2024-05-20 Artykuł

Acanthopanax senticosus (Eleutherococcus senticosus) – nie tylko znany adaptogen

Acanthopanax senticosus (syn. Eleutherococcus senticosus; Araliaceae) – eleuterokok kolczasty (tzw. żeń-szeń syberyjski) jest jednym z bardziej znanych gatunków roślin o właściwościach adaptogennych. W przemyśle wykorzystywane są ekstrakty z kłącza (Eleutherococci senticosi rhizoma) lub kora części podziemnych (Acanthopanacis cortex). Za profil aktywności biologicznej surowca odpowiadają specyficzne dla tego gatunku metabolity – eleuterozydy oraz glikoproteiny i polisacharydy.  W medycynie wschodnioazjatyckiej gatunek uznawany jest za działający podobnie do żeń-szenia właściwego. Eleuterokok kolczasty jest popularny we współczesnej fitoterapii ze względu na właściwości neuroprotekcyjne, przeciwstresowe, poprawiające wydolność organizmu, immunostymulujące, antyoksydacyjne, przeciwstarzeniowe oraz hipoglikemiczne.

Ekstrakty z surowców A. senticosus wykazują szeroki zakres aktywności farmakologicznej. Intensywnie prowadzone badania nad tą rośliną umożliwiły poszerzenie wiedzy o jej właściwościach prozdrowotnych, które wykraczają poza tradycyjne zastosowania.

W przypadku eleuterokoka kolczastego działanie adaptogenne jest szczególnie istotne. Wiąże się ono ze zwiększaniem zdolności organizmu do radzenia sobie z wysiłkiem fizycznym, stresem oraz obciążeniem psychicznym. A. senticosus ma też pozytywny wpływ na wytrzymałość fizyczną organizmu. Przeprowadzono w tym zakresie badania kliniczne na osobach uprawiających sport. Wykazano, że preparaty zawierające A. senticosus istotnie usprawniają działanie układu krwionośnego podczas wysiłku, co poprawia wydolność organizmu. Zwiększają one także ilość metabolizowanych tłuszczów prostych. Badani informowali, że czują się pewniej i silniej w trakcie wykonywanych ćwiczeń, przy braku skutków ubocznych. Poprawa sprawności fizycznej oraz spadek uczucia zmęczenia zostały potwierdzone również w innym badaniu – testami sprawnościowymi na grupie pływaków. Osoby przyjmujące eleuterokoka mogły istotnie dłużej pływać ,nim pojawiło się u nich wyraźne zmęczenie, uniemożliwiające dalszą aktywność.

  Czytaj pełny tekst

Autor:  Grzegorz Kos, dr hab. n. farm., prof. UJ Agnieszka Szopa

Data publikacji: 2024-05-20

Źródło: "Gabinet Prywatny" nr 04/2024

Słowa kluczowe: Eleutherococcus senticosus, Acanthopanax senticosus, eleuterokok kolczasty, żeń-szeń syberyjski, skład fitochemiczny, aktywność biologiczna, tradycyjna medycyna chińska

1. Todorova V, Ivanov K, Delattre C, et al (2021) Plant adaptogens— history and future perspectives. Nutrients 13(8):2861. https://doi. org/10.3390/nu13082861.

2. Gerontakos S, Taylor A, Avdeeva AY, et al (2021) Findings of Rus-sian literature on the clinical application of Eleutherococcus senticosus (Rupr. & Maxim.): A narrative review. J Ethnopharmacol 278:114274. doi: 10.1016/j.jep.2021.114274.

3. Flora of China (2007) Eleutherococcus senticosus. http://www. efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=220004653. Accessed 4 Jan 2024.

4. Guo S, Wei H, Li J, et al (2019) Geographical distribution and environmental correlates of eleutherosides and isofraxidin in Eleutherococcus senticosus from natural populations in forests at northeast China. Forests 10: https://doi.org/10.3390/f10100872.

5. The World Flora Online ’WFO (2024): Eleutherococcus senticosus (Rupr. & Maxim.) Maxim. In: 2023. https://www.worldfloraonline. org/taxon/wfo-0000948117#B. Accessed 31 Jan 2024.

6. Council of Europe, European Pharmacopoeia Commission, Euro-pean Directorate for the Quality of Medicines & Healthcare (2019) European Pharmacopoeia.

