Infekcje układu oddechowego u dzieci należą do najczęstszych przyczyn porad lekarskich w poradniach podstawowej opieki zdrowotnej. Główną  przyczyną  zakażeń górnych dróg oddechowych oraz ostrego zapalenia oskrzeli i oskrzelików są wirusy. Mają one samoograniczający się przebieg i nie wymagają stosowania antybiotyków. Stąd bardzo istotną rolę odgrywa właściwie dobrane leczenie objawowe. Hipertoniczne roztwory soli (fizjologicznej, morskiej) w nebulizacji są istotnym elementem leczenia ostrego zapalenia oskrzeli i oskrzelików u dzieci. W leczeniu ambulatoryjnym ostrego zapalenia oskrzeli optymalne jest stosowanie 2,2% roztworów soli (fizjologicznej, morskiej). Uważa się, że stosowanie hipertonicznych roztworów soli (morskiej, fizjologicznej) skraca czas trwania ostrego zapalenia oskrzelików u dzieci i zmniejsza częstość hospitalizacji. Roztwory wody morskiej i soli fizjologicznej są stosowane także  donosowo ze względu na wysoką efektywność w likwidacji objawów ostrego zapalenia zatok przynosowych, grypy, przeziębienia; są zalecane w leczeniu tych schorzeń we wszystkich aktualnych schematach leczenia.

Zaprezentowany poniżej spis wybranych zwrotów łacińskich jest trzecią częścią tego rodzaju prezentacji, zapoczątkowanej w numerze 05/2024 „Leku w Polsce”. Łacińskie zwroty i sentencje opatrzone zostały wymową, polskimi tłumaczeniami i przykładami użycia.

• O tempora, o mores [czyt. o témpora, o mores] – co za czasy, co za obyczaje

„Ta dzisiejsza młodzież! Nie ukłonią się, burczą coś pod nosem i zawsze się im gdzieś spieszy. O tempora, o mores!

• Per capita [czyt. per kápita] – na głowy, od głowy, na osobę

„PKB per capita to stosunek wartości Produktu Krajowego Brutto w cenach bieżących do liczby ludności danego obszaru.”

• Per fas et nefas – wszelkimi dozwolonymi i niedozwolonymi środkami, nie przebierając w środkach

„Niektórzy dziennikarze próbują zwrócić uwagę na swoje artykuły nie przebierając w środkach per fas et nefas.”

Wątroba to jeden z najważniejszych organów w organizmie człowieka. Odpowiada za oczyszczanie z toksyn i szkodliwych substancji, magazynuje witaminy i żelazo, produkuje żółć. Wiele ziół działa oczyszczająco i regeneracyjnie na wątrobę. Zawierają one substancje, które działają ochronnie na komórki wątroby i pomagają w regeneracji uszkodzonych tkanek. Takie zioła jak ostropest plamisty czy karczoch znane są ze swoich hepatoprotekcyjnych właściwości i skutecznie wspierają zdrowie wątroby. Inne zioła działają oczyszczająco na wątrobę: pokrzywa, skrzyp polny, kurkuma, cykoria oraz perz.

Choroba hemoroidalna oraz szczelina odbytu należą do powszechnie występujących chorób proktologicznych, obniżających jakość życia pacjentów. Śródbłonek naczyniowy odgrywa zasadniczą rolę w wymianie przeznaczyniowej. W chorobach proktologicznych takich jak choroba hemoroidalna i szczelina odbytu dochodzi do niekorzystnych zmian w obrębie ścian naczyń włosowatych.

W celu łagodzenia skutków patologii mikrokrążenia w  naczyniach włosowatych stosuje się liczne surowce pochodzenia naturalnego. W terapii miejscowej choroby hemoroidalnej i szczelin odbytu wykorzystuje się surowce naturalne otrzymywane z kasztanowca zwyczajnego, kłączy kurkumy – ostrzyżu długiego,  oczaru wirginijskiego, aloesu zwyczajnego, drzewa herbacianego. Wykorzystywany bywa także olej z nasion słonecznika, olej jojoba i olej kukurydziany.

Układ odpornościowy jest potrzebny do ochrony przed infekcjami. W okresie jesieni i zimy odporność często spada. Z pomocą przyjść mogą naturalne składniki roślinne, które wzmocnią poziom odporności. Przykładem jest jeżówka blada oraz bez czarny.

