W ostatnich dniach czerwca na łamach „The Lancet” zostało opublikowane wieloośrodkowe, otwarte badanie kliniczne trzeciej fazy przedstawiające skuteczność dabrafenibu – odwracalnego i selektywnego inhibitora kinazy BRAF u chorych z przerzutowym bądź nieresekcyjnym czerniakiem i mutacją V600E w genie BRAF.  To kolejny przykład, po zarejestrowanym niedawno werumafenibie, skuteczności w tej chorobie spersonalizowanej terapii, polegającej na wybiórczym hamowaniu funkcji zmutowanego białka.

Czerniak jest nowotworem o dużej złośliwości. Wcześnie daje przerzuty oraz charakteryzuje się szybkim wzrostem. Z jego powodu w 2008 r.  zmarło w Europie 46 tys. osób. W około połowie przypadków  nowotwór ten posiada mutację BRAF, z czego 80-90% stanowią mutacje V600E. Dotychczas standardowo stosowanym leczeniem w przerzutowym czerniaku była chemioterapia (dakarbazyna) bądź podawanie wysokich dawek interleukiny-2 (w USA).

Do omawianego badania zakwalifikowano 733 chorych, z czego 250 poddano randomizacji i przydzielono do dwóch grup w stosunku 3:1. Pierwsza grupa 187 pacjentów była leczona za pomocą dabrafenibu w dawce 150mg, 2 razy dziennie, druga zaś grupa 63 pacjentów poddana została terapii dakarbazyną w dawce 1g/m2, co 3 tygodnie.

Średni czas wolny od progresji choroby w grupie dabrafenibu był znacząco dłuższy i wynosił 5.1 miesiąca w porównaniu do 2.7 miesiąca u chorych przyjmujących dakarbazynę (HR 0.3, 95% Cl 0.18-0.51, p<0.0001). Prawie 50% z badanych (95% Cl 42.4-57.1) odpowiedziało na leczenie nowym specyfikiem;  3% z nich uzyskało całkowitą,  a 47% częściową remisję. W grupie dakarbazyny potwierdzoną odpowiedź na leczenie osiągnięto jedynie u 6% chorych.

W trakcie próby klinicznej ogółem zmarło 30 pacjentów, 21 (11%) przyjmujących inhibitor BRAF i 9 (14%) przyjmujących chemioterapeutyk. Warto też wspomnieć, że u 24 osób otrzymujących dakarbazynę leczenie zostało zmienione na dabrafenib. Ponadto u pacjentów otrzymujących nowy lek doszło także do zmniejszenia wielkości zmiany nowotworowej.

Obserwowane działania niepożądane w grupie dabrafenibu obejmowały głównie zmiany skórne (hiperkeratozę, brodawki skórne), gorączkę, uczucie zmęczenia, ból głowy,  ale także bóle stawowe i reakcję fotouczuleniową. U 12 pacjentów doszło do rozwoju raka podstawnokomórkowego skóry i rogowiaka kolczystokomórkowego, co jednak nie miało wpływu na decyzję o przerwaniu leczenia.