7. Korean Pharmacopoeia 10th Edition (2016) Monographs, Part II.

8. Japanese Pharmacopoeia 18th Edition (2021) Crude Drugs and Related Drugs.

9. World Health Organization (2002) WHO monographs on selected medicinal plants. 2:89–93.

10. European Medicines Agency (2016) Herbal medicine: summary for the public Eleutherococcus root Eleutherococcus senticosus (Rupr. et Maxim.) radix.

11. Wang YH, Meng Y, Zhai C, et al (2019) The chemical characterization of Eleutherococcus senticosus and Ci-wu-jia tea using UHPLC-UV-QTOF/ MS. Int J Mol Sci 20(3):475. https://doi.org/10.3390/ijms20030475.

12. Graczyk F, Orzechowska B, Franz D, et al (2021) The intractum from the Eleutherococcus senticosus fruits affects the innate immunity in human leukocytes: from the ethnomedicinal use to contemporary evidence-based research. J Ethnopharmacol 268:113636. https://doi.org/10.1016/j.jep.2020.113636.

13. Jia A, Zhang Y, Gao H, et al (2021) A review of Acanthopanax senticosus (Rupr and Maxim.) harms: from ethnopharmacological use to modern application. J Ethnopharmacol 25:268:113586.https:// doi: 10.1016/j.jep.2020.113586

14. Graczyk F, Strzemski M, Balcerek M, et al (2021) Pharmacognostic evaluation and HPLC–PDA and HS–SPME/GC–MS metabolomic profiling of Eleutherococcus senticosus fruits. Molecules 26(7):1969. https://doi.org/10.3390/molecules26071969.

15. National Institute of Biological Resources (2014) Korean Red List of Threatened Species Second Edition.

16. Zhang S, Zhang H, Ding L, et al (2023) Evaluation and Selection of Excellent Provenances of Eleutherococcus senticosus. Forests 14(7), 1359, https://doi.org/10.3390/f14071359.

17. Murthy HN, Kim YS, Georgiev MI, Paek KY (2014) Biotechnological production of eleutherosides: current state and perspectives. Appl Microbiol Biotechnol 98:7319–7329.

18. Davydov, M., & Krikorian, A. D. (2000). Eleutherococcus senticosus (Rupr. & Maxim.) Maxim. (Araliaceae) as an adaptogen: a closer look. Journal of Ethnopharmacology, 72(3), 345–393. doi:10.1016/ s0378-8741(00)00181-1

19. Arouca A, Grassi-Kassisse DM (2013) Eleutherococcus senticosus: studies and effects. Health N Hav 05:1509–1515. https://doi. org/10.4236/health.2013.59205.

20. Zhang XL, Ren F, Huang W, et al (2011) Anti-fatigue activity of extracts of stem bark from Acanthopanax senticosus. Molecules 16:28–37. https://doi.org/10.3390/molecules16010028.

21. Baygildieva DI, Braun A V., Stavrianidi AN, Rodin IA (2020) Determination of Eleutheroside B and Eleutheroside E in Extracts from Eleutherococcus senticosus by Liquid Chromatography/Mass Spectrometry. Journal of Analytical Chemistry 75:1832–1837. https:// doi.org/10.1134/S1061934820140051.

22. Rao MU, Zin T, Abdurrazak M, Ado Ahmad B (2015) Chemistry and pharmacology of syringin, a novel bioglycoside: a review. 8 (3), 15.

23. Niu HS, Liu IM, Cheng JT, et al (2008) Hypoglycemic effect of syringin from Eleutherococcus senticosus in streptozotocin--induced diabetic rats. Planta Med 74:109–113. https://doi.org/10.1055/s-2008-1034275.

24. Ahn J, Um MY, Lee H, et al (2013) Eleutheroside E, an active component of Eleutherococcus senticosus, ameliorates insulin resistance in type 2 diabetic db/db mice. Evid Based Complementary Altern Med 2013:. https://doi.org/10.1155/2013/934183.

