Zaburzenia psychiczne przebiegające z deficytami uwagi (ADHD, ADD) oraz autyzm rozpoznawane są coraz częściej. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 to istotny element składowy neuronalnych błon komórkowych oraz źródło aktywnych biologicznie substancji. Zaburzenia w ich metabolizmie często obserwuje się u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. Wpływ suplementacji kwasów omega-3 na występowanie i przebieg zaburzeń psychicznych jest przedmiotem licznych badań.

Z inicjatywy Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych dla uczczenia 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości została opracowana publikacja poświęcona stuleciu rejestracji leków w Polsce. Opartyn na niej poniższy artykuł ma na celu przybliżenie tego niezwykle ważnego aspektu historii farmacji w odrodzonym państwie polskim.

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie, na podstawie dostępnej literatury, wpływu koenzymu Q10 (CoQ10) na rozwój insulinooporności, a także zwrócenie uwagi na możliwość wykorzystania tego związku w profilaktyce przeciwcukrzycowej. Koenzym Q10, znany również jako ubichinon, występuje w łańcuchu oddechowym i główną jego rolą w funkcjonowaniu organizmu człowieka jest wytwarzanie adenozynotrifosforanu (ATP). Posiada właściwości hydrofobowe, jego zredukowana postać hamuje peroksydację lipidów. Antyoksydacyjne właściwości koenzymu Q10 sprawiły, że wielu badaczy dostrzegło możliwość wykorzystania tego związku jako substancji przeciwdziałającej procesom, w których patogenezie rolę odgrywają wolne rodniki tlenowe. Zwiększona ich produkcja występuje w cukrzycy typu 1 i 2, co jest związane z wysokim stężeniem glukozy i kwasów tłuszczowych w komórkach. Wolne rodniki tlenowe aktywują różne szlaki sygnałowe, co prowadzi do osłabienia odpowiedzi komórek na działanie insuliny. Oprócz zmniejszenia ilości wolnych rodników tlenowych, w literaturze możemy odnaleźć również badania dotyczące wpływu suplementacji koenzymu Q10 na inne aspekty cukrzycy, takie jak poziom glukozy we krwi, hiperinsulinemia czy poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Przytoczone w pracy wyniki badań pokazują działanie koenzymu Q10 na wiele czynników związanych z cukrzycą. Ich niekorzystne działanie prowadzi do powstawania zaburzeń metabolicznych i insulinooporności. Nie jest jednak możliwe jednoznaczne określenie wpływu koenzymu Q10 na insulinooporność. Badania, których wyniki przytoczono w artykule, mają różne ograniczenia, w związku z czym temat suplementacji koenzymu Q10 w cukrzycy i wpływu koenzymu Q10 na insulinooporność wymaga z pewnością dalszych badań.

Przeziębienie to infekcja wirusowa górnych dróg oddechowych, przebiegająca zazwyczaj z bólem gardła, nieżytem nosa, kaszlem, zapaleniem zatok i gorączką. Postępowanie polega na łagodzeniu objawów preparatami bez recepty oraz zapewnieniu choremu odpoczynku. Podstawą leczenia i profilaktyki przeziębienia jest oczyszczanie i nawilżanie nabłonka dróg oddechowych.

Aronia melanocarpa (aronia czarnoowocowa) to roślina użytkowa, pochodząca z Ameryki Północnej, znana w Europie i Azji. Aronia arbutifolia (aronia czerwona) oraz Aronia × prunifolia (aronia śliwolistna) to rośliny również pochodzenia północnoamerykańskiego i, jak się okazuje, niedoceniane. W niniejszym artykule przedstawiono charakterystykę botaniczno-chemiczno-ekologiczną aronii czarnoowocowej. Na jej tle zaprezentowano również walory aronii czerwonej i śliwolistnej. Przedstawiono aktualny stan badań dotyczących składu chemicznego owoców oraz aktywności biologicznej ekstraktów z tego surowca. Ponadto zasygnalizowano wyniki badań fitochemicznych i biotechnologicznych prowadzonych przez Zespół Zakładu Botaniki Farmaceutycznej UJ CM, dotyczących wymienionych gatunków rodzaju Aronia.

