2025-07-23 Artykuły

Anafilaksja w praktyce lekarza rodzinnego

Anafilaksja to ciężka systemowa lub uogólniona reakcja nadwrażliwości o nieprzewidywalnym stopniu nasilenia objawów. Jest to stan zagrożenia życia. Rozpoznanie anafilaksji opiera się na bogatej symptomatologii. Lekiem ratującym życie chorych jest adrenalina. W przypadku wystąpienia obturacji oskrzeli istotne znaczenie ma zastosowanie w postępowaniu leczniczym salbutamolu.

Obecnie przyjmuje się dwa scenariusze pozwalające na rozpoznanie anafilaksji:

  1. Nagły początek objawów (w ciągu kilku minut lub kilku godzin) z zajęciem skóry i/lub błon śluzowych (uogólniona pokrzywka ze świądem, rumień skóry, obrzęk warg, języka lub języczka) oraz co najmniej 1 z następujących symptomów:
  • objawy oddechowe (duszność, obrzęk krtani, obturacja oskrzeli, obniżenie szczytowego przepływu wydechowego, hipoksemia);
  • spadek ciśnienia tętniczego krwi lub objawy dysfunkcji narządów wtórne do obniżonej perfuzji (hipotonia, omdlenie, utrata kontroli zwieraczy);
  • ciężkie objawy żołądkowo-jelitowe (nasilone objawy o charakterze kolki, wielokrotne wymioty), w szczególności wywołane przez alergeny inne niż pokarm.

2. Nagły początek hipotensji i/lub skurczu oskrzeli i/lub obrzęku krtani po ekspozycji na znany lub prawdopodobny dla danego chorego alergen (w ciągu kilku minut do godzin od ekspozycji), nawet przy braku objawów skórnych.

  Czytaj pełny tekst

Autor: dr n. med. Anna Citko, student Karol Glinicki, studentka Jagienka Maślak, student Paweł Siminiak, student Przemysław Szymański, student Adrian Wojda

Udostępnij:

Data publikacji: 2025-07-23

Źródło: "Lek w Polsce" nr 06/2025

Słowa kluczowe: anafilaksja, adrenalina (epinefryna), salbutamol, stany zagrożenia życia

