Detoksykacja (syn.: detoksyfikacja), czyli oczyszczanie lub odtruwanie organizmu, kojarzy się najczęściej  z terapiami uzależnień, jednak również oznacza wspomaganie organizmu w fizjologicznych procesach usuwania szkodliwych produktów przemiany materii. W niektórych przypadkach ze względu na nadmiar związków toksycznych, spowodowany np. niewłaściwą dietą lub pracą w szkodliwych warunkach, należy rozważyć zastosowanie metod wspomagających te procesy. Dużą rolę w naturalnym procesie detoksykacji odgrywają wątroba oraz nerki, dlatego terapie wspomagające oczyszczanie organizmu powinny uwzględniać surowce zielarskie, które wpływają na  prawidłowe funkcjonowanie tych narządów. Cenionymi surowcami zielarskimi wspomagającymi wątrobę są liście lub całe ziele karczocha zwyczajnego oraz łuski i nasiona ostropestu plamistego. Natomiast do ziół poprawiających funkcjonowanie nerek zalicza się liść i korzeń pokrzywy oraz liść brzozy.

Salvia apiana Jeps., znana jako szałwia biała, jest gatunkiem endemicznym pochodzącym z Ameryki Północnej. Roślina ta była tradycyjnie wykorzystywana przez rdzennych mieszkańców Kalifornii w celach leczniczych oraz obrzędowych i przypisywano jej właściwości uspokajające, przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz przeciwprzeziębieniowe. W ostatnich latach zauważalny jest wzrost zainteresowania tym gatunkiem. Badania naukowe wykazały, że części nadziemne szałwii białej zawierają olejek eteryczny, diterpenoidy, kwasy fenolowe oraz flawonoidy, natomiast w korzeniach obecne są diterpenoidy, w tym tanszinony. Badania aktywności biologicznej wykazały, że wyciągi z części nadziemnych oraz z korzeni omawianego gatunku mają działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne, przeciwbólowe, przeciwcukrzycowe, przeciwnowotworowe oraz przeciwdrobnoustrojowe. Na podstawie tych wyników można stwierdzić, że szałwia biała może odgrywać istotną rolę w fitoterapii, szczególnie w leczeniu zaburzeń metabolicznych oraz chorób neurodegeneracyjnych.

W ostatnich latach obserwuje się dynamiczny wzrost zainteresowania kosmetykami i dermokosmetykami zawierającymi składniki aktywne, które mają istotny wpływ na kondycję i zdrowie skóry. Do szczególnie często stosowanych substancji należą: niacynamid, retinoidy, ceramidy oraz kwasy AHA/BHA. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat ich działania, mechanizmów biochemicznych oraz efektów klinicznych wymienionych składników. Omówione zostaną również potencjalne działania niepożądane oraz korzyści płynące z odpowiedniego łączenia różnych substancji czynnych w ramach kompleksowej pielęgnacji skóry.

Suma wszystkich regulacji, stopień ich restrykcji oraz duża dynamika zmian w ostatnich latach czynią polski rynek aptek jednym z najbardziej przeregulowanych w Europie, a w wielu aspektach polskie przepisy są jednymi z najbardziej ingerujących i wprowadzających najsilniejsze ograniczenia spośród obowiązujących w innych krajach – wynika z najnowszego raportu Pracodawców RP na podstawie danych od IQVIA. Działalność aptek w Polsce reguluje 18 aktów prawnych. Ich zakres, poziom restrykcji i stopień ingerencji w prowadzenie działalności gospodarczej wysuwa Polskę na czoło Europy. 

Do  mini-interwencji terapeutycznych stosowanych w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów należą m.in.: wiskosuplementacja, kolagenoterapia inikecyjna, radiosynowiorteza. Okazuje się również, że pewne korzyści w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów  może przynieść spożywanie nasion sezamu, truskawek czy też zielonej herbaty. Pewne znaczenie w leczeniu tego schorzenia mogą mieć frakcje niezmydlające soi i awokado, Boswellia serrata, wyciąg z hakorośli rozesłanej ( Harpagophytum procumbens), wyciąg z imbiru ( Rhizona zingiberis), kompleks lipidów uzyskiwanych z zielonych małży nowozelandzkich, sproszkowane owoce głogu, kurkumina. Pojawiają się interesujące anglojęzyczne doniesienia na temat możliwości zastosowania w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów: hydrożelu stanowiącego połączenie dezoksyrybonukleazy I (DNaza) z utlenionym kwasem hialuronowym, kłącza anemareny chińskiej ( Rhizoma anemarrhenae (Zhimu) ), olejku bazyliowego,  Lycopodium japonicum Thunb, deferoksaminy.

Ból głowy jest szeroko rozpowszechnionym objawem o bardzo różnej etiologii. Szacuje się, że prawie połowa dorosłej populacji doświadczyła go co najmniej raz w ciągu ostatniego roku.  Nawracające bóle głowy, szczególnie migreny, są związane z osobistymi i społecznymi obciążeniami, niepełnosprawnością, pogorszeniem jakości życia i kosztami finansowymi. W leczeniu bólu głowy oraz napadu migreny o nasileniu łagodnym i umiarkowanym jako leki pierwszego wyboru stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak kwas acetylosalicylowy (ASA), czy przeciwbólowe, jak paracetamol. Kofeina jest stosowana jako środek wzmacniający i przyspieszający ich działanie. Połączenie ASA, paracetamolu i kofeiny wykazuje skuteczniejsze działanie przeciwbólowe niż pojedyncze substancje lub ich kombinacja i jest rekomendowane w leczeniu napadów migreny.