Nie ulega wątpliwości fakt, że najczęstszą przyczyną osłabienia odporności i zwiększonej zachorowalności w okresie jesienno-zimowym są czynniki wirusowe. Wśród wirusów największą aktywnością w tym okresie odznaczają się przede wszystkim adenowirusy, koronawirusy i rinowirusy. W szczególności tej ostatniej grupie przypisuje się największą rolę w rozwoju powszechnych schorzeń infekcyjnych, takich jak przeziębienie. W samych tylko Stanach Zjednoczonych stwierdza się rocznie ponad 1 mld przypadków przeziębienia wśród tamtejszej populacji. Osoby dorosłe chorują zwykle od 2 do 4 razy w ciągu roku kalendarzowego, z kolei wśród dzieci częstość występowania infekcji wirusowych jest większa i może sięgać nawet od 6 do 8 razy w ciągu roku.

Dichlorowodorek oktenidyny jest antyseptykiem o szerokim spektrum zastosowania. Preparaty z oktenidyną zalecane są do stosowania w ranach zakażonych szczepami wielolekooopornymi. W leczeniu ran zakażonych istotne może być połączenie oktenidyny z hialuronianem. Dichlorowodorek oktenidyny może być stosowany z powodzeniem w leczeniu miejscowych ostrych stanów zapalnych gardła. Może też być wykorzystywany w leczeniu wspomagającym grzybicy międzypalcowej, w pielęgnacji kikuta pępowinowego czy też w anyseptyce błony śluzowej pochwy lub żołędzi prącia. Może znaleźć zastosowanie m.in. w leczeniu chorób przyzębia czy też powikłań poekstrakcyjnych, a także w leczeniu endodontycznym.

Ostatnio opublikowane, zaktualizowane wytyczne dwóch głównych towarzystw naukowych w Polsce w obszarze diagnostyki zaburzeń gospodarki lipidowej – Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej (PTDL) oraz Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego (PTL) – wprowadzają  kilka istotnych zmian w stosunku do wcześniejszych zaleceń z roku 2020. Zwracają szczególną uwagę na zależną od kumulacji bogatych w triglicerydy lipoprotein (chylomikrony i VLDL) oraz ich remnantów hipertriglicerydemię, wprowadzając nową jej klasyfikację, uwzględniającą ryzyko miażdżycowej choroby sercowo-naczyniowej. Ważną zmianą jest rekomendacja nowego sposobu wyliczania stężenia cholesterolu LDL, co przyczyni się do bardziej precyzyjnego określenia podstawowego celu terapii hipolipemizującej i dokładniejszego oszacowania stopnia ryzyka pacjenta.

Hemoroidy to powszechna dolegliwość. Dotyka często także kobiety w ciąży. Główne objawy to ból i świąd w okolicach odbytu. Terapia hemoroidów obejmuje postępowanie niefarmakologiczne oraz leczenie preparatami miejscowymi i doustnymi. Najczęściej stosuje się diosminę i escynę. Ostatnio obserwuje się utrzymujący się wzrost częstości występowania problemów z hemoroidami. Wynika to w dużej mierze z nieodpowiedniego stylu życia, który stanowi ważny  i coraz częściej obserwowany czynnik ryzyka hemoroidów. Do najbardziej istotnych czynników, których występowanie znacząco zwiększa ryzyko choroby hemoroidalnej, należą przede wszystkim:

Prawidłowe funkcjonowanie jelit ma istotne znaczenie dla dobrej kondycji całego organizmu. Wiele ziół, m.in. rozmaryn, imbir, kminek, kurkuma czy mięta pieprzowa, wspomagają pracę układu trawiennego. Umożliwiają one przyspieszenie procesów trawiennych, działają wiatropędnie. Dzięki zawartości błonnika pokarmowego (babka płesznik, siemię lniane) pomagają usunąć zalegające w jelitach złogi. Zioła zawierające związki śluzowe ułatwiają transport resztek pokarmowych przez jelito, dzięki temu regulują proces wypróżnienia.

