Już ponad 1 mln osób zaszczepiło się przeciw grypie. Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych w obecnym sezonie infekcyjnym rekomendują stosowanie koadministracji szczepionek osobom dorosłym w profilaktyce zakażeń układu oddechowego. Szczepienie podczas jednej wizyty przeciwko grypie, pneumokokom oraz innym chorobom układu oddechowego jest rekomendowane jako skuteczna metoda poprawy odsetka zaszczepionych, co ma kluczowe znaczenie dla osób z grup ryzyka i zdrowia publicznego. Liczne rekomendacje krajowe i międzynarodowe jednoznacznie wskazują, że to podejście jest bezpieczne i skuteczne, a także zmniejsza liczbę wizyt i oszczędza czas pacjenta. Program szczepień dla człowieka dorosłego obejmuje ok. 20 różnych szczepień, a najbardziej istotne są szczepienia sezonowe, dlatego że musimy je powtarzać co roku. 

– Bardzo ważną rekomendacją jest zalecenie dotyczące koadministracji szczepień. W Polsce przyzwyczajono się do tego, że szczepienia podaje się osobno. Tymczasem nie ma żadnych powodów, żeby ich nie łączyć – komentuje prof. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych.

Połowa pracowników na całym świecie odczuwa napięcie nerwowe kilka razy w tygodniu. 15% – przynajmniej raz w tygodniu. Jednak odsetek ten maleje – tak wynika z raportu ADP „People at Work 2024: A Global Workforce View”. Polscy pracownicy jednak są zestresowani bardziej niż światowa średnia. Według najnowszych danych codzienny stres odczuwa 17,1% osób – minimalnie mniej niż rok wcześniej (17,6%). W 2022 r., kiedy świat jeszcze w czasach pandemii COVID-19 w pracy i pracą denerwowało się 22% zatrudnionych w polskich firmach. Tylko 21% ankietowanych zatrudnionych uważa, że ​​ich pracodawca w pełni dba o ich dobre samopoczucie psychiczne.

Raport ADP dowodzi, że stres jest silnie związany z gorszym zdrowiem psychicznym i efektywnością. W Polsce codzienny stres odczuwa 18,3% kobiet i 16% mężczyzn. Najwyższy poziom stresu zgłaszają pracownicy w wieku 25-34 lat (19,4%) oraz 35-44 lat (18,8%). Najniższy – pracownicy powyżej 55 lat. 

Kontynuujemy prezentację wybranych zwrotów łacińskich, zapoczątkowaną w numerze 05/2024 „Leku w Polsce”. Łacińskie zwroty i sentencje opatrzone zostały wymową, polskimi tłumaczeniami i przykładami użycia.

• Pro publico bono [czyt. pro públiko bono] – dla dobra publicznego, bez zapłaty

„Nasi adwokaci udzielają porad pro publico bono wszystkim potrzebującym.”

• Sapienti sat – mądremu wystarczy, to co powiedziane

„Dlatego mówię tak ostrożnie, żeby powiedzieć tyle, ile należy powiedzieć. Wydaje mi się, że sapienti sat. Ludzie inteligentni ci, którzy znają się na tej problematyce, wiedzą dokładnie o czym w tej chwili mówię.”

• Spiritus movens [czyt. spíritus mowens] – duch sprawczy, siła sprawcza

„Nie pamiętam już, kto był spiritus movens tego przedsięwzięcia, ale zakończyło się ono wielkim sukcesem.”

Żelazo to pierwiastek chemiczny niezbędny do produkcji hemoglobiny. Bardzo często zdarza się jednak, że konieczna jest dodatkowa suplementacja żelaza. Dotyczy to zwłaszcza kobiet w ciąży, kobiet karmiących piersią czy też kobiet z obfitymi miesiączkami. Zwiększone zapotrzebowanie może dotyczyć także dzieci, osób starszych, po zabiegach operacyjnych, uprawiających sport oraz przemęczonych i unikających potraw mięsnych. Przy wyborze preparatu z żelazem warto wziąć pod uwagę obecność innych składników, jak chociażby witaminy C.

Zakażenie układu moczowego dotyczy wszystkich grup wiekowych i stanowi częstą przyczynę wizyt w gabinetach lekarskich, a spowodowane jest w większości przypadków Gram-ujemnymi pałeczkami jelitowymi z rodziny Enterobacteriaceae, szczególnie Escherichia coli. Ze względu na rosnącą oporność bakterii na antybiotyki coraz większą uwagę przywiązuje się do nieantybiotykowych metod leczenia oraz profilaktyki zakażeń układu moczowego, do których zalicza się również stosowanie D-mannozy, organicznego związku chemicznego z grupy aldoheksoz, będącego enancjomerem mannozy.

Wraz z rozwojem antybiotykoodporności na bakterie i grzyby cały czas świat poszukuje potencjalnych związków hamujących niebezpieczne dla zdrowia i życia patogeny. Do szeroko omawianych  związków o wysokim potencjale mikrobiologicznym w medycynie zaliczany jest kwas podchlorawy (HOCl). Jeszcze dekadę temu, pomimo wiedzy na ten potencjalnych korzyści jego stosowania w różnych obszarach medycyny, kwas podchlorawy nie był  wykorzystywany jako odrębny związek. Było to efektem braku metod stabilizacji tego kwasu, co ograniczało producentom dostęp do produkcji jego stabilnych form w farmacji. Historycznie kwas podchlorawy był wykorzystywany w mieszaninach z podchlorynem sodu dla zachowania stabilności związków i utrzymania neutralnego pH.