Łacińskie nazwy, o których piszę w tym tekście, mają trochę skomplikowaną pisownię, ale niezbyt trudną wymowę. Pisownia wynika z ich starogreckiego pochodzenia i transliteracji alfabetu greckiego na łaciński.

Diarrhoea (czytaj: diarea) to biegunka, a gonorrhoea (czytaj: gonorea) „rzeżączka”. Obie nazwy zawierają grecki czasownik ῥέω [rheo] (czytaj: reo) – „płynąć”. Ten znaczek (ʽ) nad literą ρ [rho] oznacza przydech mocny, który zapisuje się jako literę „h”, stąd po literze „r” w wyrazach pochodzenia starogreckiego zawsze mamy literę „h”, której później nie wymawiamy. Termin diarrhoea pochodzi dokładnie od czasownika διαρρέω [diarrheo] (czytaj: diareo), czyli „przepływać”. W wyrazach, w których występują dwie litery ρρ, przydech mocny stoi tylko nad drugą, stąd zapis rrh.

Problemy z gardłem to częsta dolegliwość. Ich przyczyną mogą być infekcje oraz  czynniki takie jak zimne powietrze czy też podrażnienie spowodowane nadużywaniem głosu. Terapia preparatami ziołowymi stanowi cenne i często poszukiwane rozwiązanie tego typu dolegliwości. Co ważne – taka terapia jest często porównywalnie efektywna z terapiami preparatami syntetycznymi.

Poniższy artykuł zawiera przegląd literatury, w której oceniane były właściwości przeciwreumatyczne korzenia hakorośli rozesłanej, kory wierzby, liści i kory jesionu, liści, pączków i kory topoli oraz kłącza imbiru, a także pojedynczych związków, takich jak: kurkumina, galaktolipid GOPO czy wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Działanie przeciwartretyczne wynika z obecności różnych grup związków biologicznie czynnych. Działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe związane jest z obecnością glikozydów irydoidowych, glikozydów salicylowych, olejku eterycznego, triterpenów, a także garbników. Ponadto flawonoidy poprzez działanie moczopędne zmniejszają stężenie kwasu moczowego we krwi, a kwasy fenolowe działają immunostymulująco. Ich właściwości przeciwzapalne wynikają z hamowania aktywności jądrowego czynnika transkrypcyjnego NF-κB, cytokin prozapalnych (IL-1β, IL-6, IL-8, IL-12, TNF-α) oraz enzymów (COX, LOX, iNOS), zapobiegając powstaniu prozapalnych leukotrienów i prostanoidów. Powyższe substancje roślinne, choć wymagają dłuższego stosowania, odpowiednio dobrane i dawkowane nie wywołują skutków ubocznych jak niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Sytuacja epidemiologiczna na przestrzeni lat stale się zmienia, co jest wynikiem dynamicznego rozwoju patogenów, zmian w strukturze populacji oraz ewoluujących warunków środowiskowych. Szczególnie zauważalne jest to wśród zakażeń́ pneumokokowych. Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych podkreślają, że szczepionki w Programie Szczepień Ochronnych powinny być wybierane na podstawie analizy sytuacji epidemiologicznej w kraju. Kluczowa jest walentność szczepionki, odpowiadająca na dominujące w populacji serotypy.

– Obecne dane epidemiologiczne jasno pokazują, że serotyp 19A jest jednym z głównych sprawców zakażeń pneumokokowych w Polsce. Jego wysoka zjadliwość i zdolność do unikania odpowiedzi immunologicznej sprawiają, że jest szczególnie niebezpieczny dla dzieci i osób starszych. Dlatego rekomendujemy stosowanie szczepionek obejmujących ten serotyp – komentuje prof. dr hab. n. med. Teresa Jackowska, prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, członek Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych (OPZCI).

Zwiększa się zapadalność na raka pęcherza moczowego. W 2015 r. leczonych było ponad 44 000 pacjentów, a w 2023 r. już 58 000. Przewiduje się, że liczba zachorowań na ten nowotwór w ciągu najbliższych 10 lat wzrośnie aż o ok. 25%. Według Krajowego Rejestru Nowotworów pod względem częstości rozpoznawania zajmuje on piąte miejsce u mężczyzn i czternaste u kobiet, ale jest jednym z raków o najwyższym odsetku umieralności – co druga osoba, u której zdiagnozowano raka pęcherza umrze z tego powodu.

Fundacja Onkologiczna Życie z Rakiem w ramach kampanii edukacyjnej „Życie z rakiem pęcherza moczowego” przedstawia obiegowe opinie na temat przyczyn, objawów i leczenia tego raka. Które z nich są prawdą, a które fałszem?

Rak jelita grubego jest jednym z najczęstszych nowotworów na świecie, występującym szczególnie często w krajach wysoko rozwiniętych. W badaniu opublikowanym w Nature Communications sprawdzono, jaki jest wpływ diety na występowanie raka jelita grubego. Zbadano powiązanie 97 składników dietetycznych z rakiem jelita grubego u ponad pół miliona kobiet, u których w ciągu 16-letniej obserwacji rozpoznano ponad 12 tys. raków jelita grubego. W badaniu potwierdzono, że spożywanie 20 g alkoholu dziennie (odpowiednik 1 kieliszka wina) zwiększa o 15% średnie ryzyko raka jelita grubego. Dodatkowo zauważono, że spożycie wapnia (300 mg/dzień) zmniejsza o 17% ryzyko rozwoju tego nowotworu. Tendencję w kierunku zmniejszania ryzyka raka jelita grubego zauważono dla nabiału, płatków śniadaniowych, owoców, produktów pełnoziarnistych, kwasu foliowego i witaminy C.