2025-07-30 Artykuły

Okres wakacyjny sprzyja narażeniu skóry na bezpośredni kontakt z substancjami występującymi w roślinach, w ich olejkach eterycznych czy soku. Połączenie związków takich jak furanokumaryny oraz promieniowania UV może skutkować powstaniem stanów zapalnych skóry o różnym nasileniu, od łagodnego zaczerwienienia i podrażnienia do pęcherzy i objawów przypominających poparzenia. Rozróżnia się fototoksyczne i fotoalergiczne rodzaje reakcji wywołanych przez rośliny. Do roślin o działaniu fototoksycznym zalicza się te zawierające głównie furanokumaryny typu psolarenu, z rodziny Apiaceae (np. barszcz Sosnowskiego, seler zwyczajny, marchew, arcydzięgiel) czy z rodziny Rutaceae (owoce cytrusowe, ruta zwyczajna). Działanie fototoksyczne dotyczy każdego, kto był narażony na działanie fotosensybilizatora, a reakcja występuje tylko w miejscach wystawionych na światło. Objawy mogą być bardzo nasilone, przypominające poparzenia i zależą od dawki związków i ilości światła. Z kolei reakcje fotoalergiczne dotykają tylko kilku procent społeczeństwa i wynikają z reakcji układu immunologicznego na alergen. Do roślin fotouczulających należą: arnika górska, nagietek lekarski i rumianek pospolity.

W przypadku fototoksyczności mamy do czynienia z reakcją nieimmunologiczną wskutek skumulowanego połączenia działania na skórę związków, najczęściej z grupy furanokumaryn, oraz promieniowania UV. Spośród cech charakterystycznych tych reakcji można wymienić:

  • Reakcje fototoksyczne pojawiają się tylko na obszarach skóry, które były wystawione na działanie promieni słonecznych. Objawy rozwijają się do kilku godzin po eskpozycji i zależą od dawki substancji toksycznych oraz czasu ekspozycji i intensywności światła.
  • Reakcje fototoksyczne – nie mają podłoża alergicznego, zatem zagrożenie dotyczy każdego, kto był wystawiony na działanie szkodliwych substancji. 
  • Pacjent odczuwa ból, a na skórze pojawiają się zmiany przypominające oparzenia słoneczne, takie jak rumień, obrzęk, duże pęcherze, a następnie – jako objaw zejściowy – możliwe jest wystąpienie hiperpigmentacji.
  • Działanie fototoksyczne substancji można badać metodami in vitro.

Copyright © Medyk sp. z o.o