Mikroorganizmy zasiedlające przewód pokarmowy człowieka wywierają pozytywny wpływ na prawidłową pracę jelit, a także zapobiegają kolonizacji i zakażeniu bakteriami patogennymi. Zaburzenie w składzie mikroflory fizjologicznej jest częstą przyczyną występowania biegunek. W celu przywrócenia jej równowagi można zastosować mikroorganizmy probiotyczne, wybrane szczepy zarówno bakterii, jak i drożdży.

Kolageny to grupa podobnych strukturalnie białek, stanowiących podstawowy składnik tkanki łącznej. Zaburzona lub niedostateczna synteza kolagenu jest typowa dla przebiegu procesów starzenia się skóry oraz wielu schorzeń kostno-stawowych. Białka kolagenowe znajdują szerokie zastosowanie w lecznictwie, m.in. jako doustne suplementy diety dla pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów i reumatoidalnym zapaleniem stawów oraz jako specjalistyczne preparaty kosmetyczne lub preparaty wykorzystywane do regeneracji tkanek.

Badania etnobotaniczne pokazują, że owoce i kwiaty czarnego bzu były wysoko cenione w medycynie ludowej. Obecnie owoce Sambucus nigra można uznać za żywność o właściwościach leczniczych, wspomagającą terapię przeziębienia i grypy. Metylowe i estrowe pochodne flawonoidów, cyjanidyno-3-samubiozyd, lektyny i białka inaktywujące rybosom (RIPs) oraz polisacharydy (pektyny) mogą działać przeciwwirusowo, hamując replikację wirusów typu A i B oraz ich adhezję do komórki. Badania kliniczne pokazały, że ekstrakt z owoców przyczynia się do skrócenia czasu choroby i zmniejszenia jej objawów u pacjentów. Według raportów EMA/ HMPC i FDA w USA surowiec (kwiaty i owoce) jest uważany za bezpieczny.

Histamina jest aminą biogenną, pełniącą w organizmie człowieka liczne funkcje, m.in. mediatora stanu zapalnego i reakcji alergicznej, neuroprzekaźnika oraz stymulatora sekrecji kwasu żołądkowego. W leczeniu schorzeń alergicznych stosowane są substancje blokujące receptor histaminowy H1. Antagoniści receptora H1 II generacji (m. in. cetyryzyna, loratadyna, desloratadyna, lewocetyryzyna, feksofenadyna, rupatadyna czy bilastyna) cechują się wyższą selektywnością wobec receptorów histaminowych oraz mniejszą penetracją do centralnego systemu nerwowego w porównaniu do leków starszych, I generacji. Wiąże się to z lepszą tolerancją i większym bezpieczeństwem ich stosowania w farmakoterapii chorób o podłożu alergicznym. Jednym z blokerów receptora H1 II generacji jest bilastyna – wprowadzona na rynek jako ostatnia, posiadająca bardzo korzystny profil farmakologiczny, zarejestrowana w Polsce do leczenia alergicznego zapalenia nosa i spojówek (sezonowego i całorocznego) oraz pokrzywki. Powoduje redukcję objawów alergicznych ze strony nosa, spojówek i pokrzywki znamienną w porównaniu z placebo oraz co najmniej porównywalną z cetyryzyną, desloratadyną, lewocetyryzyną czy feksofenadyną. Bilastyna cechuje się również bardzo wysokim bezpieczeństwem stosowania.

Pacjenci zgłaszający się do farmaceuty z prośbą o poradę najczęściej nie są w stanie określić, jakiego typu kaszel ich męczy. Rolą farmaceuty jest wtedy przeprowadzenie wywiadu, który pomoże później w rekomendacji odpowiedniego preparatu. W zależności bowiem od tego, czy kaszel jest suchy (inaczej nieproduktywny), czy mokry (czyli produktywny), schemat postępowania będzie zupełnie inny. W obu jednak przypadkach farmaceuta ma do dyspozycji szeroki wybór substancji, które powinien dopasować do objawów.