Na obowiązującej od września 2023 r. liście bezpłatnych leków znalazły się produkty lecznicze na najpopularniejsze choroby cywilizacyjne, takie jak: cukrzyca, choroby układu sercowo-naczyniowego, choroby nerek, zaburzenia hormonalne, nadciśnienie czy nowotwory. Do otrzymywania bezpłatnych leków uprawnione są dzieci i młodzież poniżej 18 r. ż oraz osoby po 65 r.ż. 

– Lista senioralna to realna szansa na poprawienie jakości życia i zdrowia seniorów. Osoby starsze zwykle mają kilka chorób przewlekłych jednocześnie. Lista odpowiada właśnie na takie sytuacje – tłumaczy Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, prezeska Naczelnej Izby Aptekarskiej. – Są na niej uwzględnione zarówno podstawowe leki na najpopularniejsze choroby przewlekłe, jak również nowoczesne farmakoterapie, np. leki przeciwcukrzycowe najnowszej generacji. Są także leki przyjmowane doraźnie, np. antybiotyki, leki przeciwbólowe, leki przeciwgrzybicze. Tak szeroki dostęp do leczenia pozwoli osobom starszym na podjęcie natychmiastowego leczenia, co z kolei pozwoli w większym zakresie kontrolować stan swojego zdrowia, ułatwiając codziennie funkcjonowanie i poprawiając komfort życia.

Centrum Terapii Dialog postanowiło zapytać lekarzy POZ: Czy Twoim zdaniem w ostatnich kilku latach liczba pacjentów w POZ wymagających leczenia u psychiatry znacznie się zwiększyła? Aż 94,2% badanych podało, że obserwuje znaczny wzrost liczby pacjentów, którzy zgłaszają dolegliwości psychiczne. Tylko 3,9% lekarzy biorących udział w badaniu orzekło, że nie zauważyło wzrostu liczby pacjentów wymagających leczenia u psychiatry. Sondaż przeprowadzono wśród 205 lekarzy POZ z całej Polski,podczas konferencji naukowej "Praktyczna psychiatria dla lekarza POZ”, zorganizowanej przez Centrum Terapii Dialog 23-25 września.

Podczas badania lekarze mogli też wskazać, co ich zdaniem najbardziej wpłynęło na tę sytuację, co wynika z ich rozmów z pacjentami. Najczęściej wskazywano na pandemię – 36% odpowiedzi. Na kolejnych miejscach znalazły się: wojna w Ukrainie – 12,5%, rosnące tempo życia – 10%. Zdaniem ankietowanych lekarzy pacjenci zgłaszali również, że powodem pogorszenia stanu psychicznego bywa: niestabilna sytuacja międzynarodowa, rzeczywistość polityczna w kraju, inflacja i kryzys gospodarczy, obciążenie pracą, stres, podążanie za ideałami narzuconymi przez media społecznościowe, praca zdalna, izolacja, zmniejszenie kontaktów międzyludzkich i brak relacji z innymi, brak wysiłku fizycznego.

Pandemia COVID-19 wpłynęła na zmianę postawy ludzi względem wizyt u lekarzy, samoleczenia i przyjmowania leków. Na potrzeby raportu „State of health in Central and Eastern Europe 2023” specjaliści z Grupy denstu przygotowali segmentację konsumentów ze względu na ich podejście do przyjmowania leków. W tym celu posłużyli się wielorakimi danymi, pochodzącymi ze źródeł takich jak: CCS, Ipsos, Kantar TGI oraz z  autorskich paneli konsumenckich z poszczególnych rynków. Pozwoliło to im na ocenę, jak kryzys związany ze zdrowiem wpłynął na postawy oraz zachowania konsumentów.

W ramach segmentacji analitycy wyróżnili 6 grup konsumentów.

