Różne gatunki szałwii od dawna są wykorzystywane w medycynie tradycyjnej do uśmierzania bólu, ochrony organizmu przed stresem oksydacyjnym, uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki, angiogenezą, stanami zapalnymi, infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi. Uważa się, że S. officinalis zawiera największą ilość olejku eterycznego w porównaniu z innymi gatunkami szałwii. Szałwia jest również naturalnym źródłem flawonoidów i związków polifenolowych (np. kwasu rozmarynowego) o silnym działaniu przeciwutleniającym, zmiatającym wolne rodniki oraz przeciwbakteryjnym.

W lecznictwie stosuje się jest nie tylko szałwię lekarską, ale również inne gatunki tej rośliny. Szałwia muszkatołowa (Salvia sclarea) jest wykorzystywana w przypadku zatruć pokarmowych oraz problemów trawiennych, a szałwia czerwonokorzeniowa (Salvia miltiorrhiza) pomaga w chorobach układu krążenia. Tak różnorodne zastosowanie szałwii związane jest z bogactwem składników aktywnych, które zawarte są w tej roślinie. Najbardziej znane jest bakteriobójcze działanie szałwii. Udowodniono, że napary z szałwii oraz jej olejki eteryczne zwalczają nie tylko bakterie, ale również wirusy i grzyby. Ponadto roślina ta wykazuje właściwości przeciwzapalne, żółciopędne, moczopędne oraz rozkurczowe.