2021-04-30 Aktualności

Światowy Dzień Astmy – 5 maja

Leczenie astmy wymaga wszechstronnej edukacji pacjenta

Celem Światowego Dnia Astmy jest zwrócenie uwagi na konieczność poprawy diagnostyki i leczenia astmy, a także na ogromną potrzebę edukacji chorych i ich rodzin. Podstawą oceny kontroli astmy jest wywiad prowadzony przez lekarza. Pacjent często nie umie prawidłowo ocenić nasilenia swojej choroby. Nadużywanie leków doraźnych doprowadza do ciężkich zaostrzeń astmy i konieczności włączenia doustnych sterydów. Nawet jeden kurs leczenia tymi lekami obarczony jest możliwością pojawienia się poważnych działań niepożądanych.

W uzyskaniu kontroli nad astmą mają pomóc trwające obecnie kampanie edukacyjne „Posłuchaj Swoich Płuc” oraz „Astma. Leczenie doraźne stosuj rozważnie”, w ramach których pacjentom zostały udostępnione narzędzia online mające ułatwić przygotowanie się do wizyty oraz pomóc lekarzowi w zebraniu wywiadu od pacjenta. Narzędzia te mają zastosowanie również w trakcie wizyty telemedycznej. Inicjatorami obu kampanii edukacyjnych są Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergie i POChP wspólnie z AstraZeneca Pharma Poland. Patronat nad nimi zaś objęły Polskie Towarzystwo Alergologiczne oraz Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej.

(...) Zachęcamy pacjentów do poszerzania swojej wiedzy, edukowania się, słuchania swoich płuc, ale szukania też nowoczesnych rozwiązań terapeutycznych, a nie opierania się na informacjach na temat leczenia sprzed 20 czy 30 stu lat – stwierdza dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergie i POChP.

Astmy nie można wyleczyć, ale można ją skutecznie kontrolować i dzięki temu nie odczuwać jej objawów. W Polsce udaje się to zaledwie u ok. 30% pacjentów. Podstawą właściwej oceny kontroli astmy przez lekarza jest prawidłowy wywiad.

Pojęcie kontroli astmy jest często rozumiane inaczej przez lekarza, a inaczej przez chorego. Zdarza się, że pacjent, który ma nasilone objawy, uważa, że jego astma jest dobrze kontrolowana, gdyż systematycznie zgłasza się na wizyty kontrolne. Nic bardziej mylnego. O kontroli astmy mówimy wtedy, kiedy pacjent nie ma objawów w dzień, nie ma objawów w nocy, np. wybudzeń nocnych raz w miesiącu. Wysiłek fizyczny nie sprawia mu problemów. Nie zażywa doustnych sterydów w tabletkach. Kiedy nie musi stosować leków przeciw duszności rozszerzających oskrzela – mówi dr n. med. Piotr Dąbrowiecki.

 

Astma ciężka

Szczególnie ciężki przebieg astmy obserwuje się w przypadku, kiedy za stan zapalny w oskrzelach odpowiadają eozynofile.

(...) W astmie eozynofilowej, bo o takiej mówimy wtedy, kiedy stwierdza się podwyższoną liczbę tych komórek we krwi lub w tkance płucnej, pacjenci często nie reagują na standardowe leczenie, czyli sterydy wziewne. Powoduje to, że mimo stosowanego leczenia stale utrzymują się u nich objawy i pojawiają się ciężkie zaostrzenia, które mają ogromny, negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie tych pacjentów. Rozpoznanie ciężkiej astmy eozynofilowej opiera się na wywiadzie, zaś najważniejszym badaniem pomocniczym jest morfologia krwi z rozmazem, pozwalająca na ocenę liczby eozynofilów. To proste badanie jest dla naszych pacjentów bardzo ważne – stwierdza dr n. med. Aleksandra Kucharczyk, specjalistka chorób wewnętrznych i alergologii z Wojskowego Instytutu Medycznego. – U chorych na astmę ciężką, u których występują zaostrzenia lub obserwuje się brak kontroli objawów, międzynarodowe standardy leczenia astmy (GINA 2020) zalecają włączenie leczenia biologicznego. Jest to nowoczesna, niezwykle skuteczna, a jednocześnie bardzo bezpieczna terapia, która w krótkim czasie potrafi radykalnie zredukować objawy astmy i przywrócić kontrolę choroby, co oczywiście wpływa również na poprawę jakości życia pacjenta.

