Osoby z chorobą Parkinsona wraz z rozwojem jej objawów zaczynają mieć problemy z czynnościami dnia codziennego, takimi jak samodzielne ubranie się, wstawanie z pozycji siedzącej, przygotowanie posiłku czy umycie się. Choroba ta dotyka nie tylko samego pacjenta. Wraz z nim doświadcza jej cała rodzina, a szczególnie osoba pełniąca obowiązki opiekuna. Z okazji Światowego Dnia Choroby Parkinsona, warto zwrócić uwagę na potrzeby pacjentów, ale także i ich opiekunów, którzy każdego dnia pomagają swoim bliskim w walce z chorobą.

Jak pokazują wyniki badania przeprowadzonego w ramach kampanii „Żywienie medyczne – Twoje posiłki w walce z chorobą”, wśród trudności związanych z opieką nad chorym prawie połowa opiekunów pacjentów chorych na choroby neurologiczne wskazuje na zmęczenie fizyczne związane z opieką. Do obowiązków opiekunów należy zazwyczaj zajmowanie się domem, gotowanie, dbanie o samopoczucie chorego, podanie mu lekarstw, a nawet wykonywanie prostych czynności pielęgniarskich. Specyfika choroby Parkinsona oraz kondycja cierpiących na nią pacjentów dodatkowo utrudnia codzienne obowiązki i praktyczne wyzwania w opiece nad chorym.

"Jednym z charakterystycznych objawów choroby Parkinsona jest ogólna niestabilność postawy i trudność z utrzymaniem równowagi. Objawy te nasilają się wraz z rozwojem choroby, a to może powodować poważne zagrożenia, takie jak częste upadki, narażające na stłuczenia i złamania Z tego powodu niezbędne jest zapewnienie choremu bezpiecznego otoczenia i dostosowanie mieszkania do możliwości psychoruchowych pacjenta. Przeszkodami, które powinno się zlikwidować, są na przykład niepodklejone do podłogi chodniki czy różnice w wysokości progów pomieszczeń. Trzeba także spojrzeć na całe mieszkanie i codzienne czynności oczami chorego i zwrócić uwagę na łatwość dostępu do wszystkich niezbędnych rzeczy, z których na co dzień korzysta pacjent" – mówi dr n. med. neurolog Aleksandra Karbowniczek.

Aktywność fizyczna

Dla osób dotkniętych chorobą Parkinsona kluczowa jest także regularna aktywność fizyczna, dzięki której możliwe jest opóźnienie wystąpienia zaburzeń ruchowych. Ćwiczenia są specjalnie dopasowane do potrzeb i kondycji chorego. Bardzo ważne są te rozciągające mięśnie i zwiększające zakres ruchów w stawach, które powinny być wdrożone jak najwcześniej po postawieniu diagnozy. Są one wskazane nawet u pacjentów leżących. Dbanie o systematyczne wykonywanie ćwiczeń i organizację zajęć spoczywa najczęściej na barkach opiekuna.

Zawartość białka, makro- i mikroelementów w diecie

Dużym wyzwaniem dla pacjentów – a jednocześnie dla ich opiekunów, którzy dbają o dietę chorego – jest odpowiednie zaplanowanie i przestrzeganie zasad przyjmowania leków, w tym lewodopy (L-DOPA), czyli podstawowego elementu terapii w chorobie Parkinsona. W celu uzyskania jak najlepszego efektu leczenia dieta pacjenta powinna zawierać ograniczoną ilość białka (w większości przypadków maksymalnie do 0,8 g białka na kg masy ciała na dobę). W wielu przypadkach lekarze zalecają dietę z redystrybucją białka, czyli zmniejszenie ilości spożywanego białka podczas śniadania oraz obiadu na korzyść posiłku wieczornego. Zażywanie lewodopy zwiększa też zapotrzebowanie na witaminy z grupy B, przede wszystkim B₆, B₁₂, PP i kwas foliowy. Innym problemem są częste zaparcia, stąd istotną rolę odgrywa błonnik.

Energetyczność diety

Dodatkowo organizm osoby zmagającej się z chorobą Parkinsona ma odmienne zapotrzebowanie na składniki odżywcze niż osoby zdrowej. "Dominującym objawem choroby często  jest drżenie, a powikłaniem polekowym ruchy mimowolne, co stanowi dodatkowy wydatek energetyczny. Dlatego ważne jest dostarczenie odpowiedniej ilości kalorii. Natomiast gdy obserwujemy utratę masy ciała, trzeba rozważyć zwiększenie kaloryczności nawet do 30-35 kcal/kg masy ciała na dobę. W takich sytuacjach można zastosować wysokoenergetyczne żywienie medyczne" – dodaje dr Karbowniczek.

Bezpieczeństwo podczas spożywania posiłków

Odżywianie w chorobie Parkinsona, szczególnie w jej zaawansowanym stadium, wiąże się także z koniecznością zadbania o bezpieczeństwo podczas spożywania posiłku. Wraz z rozwojem choroby mogą pojawić się problemy z prawidłowym przeżuwaniem oraz połykaniem płynów i pokarmów (tzw. dysfagia).

Siła dla chorego i ulga dla opiekuna

Ze względu na wiele czynników wpływających na stan odżywienia organizmu w chorobie Parkinsona, ryzyko wystąpienia niedożywienia dotyczy nawet 60% pacjentów. Niedobór odpowiednich składników odżywczych oraz energii prowadzi m.in. do osłabienia, zwiększenia ryzyka wystąpienia powikłań, takich infekcje, pogorszenia samopoczucia pacjenta i jego jakości życia.

Wsparciem dla pacjenta, jak i jego opiekuna mogą być specjalne preparaty odżywcze, takie jak Nutridrink Juice Style, które dostarczają pacjentowi najważniejszych składników odżywczych. 200 ml takiego doustnego preparatu zapewnia 300 kcal przy jednoczesnej zmniejszonej zawartości białka, co jest szczególnie istotne w przypadku pacjentów otrzymujących powszechnie stosowany w leczeniu choroby Parkinsona lewodopę (L-DOPA). W przypadku występowania zaburzeń połykania należy skonsultować się ze specjalistą (lekarzem, dietetykiem lub logopedą), jak odpowiednio modyfikować konsystencję przygotowywanych posiłków. W takiej sytuacji warto również stosować wsparcie żywieniowe, np. preparaty zagęszczające, oparte na składnikach ułatwiających bezpieczne połykanie (np. Nutilis Clear), które nie zmieniają ich smaku i zapachu.