1. PROZDROWOTNI (Im więcej tabletek, tym lepiej) – wierzą w skuteczność wszelkiego rodzaju leków oraz suplementów i biorą je razem.​ Mają w domu zapas leków bez recepty i zawsze noszą przy sobie coś przeciwbólowego lub na zgagę.
2. ZDJĄCY SIĘ NA LEKARZA (Biorę tylko leki przepisane przez lekarza) – przyjmują głównie leki przepisane przez lekarza rodzinnego. Nie wierzą zbytnio w stosowanie leków we własnym zakresie.
3. OSZCZĘDNI (Produkty niemarkowe są równie dobre co te znanej marki) – liczą każdy grosz, także w kwestiach ochrony zdrowia. Wszelkie decyzje zakupowe dotyczące zdrowia podejmują na podstawie ceny i często wybierają produkty sprzedawane pod marką dystrybutora.​
4. TYLKO BEZ RECEPTY (Nie ma potrzeby chodzić do lekarza) – niechętnie chodzą do lekarza. Mogą stosować własne środki przeciwgrypowe, zdarza im się cierpieć z powodu np. przewlekłego bólu, ale nie robią nic, aby temu zaradzić.​
5. ZAPOBIEGAWCZY (Unikam chorób poprzez zdrowy tryb życia​) – wierzą, że przyjmowanie leków uchroni ich przed poważniejszymi chorobami w przyszłości. ​Chętnie zasięgają po porady lekarzy i farmaceutów, a leki zażywają w przepisanych dawkach.
6. NATURALIŚCI (Nie dla klasycznej medycyny) – unikają lekarstw kupionych w aptece. Nie wierzą w leki, nawet w przypadku niegroźnych, łatwych do wyleczenia dolegliwości jak zgaga lub grypa. Chętnie testują wszelkie alternatywne metody leczenia, nim zdecydują się na wizytę u lekarza.

Tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyn zostali Katalin Karikó i Drew Weissman. Przedstawiamy komentarze ekspertek i ekspertów centrum informacyjnego Tygodnia Noblowskiego Centrum Współpracy i Dialogu UW

– Pierwsze szczepionki były oparte o całe mikroorganizmy, potem o białka, a następne wykorzystywały już mechanizm transkrypcji i translacji, czyli były oparte o DNA. W tych szczepionkach komórka musiała zrobić wszystko, żeby wchłonąć białko, aby zaszła reakcja immunologiczna. W metodzie Karikó i Weissmana udało się ten proces skrócić – jako szczepionkę podajemy tylko stosunkowo krótką cząsteczkę mRNA. Cały trick polegał na tym, żeby ta cząsteczka była stabilna. Normalnie cząsteczki mRNA należą do cząsteczek dość niestabilnych i trudno byłoby wyprodukować na ich podstawie taką ilość białka, która zdążyłaby wywołać reakcję immunologiczną w organizmie. Ta Nagroda Nobla jest między innymi właśnie za to, że udało się ustabilizować cząsteczki mRNA, podać je do organizmu i wywołać odpowiedź immunologiczną. Uodporniają one nas na wirusy, a w przyszłości być może na bakterie, mogą mieć zastosowanie w leczeniu nowotworów. Dzięki temu, że mRNA można łatwo zsyntetyzować, możliwe staje się przygotowanie całego wachlarza rozmaitych szczepionek i stosunkowo szybką reakcję na zmienność mikroorganizmu – prof. dr hab. Katarzyna Tońska, Instytut Genetyki i Biotechnologii, Wydział Biologii UW.

Tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii zostali dr Katalin Karikó (biochemiczka) i dr Drew Weissman (immmunlog). Nagroda została przyznana za odkrycia dotyczące modyfikacji zasad nukleozydowych, które umożliwiły opracowanie skutecznych szczepionek mRNA przeciw COVID-19.

Październik jest miesiącem budowania i zwiększania świadomości na temat nowotworów. Kampania „Genetyka Ratuje Życie” włącza się w tą edukację, pokazując, jak wiele zmieniło się w obszarze onkologii dzięki wprowadzeniu badań genetycznych. Badania genetyczne pozwalają wskazać osoby, które są nosicielami mutacji genetycznych odpowiadających za zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwory. Obecność mutacji  nie jest w tym przypadku jednoznaczna z wystąpieniem choroby. Umożliwia jednak wdrożenie szczególnej opieki i obserwacji pacjenta, któremu lekarz genetyk będzie zlecał badania kontrolne, np. USG czy rezonans magnetyczny. W przypadku wielu chorób nowotworowych po wykonaniu badań genetycznych lekarze mają możliwość zastosowania terapii celowanej, która jest skuteczna i poprawia jakość oraz długość życia pacjenta.

