Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest trzecią, po chorobach układu krążenia i nowotworach, przyczyną zgonów na świecie. Pacjenci z POChP zapadają na nowotwory płuc 10 razy częściej niż reszta populacji, a nierozpoznana lub późno rozpoznana choroba skraca życie o 10-15 lat. Jednak wiedza o tym schorzeniu i świadomość tego, że duszności podczas wysiłku i codzienny kaszel mogą świadczyć o POChP, jest bardzo niska.

Dr n. med. Piotr Dąbrowiecki z Kliniki Chorób Wewnętrznych, Infekcyjnych i Alergologii w Wojskowym Instytucie Medycznym i przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP mówi: Co roku w listopadzie kierujemy uwagę opinii publicznej, przedstawicieli służby zdrowia, decydentów i edukatorów na temat choroby, która – tu wiele osób będzie zaskoczonych – jest jedną z najbardziej zabójczych. Tegoroczne hasło przewodnie Światowego Dnia POChP „Poznaj funkcję swoich płuc” ma zachęcić każdego do sprawdzenia, czy jego układ oddechowy działa prawidłowo. Wiemy bowiem, że na POChP chorują około 2 miliony Polaków, ale tylko połowa z nich jest zdiagnozowana. A wystarczy przejść proste badanie czynności płuc – spirometrię.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc to najczęstsza choroba układu oddechowego, która charakteryzuje się postępującym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe i w konsekwencji prowadzi do trudności w oddychaniu. Jej objawy to duszność (szczególnie podczas aktywności fizycznej), kaszel, odkrztuszanie nadmiernie wydzielanej plwociny, permanentne zmęczenie. W Polsce głównym czynnikiem ryzyka rozwoju POChP jest palenie papierosów (80% pacjentów z POChP paliło lub było długotrwale narażonych na bezpośrednie sąsiedztwo palącego). Inne czynniki to: zanieczyszczenie powietrza zarówno pyłami i substancjami chemicznymi w miejscu pracy, jak i zanieczyszczenie powietrza dymami kominowymi i spalinami. Wielu chorych miało w dzieciństwie nawracające zapalenia oskrzeli i płuc, a za 1% zachorowań odpowiadają czynniki genetyczne (niedobór alfa-1-anty trypsyny).

Symbolem tego dnia jest niebieski pierścień – znak ostrzeżenia przed cukrzycą i zjednoczenia ludzi w obliczu jej epidemii. W 2006 r. Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna rozpoczęła kampanię mającą na celu zwiększenie ogólnej świadomości społeczeństwa na temat cukrzycy. Odpowiadając na ten apel, ONZ ogłosiło rezolucję na rzecz walki z cukrzycą (rezolucja z 20 grudnia 2006 r.), ustanawiając 14 listopada Światowym Dniem Cukrzycy Narodów Zjednoczonych oraz zachęcając państwa członkowskie do opracowania krajowej polityki zapobiegania, leczenia i opieki nad ludźmi chorymi na cukrzycę. 14 listopada to także rocznica urodzin odkrywcy insuliny Fredericka Bantinga (dokonał tego wspólnie z Charlsem Bestem).

Każdego roku Światowy Dzień Cukrzycy jest poświęcony określonemu problemowi. Tegoroczne obchody przebiegają pod hasłem "Cukrzyca a dobre samopoczucie". Według danych obecnie w Polsce na cukrzycę choruje ok. 3,5 mln osób.

Warsztaty są organizowane w ramach kampanii „Rany pod kontrolą”. To cykl spotkań szkoleniowych dla farmaceutów pracujących w aptekach i szpitalach, z których pierwsze odbędzie się 19 listopada w godz. 19:00-21:00 w hotelu Indigo w Warszawie. Kolejne warsztaty zaplanowano w Krakowie (27 listopada) i Katowicach (styczeń 2025). Brak dostępu do wiedzy w zakresie leczenia ran stanowi ogromne wyzwanie dla systemu zdrowia – koszty związane z przewlekłymi ranami sięgają kilkudziesięciu milionów złotych rocznie, a tylko niewielki odsetek pacjentów korzysta z właściwych metod leczenia. Warsztaty mają na celu wyposażenie farmaceutów w praktyczną wiedzę na temat rozpoznawania objawów infekcji, stosowania odpowiednich opatrunków, prewencji zakażeń oraz kluczowej roli antyseptyki w procesie leczenia ran. Szkolenia odbywają się pod patronatem Naczelnej Izby Aptekarskiej, za udział farmaceuci mogą otrzymać 4 punkty edukacyjne.