25. Majnooni MB, Fakhri S, Shokoohinia Y, et al (2020) Isofraxidin: synthesis, biosynthesis, isolation, pharmacokinetic and pharmacological properties. Molecules 25, 2040. https://doi.org/10.3390/ molecules25092040

26. Jin L, Schmiech M, El Gaafary M, et al (2020) A comparative study on root and bark extracts of Eleutherococcus senticosus and their effects on human macrophages. Phytomedicine 68:153181. https:// doi.org/10.1016/j.phymed.2020.153181, http://doi: 10.1016/j.phy-med.2020.153181

27. Lau KM, Yue GGL, Chan YY, et al (2019) A review on the immunomodulatory activity of Acanthopanax senticosus and its active components. Chinese Medicine 14:25. https://doi.org/10.1186/ s13020-019-0250-0.

28. Jang D, Lee J, Eom SH, et al (2016) Composition, antioxidant and antimicrobial activities of Eleutherococcus senticosus fruit extracts. J Appl Pharm Sci 6:125–130. https://doi.org/10.7324/JAPS.2016.60322.

29. Kuo J, Chen KWC, Cheng IS, et al (2010) The effect of eight weeks of supplementation with Eleutherococcus senticosus on endurance capacity and metabolism in human. Chinese Journal of Physiology 53:105–111. https://doi.org/10.4077/CJP.2010.AMK018.

30. Zhang X, Zhu W (2022) Image Effect Observation of Acanthopanax senticosus on Antifatigue Activity after Exercise. Scanning 2022.

31. Jin ML, Park SY, Kim YH, et al (2013) Acanthopanax senticosus exerts neuroprotective effects through HO-1 signaling in hippocampal and microglial cells. Environ Toxicol Pharmacol 35:335–346. https://doi.org/10.1016/j.etap.2013.01.004.

32. Lee D, Park J, Yoon J, et al (2012) Neuroprotective effects of Eleutherococcus senticosus bark on transient global cerebral ischemia in rats. J Ethnopharmacol 139:6–11. https://doi.org/10.1016/j.jep.2011.05.024.

33. Lin QY, Jin LJ, Cao ZH, et al (2008) Protective effect of Acanthopanax senticosus extract against endotoxic shock in mice. J Ethnopharmacol 118:495–502. https://doi.org/10.1016/j.jep.2008.05.018.

34. Niu HS, Liu IM, Cheng JT, et al (2008) Hypoglycemic effect of syringin from Eleutherococcus senticosus in streptozotocin-induced diabetic rats. Planta Med 74:109–113. https://doi. org/10.1055/s-2008-1034275.

35. Li T, Ferns K, Yan ZQ, et al (2016) Acanthopanax senticosus: Photochemistry and Anticancer Potential. American Journal of Chinese Medicine 44:1543–1558. https://doi.org/10.1142/S0192415X16500865.

36. Schmidt M, Thomsen M, Kelber O, Kraft K (2014) Myths and facts in herbal medicines: Eleutherococcus senticosus (Siberian ginseng) and its contraindication in hypertensive patients. Botanics: Targets and Therapy, 4, 27–32. https://doi.org/10.2147/BTAT.S60734

37.Takahashi T, Kaku T, Sato T, et al (2010) Effects of Acanthopanax senticosus HARMS extract on drug transport in human intestinal cell line Caco-2. J Nat Med 64:55–62. https://doi.org/10.1007/ s11418-009-0371-3.

38. Xu MY, Wu KX, Liu Y, et al (2020) Effects of light intensity on the growth, photosynthetic characteristics, and secondary metabolites of Eleutherococcus senticosus harms. Photosynthetica 58:881–889. https://doi.org/10.32615/ps.2020.045.

39. Shohael AM, Murthy HN, Paek KY (2014) Pilot-scale culture of somatic embryos of Eleutherococcus senticosus in airlift bioreactors for the production of eleutherosides. Biotechnol Lett 36:1727– 1733. https://doi.org/10.1007/s10529-014-1534-1.

40. Jin Kwon Ahn, Youngki Park, Wi Young Lee, So-Young Park (2007) Increasement of Eleutherosides and Antioxidant Activity in Eleutherococcus senticosus Adventitious Root by Jasmonic acid. Journal of Korean Forest Society 96(5), 539-542.

POWRÓT
reklama Baner_prawy_ZALOGU-SIE
...
kup najnowszy numer »
Info
Najczęściej czytane
Redaktor poleca
GP

Na skróty

Informacje

Copyright © Medyk sp. z o.o