Co miesiąc w Polsce wykrywa się ponad 3000 przypadków zachorowań na COVID-19 pomimo ustania zagrożenia epidemicznego. Według ekspertów szczepić powinniśmy się raz do roku szczepionką odpowiadającą wariantowi wirusa ogłaszanemu przez WHO.

Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz Europejska Agencja Leków (EMA) wydały wspólne stanowisko w sprawie składu szczepionek przeciw COVID-19 zalecanego w nadchodzącym sezonie 2023/2024. Podobne zalecenia dotyczące składu nowych, zaktualizowanych szczepionek przeciwko COVID-19 wydały również amerykański Urząd ds. Żywności i Leków (FDA) oraz Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Obie instytucje zgodnie zalecają monowalentny skład szczepionki i uwzględnienie w niej szczepu należącego do rodziny podwariantów XBB Omikron, co zapewni reakcję krzyżową wobec wariantu aktualnie dominującego i nowych pojawiających się szczepów. Jednocześnie cały czas dostępne są szczepionki wariantowe do podawania jako dawki przypominające dla osób, które nie przeszły jeszcze całego cyklu szczepień.

26 września to święto Kosmy i Damiana, obchodzone co roku jako Dzień Aptekarza. Obecnie ranga tego zawodu staje się coraz większa i niesie też kolejne wyzwania. Życzymy wszystkim farmaceutom, by wykonywana z takim oddaniem praca przyniosła im jak najwięcej satysfakcji, a pacjenci docenili ich wysiłek i chęć niesienia pomocy. Życzymy również pracownikom aptek wytrwałości w wykonywaniu wszystkich obowiązków, dużo sukcesów i uśmiechu w codziennych kontaktach z pacjentami.

          Zarząd wydawnictwa Medyk i redakcja miesięcznika "Lek w Polsce"

Cholesterol, trójglicerydy i poziom cukru we krwi to ważne parametry metaboliczne, które powinny być stale monitorowane. Ich jednoczesna zmiana może prowadzić do zespołu metabolicznego, będącego istotnym czynnikiem ryzyka cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych. Utrzymywanie pod kontrolą parametrów metabolicznych, takich jak poziom cholesterolu, trójglicerydów i cukru we krwi, ma kluczowe znaczenie dla zdrowia metabolicznego i sercowo-naczyniowego organizmu.

Cholesterol jest niezbędną cząsteczką, składnikiem błon komórkowych i prekursorem wielu hormonów, a także bierze udział w produkcji kwasów żółciowych. Jest transportowany we krwi przez lipoproteiny, takie jak LDL (Low Density Lipoprotein), czyli lipoproteiny o niskiej gęstości, które transportują cholesterol z wątroby do tkanek, oraz przez HDL (High Density Lipoprotein), czyli lipoproteiny o wysokiej gęstości, które są odpowiedzialne za transport cholesterolu z tkanek do wątroby. To właśnie te formy cholesterolu, wraz z cholesterolem całkowitym, są analizowane podczas oceny profilu lipidowego danej osoby.

Darmowe konsultacje i badania diagnostyczne, spotkania z najwybitniejszymi w Polsce kardiologami, prezentacja najnowszego raportu Porozumienia Organizacji Kardiologicznych, podsumowanie wniosków z badania ankietowego Forum Serce Pacjenta, a także edukacyjne atrakcje dla dorosłych i dzieci – to główne punkty programu V Forum Serce Pacjenta. Doroczne spotkanie kardiologów z osobami ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego oraz ich bliskimi odbędzie się 30 września 2023 r. na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich. Wstęp na wydarzenie jest bezpłatny. 

