Ból za mostkiem, uczucie lęku, duszności i zimne poty. W przypadku takich objawów należy od razu dzwonić po pogotowie ratunkowe. Każda minuta w przypadku zawału serca ma znaczenie. Z takim przesłaniem ruszyła piąta edycja ogólnopolskiej kampanii społecznej „Ciśnienie na życie”. A jak się okazuje, Polacy bagatelizują choroby układu sercowo-naczyniowego, choć aż 75% (jak wynika z badania SW RESEARCH „Wiedza na temat zawału mięśnia sercowego”, zrealizowanego w listopadzie 2017 r.) deklaruje, że stara się dbać o zdrowie swojego serca.

„Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce. Rocznie z powodu chorób układu krążenia umiera 177 tys. osób, co stanowi ok. 46% wszystkich zgonów w Polsce. Każdego  roku 80-100 tys. osób przechodzi zawał serca. Dla 30% z nich kończy się on śmiercią” – podkreśla prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz, specjalista chorób wewnętrznych i kardiologii, kierownik III Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii II WL WUM, ekspert kampanii „Ciśnienie na życie”.

Polacy mają świadomość, jakie czynniki ryzyka zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia zawału: wskazują otyłość (82%), palenie tytoniu (74%) i nadciśnienie tętnicze (73%). Jednak niespełna połowa osób zwraca uwagę na cukrzycę oraz wysoki poziom cholesterolu LDL, choć to właśnie cukrzyca i hipercholesterolemia są groźnymi dla serca chorobami współtowarzyszącymi. Co także niepokoi, blisko 50% osób nie potrafi odróżnić dobrego od złego cholesterolu i jako czynnik ryzyka zawału serca mylnie wskazuje wysoki poziom HDL. Alarmującym sygnałem jest też fakt, że co piąty respondent nie potrafił wskazać żadnych czynników ryzyka wystąpienia zawału serca.

Wyniki wspomnianego badania pokazują, że w sferze deklaratywnej duża część społeczeństwa teoretycznie wie, co należy robić, aby uniknąć zawału, ale w praktyce sytuacja wygląda zgoła inaczej. Prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz zaznacza, że pacjenci bagatelizują pierwsze symptomy choroby i prowadzą niehigieniczny tryb życia. W przypadku zawału serca Polacy opóźniają wezwanie pogotowia ratunkowego, zakładając, że objawy miną.

„Takie działanie ma bardzo negatywne konsekwencje. Kluczowym elementem zmniejszającym skutki zawału serca jest czas. Jeśli pacjent w ciągu godziny od zamknięcia naczynia trafi do kwalifikowanej opieki, kiedy zostanie szybko zrobiona koronarografia, identyfikująca miejsca zamkniętego naczynia, to jego szanse na przeżycie znacząco rosną. Istotą procedury interwencyjnej, czyli istotą leczenia zawału, jest otwarcie naczynia, założenie stentu i przywrócenie przepływu – im krócej trwa zamknięcie, tym mniejszy obszar martwicy i mniejsze konsekwencje dla dalszego stanu pacjenta" – mówi prof. Mamcarz.

Polacy trafnie wskazują jako najczęstsze i typowe objawy zawału: silny ból za mostkiem (71%), pieczenie w klatce piersiowej (68%) oraz duszności (63%). Jedynie 5% osób nie potrafiło wskazać żadnych objawów zawału mięśnia sercowego. Jak to wygląda jednak w praktyce?

„Typowe objawy zawału serca to: ból, który występuje nagle. Jego intensywność może spowodować wybudzenie ze snu. Zazwyczaj jest to ból za mostkiem, rozlany, piekący, może promieniować do ręki, żuchwy. Jednak zawał może przebiegać mniej typowo. Mogą pojawić się jedynie nudności, wymioty. Niektórzy pacjenci uskarżają się na ból brzucha. Mimo że Polacy teoretycznie znają podstawowe objawy zawału serca, w przypadku jego wystąpienia mają problem z właściwą identyfikacją  jego symptomów. Dlatego jako kardiolodzy apelujemy, aby nie wahać się zadzwonić pod numer 112 lub 999. Może się okazać, że po konsultacji z dyspozytorem pogotowia wskazane będzie przyjęcie kwasu acetylosalicylowego 300 mg w postaci niepowlekanej, dzięki której lek szybciej zacznie działać. Przyjęcie dawki 300 mg blokuje proces powstawania zakrzepu" – mówi dr hab. n. med. Marcin Grabowski, kardiolog, hipertensjolog, specjalista chorób wewnętrznych, ekspert kampanii „Ciśnienie na życie”. 

Na aspekty związane z właściwym i szybkim postępowaniem w przypadku pierwszych objawów zawału serca zwraca uwagę ogólnopolska kampania społeczna „Ciśnienie na życie”. Jej piąta edycja poświęcona jest edukacji w obszarze właściwego identyfikowania objawów zawału serca (także niespecyficznych) oraz konieczności podejmowania sprawnych i odpowiednich działań w sytuacji, kiedy podejrzewamy lub rozpoznamy pierwsze symptomy incydentu sercowo-naczyniowego.