Siniaki to potoczna nazwa podskórnych wylewów krwi, które powstają w wyniku uszkodzenia naczyń włosowatych na skutek urazu (np. uderzenia), co powoduje wyciek krwi do uszkodzonej tkanki. Siniaki można łatwo rozpoznać po fioletowych i niebiesko-czarnych przebarwieniach skóry. Większość siniaków ustępuje samoistnie do dwóch tygodni i nie wymaga specjalnego leczenia. Aby przyspieszyć ich wchłanianie i złagodzić nieprzyjemne objawy, można stosować szereg środków, takich jak zimne okłady czy preparaty uszczelniające naczynia krwionośne i przeciwobrzękowe. Szczególnie przydatne są żele i maści zawierające wyciągi z kwiatów arniki górskiej i nasion kasztanowca zwyczajnego, o działaniu uszczelniającym naczynia krwionośne, przeciwzapalnym i przeciwobrzękowym. Stosowane są również preparaty o działaniu przeciwzakrzepowym zawierające heparynę. W regeneracji skóry przydatne mogą być substancje o działaniu łagodzącym i przeciwzapalnym, jak pantenol i alantoina.

Artykuł omawia znaczenie żelaza w organizmie człowieka oraz przyczyny, objawy i leczenie zarówno niedoboru, jak i nadmiaru tego pierwiastka. Uwzględniono procesy metaboliczne żelaza, różnice między formami hemowymi i niehemowymi, a także czynniki wpływające na jego wchłanianie. Opisano również rolę witamin oraz wyciągów roślinnych we wspomaganiu terapii. Wskazano praktyczne zalecenia dotyczące dawkowania, monitorowania leczenia oraz długości terapii.

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie aktualnych standardów diagnostyki i leczenia zakażeń pochwy z uwzględnieniem nowoczesnych antyseptyków miejscowych zawierających jony srebra oraz innych substancji antyseptycznych zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników.

Zakażenia i stany zapalne pochwy stanowią bardzo powszechny problem zdrowotny. Praktycznie każda kobieta w ciągu życia doświadcza przynajmniej jednego epizodu takiej infekcji. Czynniki etiologiczne obejmują bakterie i grzyby, a także pierwotniaki i wirusy. W praktyce ginekologicznej, według danych epidemiologicznych, są to głównie zakażenia wywołane przez bakterie oraz grzyby jednokomórkowe.

Wzdęcia to częsta dolegliwość wśród pacjentów. Nadmierna ilość gazów jelitowych wynika z różnych przyczyn. Dlatego też dobrym rozwiązaniem jest kompleksowe, wielokierunkowe podejście do terapii wzdęć i dyskomfortu w układzie pokarmowym. Takim rozwiązaniem mogą być naturalne ekstrakty roślinne na bazie kolendry, kopru i imbiru.

Beri-beri to schorzenie wywołane niedoborem witaminy B₁, które objawia się osłabieniem mięśni, zaburzeniami pracy układu nerwowego, problemami z sercem, a nawet obrzękami kończyn[1]. Chorobę tę po raz pierwszy opisał w 1630 r. lekarz holenderski Jacob de Bondt (1592–1631), który prowadził badania na wyspie Jawa. W dziele De medicina Indorum pisze o niej w następujący sposób: „Pewna bardzo przykra dolegliwość atakująca ludzi jest nazywana przez tubylców beri-beri (co oznacza „owce”). Ci, których owa choroba dotyka, chodzą podobnie jak owce – kolana drżące, nogi podnoszone mocno do góry. Jest to rodzaj paraliżu lub raczej dygotania, przenikającego nogi i ręce, a czasem nawet całe ciało".

Opryszczka wargowa to nieprzyjemna i nawracająca dolegliwość. Spowodowana jest zakażaniem organizmu wirusem opryszczki pospolitej, głównie typu 1 (HSV-1). Objawy to charakterystyczne pęcherzyki na ustach, bolące i pękające. Standardowo opryszczkę wargową, jak i inne zakażenia HSV, leczy się preparatami zawierającymi acyklowir, doustnie w postaci tabletek lub kremu do stosowania zewnętrznego. Ten lek skraca czas przebiegu infekcji i może być zażywany profilaktycznie. W celu wspomagania układu odpornościowego można stosować leki zawierające inozynę pranobeks.  Bardzo pomocne są również preparaty wspomagające i przyspieszające gojenie chorej tkanki oraz jej regenerację. Niestety, do tej pory nie opracowano skutecznej szczepionki przeciwko wirusom HSV.