– W ramach każdej kolejnej edycji Forum Serce Pacjenta staramy się organizować dla pacjentów oraz ich najbliższych najbardziej praktyczne i przydatne z ich punktu widzenia aktywności. Podczas jubileuszowej V edycji Forum tradycyjnie poruszymy zagadnienia takie jak: nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca, zawał serca, zaburzenia lipidowe oraz nowość – kardiomiopatie. To aktualne i ważne tematy. Przybliżymy zagadnienia związane z profilaktyką wtórną schorzeń kardiologicznych tak, by wspierać uczestników Forum w prowadzeniu zdrowego stylu życia oraz systematycznej farmakoterapii. To, obok coraz szerzej stosowanego leczenia zabiegowego, kluczowe czynniki przedłużające i poprawiające jakość życia osób ze zdiagnozowanymi już schorzeniami układu sercowo-naczyniowego. Mówiąc o zdrowym stylu życia oczywiście nie pominiemy tematu odpowiedniej dla pacjentów kardiologicznych diety. Jeśli mowa o jakości życia, szczególnie serdecznie zachęcamy uczestników do udziału w warsztatach z zakresu radzenia sobie ze stresem z wykorzystaniem metody mindfulness. Dla młodzieży przygotowaliśmy specjalną edukacyjną niespodziankę muzyczną, a dla najmłodszych kącik atrakcji. Chociaż Forum Serce Pacjenta nie jest inicjatywą kierowaną przede wszystkim do najmłodszych, to możliwość uczestniczenia w Forum wraz z najbliższymi być może zachęci wiele osób do spędzenia wspólnie wartościowego czasu w gronie bliskich i zadbania o swoje zdrowie – mówi prof. dr hab. n. med. Ewa Straburzyńska-Migaj, kierująca pododdziałem niewydolności serca w I Klinice Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego V Forum Serce Pacjenta.

W walce z sepsą jest kluczowy czas. Każdego roku sepsa występuje aż u 25 mln dzieci na świecie, a dla ponad 3 mln jest przyczyną śmierci. Światowy Dzień Sepsy, obchodzony każdego roku 13 września, jest dobrym powodem do edukacji i budowania wiedzy społecznej na ten temat.

Sepsa często błędnie kojarzona jest z chorobą. Tymczasem to silna reakcja naszego organizmu na zakażenie wywołane bakteriami, wirusami czy grzybami. Jeśli do niego dojdzie, bez odpowiedniego i szybko wdrożonego leczenia może dojść do niewydolności wielonarządowej, często prowadzącej do śmierci pacjenta. To właśnie najmłodsi, szczególnie dzieci do 5. roku życia, są najbardziej narażone na wystąpienie poważnych powikłań, wynikających z sepsy.

Cytyzyna, roślinny alkaloid wiążący się wybiórczo z podjednostką α4β2 receptora nikotynowego acetylocholiny, stosowany jest w terapii uzależnienia od nikotyny. Według amerykańskich naukowców nieprawidłowe dawkowanie leku może odpowiadać za część przypadków nieskutecznego leczenia. W opublikowanym przez nich badaniu 810 chorych uzależnionych od tytoniu przydzielono losowo do trzech grup. Pierwsza otrzymywała przez 12 tygodni 3 mg cytyzyny trzy razy dziennie. Druga stosowała tę dawkę przez 6 tygodni, a następnie placebo przez taki sam okres. Trzecia grupa stanowiła ramię kontrolne i otrzymywała przez 12 tygodni placebo. Abstynencję nikotynową potwierdzano biochemicznie.

6-tygodniowe leczenie cytyzyną, w stosunku do placebo, zwiększyło odsetek osób, które rzuciły palenie w tygodniach 3.-6. badania z 4,4% do 25,3%, a w tygodniach 3.-24. badania z 2,6% do 8,9%. Odsetki abstynentów nikotynowych w grupie przyjmującej cytyzynę przez 12 tygodni, w stosunku do ramienia kontrolnego, wyniosły odpowiednio 32,6% i 7% w tygodniach 9.-12. oraz 21,1% i 4,8% w tygodniach 9.-24. Różnice te były istotne statystycznie. Do najczęstszych działań niepożądanych leczenia, które w żadnym z ramion badania nie przekroczyły 10%, należały nudności, dziwne sny oraz bezsenność. Z powodu toksyczności leczenie cytyzyną przerwało 2,9% chorych.

Według autorów badania zarówno 6-tygodniowy, jak i 12-tygodniowy schemat terapii cytyzyną stanowi nową możliwość interwencji antynikotynowej, charakteryzującą się kliniczną skutecznością i doskonałym profilem toksyczności.

jamanetwork.com/journals