Monakolina K występuje jako jeden ze składników obecnych w czerwonym fermentowanym ryżu. Ze względu na identyczną budowę jak lowastatyna wykazuje również takie samo działanie – korzystny wpływ na gospodarkę cholesterolową. Jako składnik zawarty w żywności jest wykorzystywana jednak powszechnie w suplementach diety wspomagających kontrolę poziomu cholesterolu. Działanie to zostało zatwierdzone przez Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w opinii wydanej w 2011 r. Panel EFSA wskazał jednocześnie, że korzystne działanie może być osiągnięte przy stosowaniu 10 mg monakoliny K dziennie. Na podstawie licznych badań naukowych wskazujących na duże wahania zawartości suplementów diety z monakoliną K, możliwość łączenia takich suplementów z lekami z grupy statyn, a tym samym wzrost ryzyka działań niepożądanych, EFSA zweryfikowała swoje stanowisko, wskazując, że dzienna porcja monakoliny K dostarczona z suplementów diety powinna być niższa niż 3 mg. Obecne ustawodawstwo europejskie dostosowane jest do tych zaleceń. Artykuł podsumowuje najważniejsze wnioski wynikające z opinii EFSA i przyczynę zmiany stanowiska.

Wątroba jest jednym z najważniejszych organów człowieka, ogromną fabryką pełniącą kilkaset funkcji w metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i białek, magazynowaniu witamin i detoksykacji organizmu. Uszkodzenie jej niesie ze sobą bardzo poważne konsekwencje w działaniu całego układu i należy do najczęstszych chorób wewnętrznych. Niezwykle ważne jest zatem zapobieganie tym uszkodzeniom oraz łagodzenie ich skutków. Ważną rolę w terapii wątroby pełnią preparaty roślinne, zawierające wyciągi roślinne o działaniu hepatoprotekcyjnym, żółciotwórczym i żółciopędnym, rozkurczającym, regeneracyjnym na komórki wątroby. Mają one w swoim składzie związki charakteryzujące się wysoką aktywnością przeciwutleniającą i przeciwzapalną. Przykładami takich roślin zielarskich są: karczoch zwyczajny (Cynara scolymus L.), ostryż długi (Curcuma longa L.) czy rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis). Stosowane mogą być w terapii problemów trawiennych, wynikających z zaburzeń i niedostatecznego wydzielenia żółci, takich jak wzdęcia i zaparcia, na skutek stanów zapalnych wątroby, uszkodzeń polekowych i chemicznych oraz innych dolegliwości wątroby.

Niedożywienie i wyniszczenie organizmu, szczególnie często spotykane u pacjentów w podeszłym wieku, nie sprzyja gojeniu ran, a w szczególności odleżyn. Odżywki podawane dla wspomagania leczenia ran zawierają dużą ilość białka oraz specyficzne dodatki (cynk, witamina C, arginina). Niestety wielu pacjentów mających odleżyny lub zagrożonych ich wystąpieniem ma istotne przeciwwskazania do stosowania diety wysokobiałkowej; wśród nich najczęstszym jest przewlekła niewydolność nerek. W badaniach profilu aminokwasowego pacjentów z odleżynami lub innymi ranami przewlekłymi wykazano obniżone stężenia kilku egzogennych aminokwasów w surowicy krwi: tryptofanu (Trp), histydyny (His)  i treoniny (Thr). Aminokwasów niezbędnych dla człowieka jest dziewięć, ale wygląda na to, że przewlekłym ranom takim jak odleżyny towarzyszy obniżenie stężeń tylko trzech z nich. Ich wspólną cechą jest niewielkie zapotrzebowanie dzienne, wynoszące od 4 do 15 mg/kg ciężaru ciała, znacznie mniej niż dla każdego innego niezbędnego aminokwasu. 

Infekcje układu oddechowego u dzieci należą do najczęstszych przyczyn porad lekarskich w poradniach podstawowej opieki zdrowotnej. Główną  przyczyną  zakażeń górnych dróg oddechowych oraz ostrego zapalenia oskrzeli i oskrzelików są wirusy. Mają one samoograniczający się przebieg i nie wymagają stosowania antybiotyków. Stąd bardzo istotną rolę odgrywa właściwie dobrane leczenie objawowe. Hipertoniczne roztwory soli (fizjologicznej, morskiej) w nebulizacji są istotnym elementem leczenia ostrego zapalenia oskrzeli i oskrzelików u dzieci. W leczeniu ambulatoryjnym ostrego zapalenia oskrzeli optymalne jest stosowanie 2,2% roztworów soli (fizjologicznej, morskiej). Uważa się, że stosowanie hipertonicznych roztworów soli (morskiej, fizjologicznej) skraca czas trwania ostrego zapalenia oskrzelików u dzieci i zmniejsza częstość hospitalizacji. Roztwory wody morskiej i soli fizjologicznej są stosowane także  donosowo ze względu na wysoką efektywność w likwidacji objawów ostrego zapalenia zatok przynosowych, grypy, przeziębienia; są zalecane w leczeniu tych schorzeń we wszystkich aktualnych schematach leczenia.