Ilościowe pomiary ryzyka zdrowotnego opierają się na danych epidemiologicznych oraz wynikach analiz klinicznych i toksykologicznych. W przeglądzie instrumentów pomiaru ryzyka zdrowotnego omówiono ocenę skumulowanego ryzyka (CRA: cumulative risk assessment), miarę całkowitego obciążenia chorobami, wyrażoną jako liczbę lat utraconych z powodu złego stanu zdrowia, niepełnosprawności (DALY: disability-adjusted life years) oraz osiągnięcia adduktomiki. Wykrycie i scharakteryzowanie uszkodzeń DNA jest przydatne do oceny genotoksyczności, monitorowania napraw DNA, opracowania biomarkerów narażenia i oceny skuteczności stosowanych terapii. Oznaczanie ilości adduktów DNA jest nieinwazyjną oceną uszkodzeń i napraw DNA u jednostek i w populacji człowieka, ułatwiającą ocenę narażenia w ciągu życia w kontekście oszacowania eksposomów i zagrożeń zdrowotnych.

Oparzenia są jednym z najczęściej występujących rodzajów ran z jaką pacjent zgłasza się do apteki o pomoc. Oparzenie to uszkodzenie tkanek skóry lub błony śluzowej wskutek działania czynników zewnętrznych, takich jak: temperatura, energia cieplnej, elektryczna, promieniowanie czy substancje chemiczne. Wiedza na temat źródła urazu oraz właściwe procedury medyczne zmniejszają ryzyko powikłań i nieprawidłowego procesu gojenia.

Statystycznie ok. 1%. populacji ulega różnego typu oparzeniom. Większość, ok. 50–70% oparzeń występuje u dzieci do 7. r.ż. Oparzenia mogą powstać pod wpływem niektórych czynników zewnętrznych, np. ekstremalnych temperatur, chemikaliów i substancje silnie drażniących. Do poparzeń śluzówki, skóry i tkanek właściwych może też dojść w wyniku procedur medycznych, takich jak naświetlania u pacjentów onkologicznych czy w wyniku zabiegów laserem, np. po wycięciu hemoroidów. Przyczyną oparzeń mogą być także nieprawidłowo przeprowadzane zabiegi dermokosmetyczne.

Menopauza jest fizjologicznym etapem w życiu każdej kobiety, w którym dochodzi do obniżenia produkcji żeńskich hormonów płciowych. Niski poziom estrogenu, w szczególności 17β-estradiolu, powoduje wiele niepokojących i nieprzyjemnych symptomów, takich jak: uderzenia gorąca, nocne poty, kołatanie serca, drażliwość, uczucie zmęczenia, zaburzenia snu, zawroty głowy, otyłość brzuszna, suchość pochwy i spadek libido. Zmiany hormonalne w okresie menopauzy wiążą się ze zwiększonym ryzykiem pojawienia się chorób metabolicznych (cukrzycy, osteoporozy, dny moczanowej i zaburzeń lipidowych) oraz chorób układu krążenia (chorób serca i nadciśnienia).

Ostre zapalenie gardła jest jedną z najczęstszych przyczyn konsultacji lekarza rodzinnego. Najczęstszym czynnikiem wywołującym ostre zapalenie gardła są wirusy – powyżej 70% zapaleń. Bakterie są przyczyną jedynie do 30% ostrych zapaleń gardła – pierwotnym głównym czynnikiem etiologicznym są paciorkowce beta-hemolizujące grupy A (Streptococcus pyogenes). W leczeniu ostrego zapalenia gardła znajdują zastosowanie leki dostępne na receptę, tj.: oktenidyna, penicylina fenoksymetylowa, cefadroksyl lub cefaleksyna. Obecnie lekiem z wyboru do stosowania miejscowego jest oktenidyna. Mechanizm działania oktenidyny polega na interakcji z ujemnie naładowanymi składnikami błon komórkowych szerokiego spektrum drobnoustrojów, co prowadzi do ich destabilizacji i ostatecznie do śmierci komórki. Zastosowanie oktenidyny może okazać się skutecznym wsparciem antybiotykoterapii ostrego zapalenia gardła i migdałków lub stanowić jej alternatywę. Poza tym oktenidyna ma udowodnione działanie przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze. W antybiotykoterapii ostrego zapalenia gardła lekiem pierwszego wyboru jest penicylina fenoksymetylowa. W leczeniu skorygowanym można zastosować cefadroksyl lub cefaleksynę. Natomiast makrolidy należy rezerwować jedynie dla pacjentów z natychmiastową nadwrażliwością na beta-laktamy.