W Polsce innowacyjne i wysoce skuteczne biologiczne leczenie astmy ciężkiej dostępne jest i w całości refundowane w ramach programu lekowego. Realizowany jest on w wybranych 50 specjalistycznych ośrodkach w całym kraju.

W czasie pandemii COVID-19 pacjenci mogą mieć utrudniony dostęp do lekarza lub leczenia, jednak nie zwalnia ich to z konieczności dobrego kontrolowania astmy i przestrzegania zaleceń lekarza, a także stosowania systematycznie przepisanych leków. Nie można w tym okresie nagle odstawić leczenia przewlekłego, ponieważ może to skutkować utratą kontroli i zaostrzeniem objawów. Zalecane jest, aby pacjenci z astmą ciężką leczeni biologicznie kontynuowali tę terapię – w żadnym razie nie należy jej obecnie przerywać. Natomiast chorzy, którzy mają ciężkie objawy otrzymali od swoich lekarzy pierwszego kontaktu właściwą pomoc i zostali skierowani do ośrodków zajmujących się leczeniem astmy ciężkiej.

 

Leczenie "doraźne"

Drugą grupę leków stosowanych w leczeniu astmy stanowią krótko działające leki rozszerzające oskrzela. Ich działanie likwiduje skurcz oskrzeli i prowadzi do szybkiego przerwania ataku duszności. Leki te zapisywane są jako leczenie „doraźne”, a przez pacjentów potocznie nazywane „niebieskimi inhalatorami” z powodu koloru opakowania. Osoby z dobrze kontrolowaną astmą mogą z nich korzystać sporadycznie. Dopuszczalne zużycie tych leków w ciągu roku to mniej niż 3 opakowania, czyli nie więcej niż 2 dawki tygodniowo.

(...) Obowiązujące standardy leczenia astmy (GINA) zalecają zdecydowane ograniczenie wypisywania przez lekarzy i stosowania przez pacjentów krótko działających leków rozszerzających oskrzela. Trzeba pamiętać, że stosowanie 3 i więcej dawek tych leków tygodniowo zwiększa ryzyko przyszłych ataków astmy, a zużycie 12 i więcej opakowań rocznie, to istotny czynnik ryzyka zgonu spowodowanego astmą – stwierdza dr n. med. Aleksandra Kucharczyk. –Pacjenci powinni być świadomi, że nadużywanie krótko działających leków rozszerzających oskrzela może prowadzić do ciężkich zaostrzeń astmy, w przypadku których lekarz będzie musiał zastosować doustne sterydy. Każdorazowe ich podanie wiąże się z ryzykiem wystąpieniem działań niepożądanych. Wiadomo, że nawet pojedyncza wstawka tych leków zwiększa w okresie 6 miesięcy od ich podania ryzyko sepsy, choroby zakrzepowo-zatorowej czy złamań kości, a długotrwałe stosowanie uszkadza praktycznie każdy narząd. (...) Niepokojące jest, że leki te są w dalszym ciągu tak powszechnie wypisywane przez lekarzy, przy aprobacie pacjentów. 

Badania przeprowadzone w Polsce w latach 2019-2020, w ramach projektu ASTMA ZERO wykazały, iż średnie zużycie krótko działających leków rozszerzających oskrzela przez polskiego pacjenta wynosi 3,66 opakowań rocznie. Z kolei 6% osób z astmą stosujących leki z tej grupy zużywa ponad 12 opakowań rocznie.

 

Więcej informacji na: www.stosujrozwaznie.pl  oraz www.posluchajswoichpluc.pl

Inicjatorami obu kampanii edukacyjnych są Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergie i POChP wspólnie z AstraZeneca Pharma Poland. Patronat nad nimi zaś objęły Polskie Towarzystwo Alergologiczne oraz Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej.

 

 

 

 

 

Copyright © Medyk sp. z o.o