Nieżyty nosa i zatok przynosowych to problem dotyczący wielu pacjentów. Dzielimy je na alergiczne, infekcyjne oraz niealergiczne nieinfekcyjne nieżyty. Do podstawowych objawów tej choroby należą: wyciek z nosa,spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, kaszel, przekrwienie błony śluzowej jam nosowych, kichanie, świąd, upośledzenie węchu, ból głowy oraz uczucie rozpierania w okolicy zatok. Zapadalność na alergiczny nieżyt nosa zwiększa się w ostatnich latach. Alergicznemu nieżytowi nosa często towarzyszą objawy alergicznego zapalenia spojówek. Nieżyt infekcyjny jest  najczęściej chorobą wirusową. Niealergiczny nieinfekcyjny nieżyt nosa to dolegliwość o zróżnicowanej etiologii. Nadmiar wydzieliny w jamach nosowych może pojawiać się np. jako reakcja na pokarmy czy leki. Przewlekłe zapalenie zatok dzielimy na te z polipami i bez nich. Do podstawowych leków skutecznych w nieżytach nosa należą sterydy donosowe. Znajdują one zastosowanie w przypadku zapaleń alergicznych, przedłużających się nieżytów infekcyjnych, niealergicznych nieinfekcyjnych nieżytów nosa oraz przewlekłych zapaleń zatok. Bezpiecznym donosowym sterydem jest mometazon, który charakteryzuje się także szybkim początkiem działania. W przypadku nieżytów alergicznych, a także zapaleń niealergicznych nieinfekcyjnych skuteczne są również donosowe preparaty łączące steryd i lek przeciwhistaminowy. Według badań połączenie to skutecznie łagodzi nosowe i oczne objawy nieżytów i znacząco poprawia komfort życia pacjentów.

Grupę witamin B stanowi zespół związków rozpuszczalnych w wodzie, o zróżnicowanej budowie, których cechą wspólną są funkcje pełnione w organizmie (koenzymy), a także częste występowanie w tych samych produktach spożywczych. Poza wyjątkami nie są wytwarzane ani magazynowane przez organizm, dlatego należy je uzupełniać odpowiednią dietą. Witaminy z grupy B występują w białkach zwierzęcych, produktach mlecznych, zielonych warzywach liściastych i nasionach roślin strączkowych. Niedobór uważany jest za czynnik etiologiczny w rozwoju różnych zaburzeń neurologicznych i szerokiego spektrum stanów patologicznych, którego ryzyko wzrasta z wiekiem, co może prowadzić do pogorszenia funkcji poznawczych u osób starszych. Szczególnie ważna jest rola witaminy B₁, B₆ i B₁₂ w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, chociaż nowe badania podkreślają rolę pozostałych członków tej grupy. Witaminy B są niezbędne do optymalizacji funkcji nerwowych, takich jak pamięć, szybkość kojarzenia, stany emocjonalne, umiejętność rozwiązywania problemów i koncentracja. Zmniejszenie spożycia pokarmu i wydajności wchłaniania w niektórych populacjach, szczególnie u osób starszych, może wymagać zmian dietetycznych lub odpowiedniej suplementacji.

Cofnijmy się do starożytnej Grecji, gdzie powstawała pierwsza terminologia medyczna. W Słowniku Grecko-polskim pod redakcją Zofii Abramowiczówny (Warszawa 1958) pod hasłem μῦς (mys) znajdujemy dwa znaczenia tego wyrazu: 1. „mysz”, 2. „muskuł, mięsień”, z adnotacją, że u Arystotelesa jest potwierdzenie jego użycia w tym drugim znaczeniu.

Rzymianie zapożyczyli ten wyraz do swojej leksyki i w języku łacińskim wyraz mus występuje w znaczenie „mysz”. Natomiast jego zdrobnienie musculus znaczy 1. „myszka”, 2. „mięsień”.

I tu rodzi się pytanie, dlaczego nazwa małego gryzonia, jakim jest mysz, to równocześnie nazwa mięśnia. Otóż ludzie nadawali nazwy wielu narządom, kierując się własną obserwacją. Ruchy mięśni powodujące zgrubienia pod skórą kojarzyły się starożytnym z ruchem i kształtem poruszającej się pod tkaniną myszy czy też myszki.

Alergie są jedną z najczęstszych przewlekłych chorób niezakaźnych w Europie. Obecnie ponad 150 mln ludzi w Europie cierpi na choroby alergiczne, takie jak alergiczny nieżyt nosa, astma, wyprysk atopowy lub alergia pokarmowa. Liczba pacjentów z alergiami zarówno w Europie, jak i na świecie stale rośnie, dochodząc nawet do wartości przekraczających 40%populacji.