Na lipcowej liście leków refundowanych znajdzie się 18 terapii onkologicznych - w tym 7 w chorobach rzadkich - oraz 23 terapie nieonkologiczne - 5 w chorobach rzadkich. Trzecia w tym roku lista będzie obowiązywać od 1 lipca 2025 r.

– To najszersza lista od wielu lat. Od 2022 r. jest znaczny wzrost refundowanych leków. Staramy się utrzymać wysoki poziom. W tej chwili, przy trzeciej tegorocznej liście, mamy już 101 cząsteczkowskazań – 41 z nich to wskazania onkologiczne i 60 nieonkologicznych – powiedział wiceminister zdrowia Marek Kos. – Ważną pozycją na liście leków refundowanych, mocno oczekiwaną szczególnie przez pacjentki z rakiem piersi, jest lek Enhertu. Rozszerzyliśmy wskazanie do stosowania tego leku dla osób z nieoperacyjnym lub przerzutowym rakiem piersi z niską ekspresją HER2, po niepowodzeniu wcześniejszego leczenia przeciwnowotworowego – dodał.

Wiele problemów zdrowotnych, zwłaszcza u osób starszych, jest wynikiem niewłaściwego stosowania leków. Niezależnie od tego, czy chodzi o zaniedbanie terapii, czy jej nieświadome odstawianie, skutki mogą okazać się poważne – od bólu zębów, aż po powikłania zagrażające życiu. Wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy, dlatego portal DOZ.pl rozpoczął kampanię „DOZkonała Lekcja Zdrowia”. Jak podkreśla dr n. farm. Adrian Bryła, farmaceuta kliniczny, problemem jest nie tylko niewłaściwe stosowanie leków, ale także brak wiedzy i świadomości wśród pacjentów. Wielu pacjentów nie realizuje zaleceń lekarza, pomija dawkowanie, opóźnia rozpoczęcie terapii lub kończy ją przed czasem, wierząc, że już „jest lepiej”. Taka postawa nie tylko obniża skuteczność leczenia, ale także może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

WHO szacuje, że rocznie z powodu nieprzestrzegania zaleceń umiera ok. 200 tys. pacjentów, a koszty tej sytuacji sięgają nawet 125 mld euro, z tego aż 6 mld zł w Polsce. Według badań Polsenior 2 polski senior przyjmuje średnio około 5 leków dostępnych na receptę, a blisko 40% z nich sięga dodatkowo po suplementy diety, które mają uzupełniać niezbilansowaną dietę. Niestety, taka wielolekowa terapia często prowadzi do interakcji, które mogą powodować poważne skutki uboczne, w tym objawiać się bólami zębów.

Stowarzyszenie Edukacji Diabetologicznej (SED) złożyło w Ministerstwie Zdrowia projekt inicjatywy pod nazwą Centrum Edukacji Diabetologicznej®. Jej celem jest przeprowadzenie pogłębionego badania na grupie tysiąca pacjentów w stanie przedcukrzycowym i opracowanie na podstawie jego wyników założeń do narodowego programu edukacyjnego poświęconego tej chorobie. O złożeniu projektu w Ministerstwie Zdrowia poinformowała, w przeddzień zaplanowanego na piątek 6 czerwca V Kongresu Edukacji Diabetologicznej, prezes SED, dr Beata Stepanow. Podczas konferencji Podkreśliła, że neuropatię mają już osoby w stanie przedcukrzycowym, a zbyt późne leczenie neuropatii u osób w stanie przedcukrzycowym przyczynia się do wysokiej liczby amputacji kończyn dolnych z powodu stopy cukrzycowej w Polsce, jednej z najwyższych w Europie.