest pionizacja inspekcji farmaceutycznej czyli jej scentralizowanie. 

Jakie apteki?

"Na rynku funkcjonują apteki sieciowe i nazwijmy to rodzinne czy tradycyjne. Nie chcemy, żeby dochodziło do przewagi którejkolwiek ze stron. Planujemy zachować obecny podział, mniej więcej 30/70 procent na korzyść aptek indywidualnych. Pozostaje pytanie, jak to zrobić, żeby sytuacja była ustabilizowana – mówił w swoim wystąpieniu minister Łanda.

Minister dodał, że resort zamierza wprowadzić kryteria demograficzne i geograficzne, jeśli chodzi o powstawanie nowych aptek, co według niego spowoduje racjonalne rozłożenie aptek: "Oczywiście z jednej strony rozważamy 51% udziału w aptekach dla farmaceutów oraz to, w ilu aptekach udziały ma farmaceuta, ale moim zdaniem nie jest to najważniejsze. Istotniejszym instrumentem będą kryteria demograficzno-populacyjne".

Problemy aptek szpitalnych i farmaceutów w nich pracujących omówił Dariusz Smoliński, konsultant wojewódzki w dziedzinie farmacji szpitalnej województwa opolskiego. Apelował o wzmocnienie roli farmaceutów szpitalnych, których „wielu dyrektorów szpitali zdegradowało do roli zwyczajnego magazyniera”.

"My farmaceuci szpitalni mamy żal do rządzących, zarządzających, uczelni i naszego samorządu zawodowego, że o nas zapomniano –  A przecież współczesny szpitalnik musi być bliski ideału człowieka renesansu, znający się na wielu czasem bardzo odległych dziedzinach farmacji, medycyny, ekonomii, logistyki czy prawa – mówił Dariusz Smoliński.

Co z tą edukacją?

Dużo emocji wzbudziła również dyskusja po debacie „Okrągłego Stołu” zatytułowanej „Kwalifikacje i szkolenie podyplomowe - przykry obowiązek czy szansa na rozwój zawodowy?”. W części panelowej wzięli udział Katarzyna Chmielewska, Dyrektor Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministerstwa Zdrowia, prof. Janusz Pluta, Prezes Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej oraz Zbigniew Węgrzyn, Koordynator Zespołu ds. Programów Specjalizacji i Akredytacji CMPK.

Dyrektor Chmielewska przedstawiła w swojej prezentacji wyzwania, jakie zdaniem resortu stoją obecnie przed farmaceutami. Wskazała na włączenie farmaceutów w działania związane z promocją i edukacją zdrowotną oraz w prace zespołów zajmujących się pacjentami wybranych jednostek chorobowych; zwiększenie zaangażowania farmaceutów w monitorowanie działań niepożądanych leków i w badania praktyki farmaceutycznej. Przedstawiła również prawa i obowiązki farmaceutów w zakresie dalszego szkolenia, wynikające zarówno z dyrektywy unijnej jak i z projektu ustawy o zawodzie farmaceuty. Według uczestników debaty proces zmniejszania się specjalizacji mogą odwrócić jedynie zmiany systemowe, dzięki którym bycie specjalistą stanie się po prostu opłacalne, choćby w celu świadczenia opieki farmaceutycznej albo jako warunku kierowania apteką. Dyskutanci podtrzymali również wygłaszane wcześniej postulaty o konieczności podtrzymania decyzji o wygaszeniu nauczania na kierunku technik farmaceutyczny.

"Mam nadzieję, że dzięki takim wydarzeniom jak Kongres FARMACJA 21. FARMACEUCI W OCHRONIE ZDROWIA nasz zawód będzie lepszy i w samej farmacji będzie działo się lepiej. Jestem przekonany, że dzięki integracji środowiska naukowego i zawodowego możemy wspólnie poprawić kondycję aptek i wzmocnić rolę farmaceuty w procesie leczenia pacjenta – powiedział podsumowując dwudniowe obrady we Wrocławiu prof. Janusz Pluta, który zapowiedział już kolejną edycję kongresu w przyszłym roku.