1. Cichocka-Jarosz E: Anafilaksja. W: Pietrzyk J, Kwinta P. Pediatria. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2018, wyd. 1; ss. 329-335.
2. Cichocka-Jarosz, Klasa B. Anafilaksja. W: Dobrzańska A, Obrycki Ł, Socha P. Pediatria w praktyce lekarza POZ. Standardy Medyczne, Warszawa 2022, wyd. 1; ss. 592-599.
3. Lieberman Ph, Ewan W P: Anaphylaxis. W: Holgate S, Church M, Broide D, Martinez F (red): Allergy. Elsevier, London 2012, wyd. 4; ss. 331-346.
4. Nittner-Marszalska M. Anafilaksja wywołana jadem owadów błonkoskrzydłych. W: Liebhart R (red). Anafilaksja. Medycyna po Dyplomie. 2013;9 (48):10-13.
5. Nittner-Marszalska M, Królik E. Alergia na jad owadów – zasady rozpoznania i postępowania. Medycyna po Dyplomie. 2017;7(8):1-8.
6. Cichocka-Jarosz E. 4- letni chłopiec z wstrząsem anafilaktycznym po użądleniu przez pszczołę. W: Kruszewski J, Chciałowski A (red): Analiza przypadków klinicznych w alergologii. Leczenie farmakologiczne w praktyce
polskich lekarzy. Część 3. PZWL, Warszawa 2022, wyd. 1; ss. 155-166.
7. Dobek R. Anafilaksja idiopatyczna. W: Liebhart R (red): Anafilaksja. Medycyna po Dyplomie 2013;9 (48):7-9.
8. Liebhart J. Anafilaksja polekowa. W: Liebhart R (red): Anafilaksja. Medycyna po Dyplomie. 2013;9(48):14-18.
9. Alkhawajah AM, Eifawal M, Mahmoud SF. Fatal anaphylactic reaction to diclofenac. Forensic Sci Int. 1993 Jun;60(1-2):107-10. doi: 10.1016/0379-0738(93)90098-u. PMID: 8340033.
10. Branicka O, Gluck J. Safety prophylactic vaccination in patients with allergic diseases. Alergologia Polska – Polish Journal of Allergology. 2016;3:90-94. https://doi.org/10.1016/j.alergo.2016.08.003.
11. McNeil MM. Vaccine-Associated Anaphylaxis. Curr Treat Options Allergy. 2019;6(3):297-308. doi: 10.1007/s40521-019-00215-0. Epub 2019 Jul 16. PMID: 31815089; PMCID: PMC6896995.
12. McNeil MM, Weintraub ES, Duffy J, Sukumaran L, Jacobsen SJ, Klein NP, et al. Risk of anaphylaxis after vaccination in children and adults. J Allergy Clin Immunol. 2016;137(3):868-78. doi: 10.1016/j.jaci.2015.07.048. PMID: 26452420; PMCID: PMC4783279.
13. Jerzyńska J, Podlecka D, Gluck J. Nadwrażliwość na szczepionki przeciwzakaźne u dzieci i dorosłych. W: Porębski G (red). Postępy w alergologii. Medical Tribune Polska. 2023;3(13);81-87.
14. Pirożynski M, Radzikowski K. Anafilaksja. W: Emeryk A (red). Choroby alergiczne w praktyce lekarza rodzinnego. Wydawnictwo Termedia, Poznań 2019, wyd. 1; ss. 139-146.
15. Dudha M, Shaikh Z, Bhaiyat M, Wadiwala IJ, Bhaiyat ZT. A Case of Echinococcal Cyst of the Lung. Respir Med Case Rep. 2018;25:286-292. doi: 10.1016/j.rmcr.2018.10.007. PMID: 30364676; PMCID: PMC6197673.
16. Panaszek B. Anafilaksja wywołana pokarmami. W: Liebhart R (red). Anafilaksja. Medycyna po Dyplomie. 2013 9(48):19-23.
17. Kurek M. Anafilaksja. W: Fal AM (red). Alergia, choroby alergiczne, astma. Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, wyd. 1; ss. 483-510 .
18. Citko A. Alergia jako czynnik predykcyjny nieswoistych bólów dolnego odcinka kręgosłupa. Lek w Polsce. 2020;2:22-26.
19. Boden SR, Wesley Burks A. Anaphylaxis: a history with emphasis on food allergy. Immunol Rev. 2011 Jul;242(1):247-57. doi: 10.1111/j.1600-065X.2011.01028.x. PMID: 21682750; PMCID: PMC3122150.
20. Tsuzuki Y, Narita M, Nawa M, Nakagawa U, Wakai T. Management of maternal anaphylaxis in pregnancy: a case report. Acute Med Surg. 2016;4(2):202-204. doi: 10.1002/ams2.238. PMID: 29123862; PMCID: PMC5667276.
21. Taniguchi K, Mizuta, K, Uemichi K. Back Pain in Atypical Immediate Hypersensitivity Caused by Exposure to Dust Mites and Molds: A Case Report. Journal of Nepal Paediatric Society. 2022; 42(1),151–153. https://doi. org/10.3126/jnps.v42i1.38141.
22. Pietraszek N, Bil J. Zespół Kounisa. Kardiologia Inwazyjna. 2016;4(12);16-20.
23. Sinkiewicz J, Sobański P, Bartuzi Z. Alergiczny zawał serca. Folia Cardiologica Excepta. 2008;3(10):449-45.
24. Ebrahimi P, Nazari R, Senobari N, Mousavinezhad SM, Ghadimi DJ, Soleimani H. Kounis syndrome type I induced by an intramuscular injection of diclofenac: A literature review based on a case report. Clin Case Rep. 2024;12(7):e9198. doi: 10.1002/ccr3.9198. PMID: 39040609; PMCID: PMC11260766.
25. Chmiel D, Hrnciar K, Rybakowski M. Wybrane stany nagłe. W: Gruba M, Gucwa J (red). Postępowanie w stanach nagłych u dzieci. Medycyna Praktyczna, Kraków 2020; ss. 91-114.
26. Kośmider-Żurawska M, Barg W. Leczenie. W: Liebhart R (red). Anafilaksja. Medycyna po Dyplomie. 2013;9 (48):24-28.
27. Lange J. Anafilaksja (wstrząs anafilaktyczny). W: Kawalec W, Grenda R, Kulus M (red). Pediatria tom 2. PZWL, Warszawa 2024, wyd. 3; ss. 1277-1284.
28. Szeligowski M. Mechanizmy farmakologiczne. W: Fal AM red). Alergia, choroby alergiczne, astma. Medycyna Praktyczna, Kraków 2011, wyd. 1; ss.35-62.
29. Kaczmarczyk-Sedlak I, Janiec W, Folwarczna J. Leki stosowane w leczeniu astmy oskrzelowej, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc ( POChP) i idiopatycznego włóknienia płuc. W: Janiec W (red). Kompendium farmakologii. PZWL, Warszawa 2021, wyd. 5; ss. 316-333.
30. Emeryk A, Bartkowiak-Emeryk M. Terapia inhalacyjna w astmie. W: Płusa T (red): Współczesne leczenie astmy. Medpress, Warszawa 2008; ss.145-157.
31. Marques L, Vale N. Salbutamol in the Management of Asthma: A Review. Int J Mol Sci. 2022;23(22):14207. doi: 10.3390/ijms232214207. PMID: 36430683; PMCID: PMC9696300.
POWRÓT
reklama Baner_prawy_ZALOGU-SIE
...
Info
Najczęściej czytane
Redaktor poleca
GP

Na skróty

Informacje

Copyright © Medyk sp. z o.o