Syphilis jako zemsta bogów

2025-04-09 Artykuł

Syphilis jako zemsta bogów

W historii, którą chcę przedstawić, cofniemy się najpierw do XV w., a potem jeszcze dalej do bliżej nieokreślonego czasu w dziejach ludzkości. Ta straszna choroba, która przez wieki towarzyszyła ludziom i przenosiła się w szybkim tempie, przeistaczając się w końcu w epidemię, znana była pod różnymi nazwami, wskazującymi m.in. na kraj, z którego dotarła. Obecnie w różnych pozycjach naukowych przedstawiane są rozmaite hipotezy dotyczące jej początków.

Najbardziej popularna zakłada, że rozpoczęła się w Ameryce, skąd wraz ze statkami Kolumba w XV w. przypłynęła do Europy, a jej rozprzestrzenienie w Europie zawdzięczamy właśnie marynarzom. Lekarz i historyk medycyny Józef Peszke (1845–1916) zebrał 156 łacińskich nazw synonimicznych tej choroby. Najstarszą z nich jest francigenarum malum (1496) – „zaraza Franków/frankijska”, morbus gallicus (1497) – „choroba galijska”, najnowsza zaś przez niego odnotowana to lues syphilitica (1849) – „kiła”. Wśród 38 nazw polskich znajdują się m.in. „francza” (1534), „franca” 1555), „kiła” (1568), „przymiot” 1581, „niemoc weneryczna” (1835), „przymiotnica” (1878).

Łacińskie nazwy tej choroby używane dzisiaj to lues i syphilis (czytaj: syfilis).