Zakażenie wirusem grypy rozprzestrzenia się drogą kropelkową, np. poprzez kichnięcie. W przedszkolach i szkołach dzieci bardzo łatwo zarażają się nawzajem. Co roku na grypę choruje 20-30% dzieci w porównaniu do 5-10% dorosłych. Ryzyko ciężkiego przebiegu grypy i wystąpienia groźnych powikłań pogrypowych jest najwyższe u najmłodszych, do ukończenia 5. r.ż. Jednocześnie co roku w Polsce występuje bardzo niski procent zaszczepienia dzieci przeciw grypie – poniżej 1%, przy zalecanych 75% przez WHO wśród osób starszych. Ponadto szczepionki dla dzieci, inaczej niż w przypadku seniorów, nie są refundowane. Jak zatem poprawić ochronę dzieci przed grypą?

W sezonie grypowym 2018-2019 zgodnie z danymi NIZP-PZH zanotowano 1,9 mln zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę wśród dzieci w wieku 0-14 lat. Zdrowe dzieci bez współistniejących chorób są hospitalizowane z powodu powikłań grypy w równym stopniu co dorośli z grup wysokiego ryzyka. Do najczęstszych powikłań wśród dzieci należą powikłania laryngologiczne (zapalenie ucha środkowego) oraz charakterystyczne dla wieku dziecięcego objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego (drgawki, zapalenie mózgu, encefalopatia – najczęściej u dzieci poniżej 10. r.ż.). Dzieci, uważane za rezerwuar wirusów grypy, pełnią rolę w transmisji wirusa grypy w środowisku. Ich zachorowanie sprzyja rozwojowi epidemii. Zaszczepienie co piątego dziecka może zmniejszyć ryzyko wystąpienia grypy wśród reszty społeczeństwa o ok. 50%. Na każde 100 zarażonych dzieci poniżej 3. r.ż., przypada 195 dni absencji w pracy rodziców. 

Grypa nie wybiera, dzieci są szczególnie narażone na zachorowanie i ciężkie powikłania, szczepieniom powinny podlegać dzieci między 6. a 59. miesiącem życia. Noworodki chroni dodatkowo szczepienie kobiet w ciąży. Dlatego zdecydowanie rekomendujemy refundację szczepień w formie donosowej u dzieci, która znacząco wpłynęłaby na podniesienie poziomu wyszczepialności– podkreśla prof. dr hab. n. med. Teresa Jackowska, Konsultant Krajowy ds. Pediatrii.

Nowoczesna i skuteczna technologia profilaktyki grypy – szczepienia

Na niski poziom wyszczepialności przeciw grypie wśród dzieci w Polsce wpływają m.in. niska świadomość o grypie, brak finansowania ze środków publicznych szczepień, a nawet strach najmłodszych przed bólem, widokiem igły oraz stres z tym związany. Dla przykładu, przeprowadzone w USA badania wskazują, że aż 70% rodziców wybiera metodę szczepienia w formie aerozolu donosowego ze względu na strach dzieci przed igłą i bólem. Sytuacji w Polsce nie ułatwiają występujące bariery systemowe związane z dostępnością do lekarzy, a także ograniczenia finansowe rodziców w zakresie zakupu szczepionek bez refundacji. Szansę na podniesienie wyszczepialności może dać szczepionka donosowa ze względu na większą akceptowalność takiej drogi podania przez rodziców i ich dzieci.

Do pierwszych objawów grypy u dzieci należą wysoka gorączka, często z drgawkami gorączkowymi, objawy neurologiczne, np. nadmierna senność oraz łamanie w kościach. Niestety, małe dzieci nie są nam w stanie przekazać tych dolegliwości, dlatego tak łatwo grypę pomylić z inną chorobą. Szczepienie przeciw grypie jest najlepszą formą ochrony przed grypą i groźnymi powikłaniami. Dodatkowo nowa, donosowa forma podania eliminuje barierę strachu przed bólem czy igłami – mówi dr hab. n. med. Ernest Kuchar, Prezes Polskiego Towarzystwa Wakcynologii.

Wysokie ryzyko, niewielka ochrona

Szczepienia przeciw grypie dla dzieci pomiędzy 6. a 60. miesiącem życia są rekomendowane w wytycznych na całym świecie i w polskim Programie Szczepień Ochronnych. W odróżnieniu od osób starszych powyżej 65. r.ż., refundacja szczepień przeciw grypie nie obejmuje najmłodszych. Szansą na zwiększenie niskiego 1-procentowego poziomu zaszczepienia jest refundacja szczepień przeciw grypie dla dzieci pomiędzy 24. a 60. miesiącem życia, które wchodzą do społeczności żłobkowych i przedszkolnych i są szczególnie narażone na zarażenia wirusem grypy. Finansowanie czterowalentnej szczepionki przeciw grypie w postaci aerozolu donosowego u dzieci w wieku pomiędzy 24. a 60. miesiącem życia w ramach refundacji aptecznej jest rekomendowane przez Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Ze względu na 7-krotnie mniejszą grupę dzieci w porównaniu do seniorów, którzy mogą korzystać obecnie z refundowanych szczepień, refundacja szczepionek dla dzieci w wieku od 2 do 5 lat, stanowiłaby znacznie mniejsze obciążenie dla budżetu państwa.