Postępujący proces starzenia społeczeństw doprowadził do zwiększonego zainteresowania medycyną przeciwstarzeniową. Jej celem jest spowolnienie, zatrzymanie lub odwrócenie procesu starzenia i związanych z nim następstw. Jedną z proponowanych metod postępowania, mającą udokumentowany naukowo wpływ na wydłużenie życia, jest system odżywiania obejmujący restrykcje kaloryczne (CR), warunkujący dostarczenie organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Uwzględniając jednak fakt, że takie długoterminowe postępowanie wymaga nie tylko dużej wiedzy na temat prawidłowego doboru składników diety, zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym, ale także determinacji i samokontroli w uzyskaniu oczekiwanych efektów, wykorzystano pewne substancje chemiczne, które imitują skutki CR bez rzeczywistego ograniczenia spożycia. Nazwano je mimetykami ograniczenia kalorii (CRMs).

Diklofenak należy obecnie do jednych z najczęściej stosowanych niesteroidowych leków przeciwzapalnych, co wynika z jego wysokiej skuteczności i precyzyjnie dobranej formuły. Dostępność diklofenaku w formie roztworu do wstrzykiwań, kapsułek, w tym o zmodyfikowanym uwalnianiu, czopków, żelów czy roztworu do płukania jamy ustnej poszerzyła jego zastosowanie w leczeniu wielu jednostek chorobowych, zwłaszcza w terapii miejscowej, co pozwala ograniczyć ryzyko działań niepożądanych, typowych dla leków z tej grupy. Diklofenak zasługuje na szczególną uwagę ze względu na unikatowy mechanizm działania oraz stosunkowo niskie ryzyko toksyczności narządowej w porównaniu do pozostałych NLPZ. Dodatkową zaletą diklofenaku jest możliwość kojarzenia z preparatami witaminowymi oraz brak interakcji z lekami przeciwbólowymi z pozostałych pięter drabiny analgetycznej. Ostatnie przeglądy systematyczne z metaanalizą wielu badań porównujących diklofenak z innymi lekami z grupy NLPZ skupiają się w pierwszej kolejności na bezpieczeństwie stosowanej farmakoterapii, która uzależniona jest przede wszystkim od dawki dobowej leku. Okazuje się, że przewlekłe stosowanie diklofenaku w dawkach submaksymalnych wiąże się z podobnym ryzykiem zawału serca czy udaru mózgu, ale mniejszym ryzykiem poważnych zdarzeń ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego w porównaniu z inhibitorami COX-2 i klasycznymi NLPZ.

Istnieją takie łacińskie zwroty i powiedzenia, które funkcjonują w polszczyźnie od lat. Nie znaczy to jednak, że nie sprawiają nam trudności. Zaprezentowany alfabetyczny spis wybranych zwrotów i sentencji łacińskich wraz z ich polskim tłumaczeniem może posłużyć zarówno osobom, które miały możliwość uczenia się języka łacińskiego, jak i tym, które stykają się z łaciną po raz pierwszy.

Przez wieki łacina była językiem elit, a współcześnie jej podstawy i leksyka stały się elementem wykształcenia głównie humanistycznego, medycznego, prawniczego czy teologicznego. Wielką zaletą łaciny jest, obok uniwersalności, jasny i logiczny sposób formułowania zdań i wypowiedzi. Umiejętnie zastosowany zwrot łaciński w zwięzły, a zarazem celny sposób potrafi podkreślić i podsumować wypowiedź.

Borelioza jest chorobą odkleszczową, wywoływaną przez bakterie Borellia burgdorferi. Ze względu na nieswoistość objawów jest trudna do diagnozowania. Bylica roczna może znaleźć zastosowanie jako element terapii boreliozy dzięki właściwościom przeciwzapalnym i immunostymulującym.

Biegunka podróżnych to problem wielu osób udających się za granicę. Jest schorzeniem mogącym skutecznie pokrzyżować plany wakacyjne. Najczęściej powodowana jest przez bakterie, głównie Eschericha coli. Leczenie w zależności od intensywności przebiegu polega na stosowaniu antybiotyków i/lub loperamidu. W przypadku łagodnej biegunki pomocne mogą być produkty zawierające roślinne garbniki i kompleksy polifenolowe, które mogą łagodzić objawy choroby i skracać czas jej przebiegu. Artykuł podsumowuje zasady profilaktyki i leczenia biegunki podróżnych.