Oprócz powszechnie znanych schorzeń alergicznych, przede wszystkim nadwrażliwości na pyłki roślin, objawiających się głownie dolegliwościami ze strony układu oddechowego, występuje wiele innych objawów alergicznych, np. alergie pokarmowe czy skórne po kontakcie z różnymi produktami. Reakcje alergiczne na orzechy lub owoce morza, często pokazywane w  filmach, gdzie bohater nagle puchnie na twarzy lub doznaje wstrząsu anafilaktycznego, to bodaj jedyne, jakie istnieją w powszechnej świadomości. Wiele osób, poza samymi alergikami i lekarzami, nie zdaje sobie sprawy, że do reakcji nadwrażliwości może dochodzić w wyniku kontaktu z pozornie bezpiecznymi produktami spożywczymi, takimi jak surowe owoce czy warzywa, zarówno w wyniku ich spożycia, jak i podczas przygotowania do gotowania.

Mikrobiom skóry odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowej bariery naskórkowej oraz przede wszystkim w ochronie przed patogenami. Ilość mikroorganizmów bytujących na skórze człowieka mieści się w zakresie 10^8-9. Mikroorganizmy te konkurują ze sobą i ważne, aby zachować odpowiednią, ale też osobniczą florę bakteryjną. Kosmetyki i leki dermatologiczne, szczególnie te o działaniu antybakteryjnym, przeciwzapalnym i złuszczającym, mogą wpływać na skład mikrobiomu skóry zarówno korzystnie, jak i negatywnie. Długotrwałe stosowanie niektórych produktów może prowadzić do dysbiozy – zaburzenia równowagi mikroorganizmów, co może pogarszać stan skóry i sprzyjać rozwojowi chorób, takich jak atopowe zapalenie skóry, trądzik czy łuszczyca. Farmaceuci odgrywają ważną rolę w edukowaniu pacjentów w zakresie wyboru odpowiednich produktów do pielęgnacji skóry i terapii dermatologicznych. Mogą doradzać w kwestii stosowania preparatów, które wspierają równowagę mikrobiomu, takich jak kosmetyki probiotyczne czy łagodniejsze leki dermatologiczne. Poprzez indywidualną poradę farmaceuci mogą wspierać holistyczne podejście do zdrowia skóry pacjentów, minimalizując ryzyko zaburzeń mikrobiomu, jednocześnie pomagając w osiągnięciu optymalnych wyników leczenia dermatologicznego.

Kaszel stanowi jeden z najczęstszych objawów, z którymi pacjenci zgłaszają się do lekarzy i farmaceutów. Jest to naturalny mechanizm obronny organizmu, mający na celu oczyszczenie dróg oddechowych z substancji drażniących, nadmiaru śluzu czy ciał obcych. Mimo że kaszel może być uciążliwy dla pacjenta, pełni on istotną funkcję ochronną. W zależności od charakteru i przyczyny kaszel można podzielić na dwie główne kategorie: suchy i mokry. Zrozumienie różnic między tymi typami kaszlu jest kluczowe dla właściwej diagnostyki i skutecznego leczenia, tym bardziej w okresie jesienno-zimowym, kiedy to pacjenci narażeni są na wiele czynników indukujących kaszel.

Zdecydowana większość pacjentów wskazuje aptekę jako właściwe miejsce do oddania przeterminowanych leków – wynika z badania przeprowadzonego w serwisie rezerwacyjnym Apteline.pl. Dlatego na aptekach koncentruje się drugi etap kampanii edukacyjnej „Leki do Apteki – Świat w Twoich rękach”.  „Leki do Apteki” to projekt, w którym branża farmaceutyczna jednoczy siły, a wszystko w ważnym społecznie celu: by przeterminowane czy niepotrzebne farmaceutyki trafiły do utylizacji, a nie do zwykłego kosza na śmieci czy WC. Z badań bowiem wynika, że 60% Polaków wyrzuca niepotrzebne albo przeterminowane leki do „zwykłego” kosza na odpady, a 28% spłukuje je w toalecie.

Celem kampania „Rany pod Kontrolą” jest  podniesienie świadomości społecznej na temat złożonych problemów związanych z leczeniem ran oraz poprawa standardów opieki medycznej. Zainicjowano multidyscyplinarne Porozumienie na rzecz Profesjonalnej Terapii Ran, które zwraca uwagę na profilaktykę, odpowiednią opiekę nad pacjentem i antyseptyczne zaopatrzenie rany, aby zapobiegać zakażeniom.

Problem leczenia ran trudno gojących się w Polsce staje się coraz bardziej poważny. Rozpoznanie rany przewlekłej można postawić już po 4–6 tygodniach braku postępu w gojeniu. W Polsce jedynie nieliczne ośrodki realizują kompleksowe leczenie ran w ramach finansowania ze środków publicznych. Z tego powodu pacjenci z ranami trudno gojącymi się borykają się z przewlekłym bólem psychicznym i fizycznym, dyskomfortem oraz wykluczeniem społecznym, a ich rodziny przejmują ciężar opieki.