Lek w Polsce - -Artykuły

2024-04-29 Artykuł

Suplementacja w okresach zmęczenia, podwyższonego stresu i rekonwalescencji – przykłady substancji i ich działania

Zbyt duże obciążenie zawodowe, stresujące sytuacje związane zarówno z pracą, jak i rodzinnymi relacjami mogą prowadzić do objawów przemęczenia. Obecny dynamiczny tryb życia sprzyja powstawaniu ciągłego napięcia, które może skutkować rozwojem przewlekłego zmęczenia. Powrót do pełni sił może być jednak często utrudniony, ponieważ nie wszystkie czynniki stresujące można wyeliminować. Dlatego oprócz zmiany trybu życia i zadbania o higienę odpoczynku, należy też pamiętać o wspomaganiu regeneracji organizmu, dostarczając mu składniki regulujące czynności fizjologiczne oraz pozwalające zwalczyć skutki stresu i przemęczenia. Poza odpoczynkiem i próbą wyeliminowania czynników stresowych trzeba zadbać o zdrową i zbilansowaną dietę, bogatą przede wszystkim w naturalne antyoksydanty. Wsparciem dla takiej diety mogą być suplementy diety. W artykule zostały omówione wybrane składniki wspomagające walkę ze stresem, zmęczeniem i rekonwalescencję, stosowane w suplementach.

Adaptogeny to farmakologicznie aktywne substancje roślinne lub ekstrakty roślinne z różnych klas roślin (np.: Araliaceae – Panax ginseng, Eleutherococcus senticosus; Crassulaceae – Rhodiola rosea; Schisandraceae – Schisandra chinensis). Mają zdolność zwiększania stabilności organizmu przy obciążeniach fizycznych bez zwiększania zużycia tlenu. Przyjmowanie adaptogenów wiąże się nie tylko z lepszą zdolnością organizmu do przystosowania się do stresu i utrzymania/normalizacji funkcji metabolicznych, ale także z lepszą wydajnością psychiczną i fizyczną.

Biologiczne działanie adaptogenów roślinnych związane jest z kompleksem zawartych w nich związków biologicznie czynnych. Adaptogeny roślinne mają bardzo bogaty skład fitochemiczny.

Czytaj pełny tekst

Autor: dr Paweł Siudem

Data publikacji: 2024-04-29

Źródło: "Lek w Polsce" nr 03/2024

Słowa kluczowe: zmęczenie, stres, rekonwalescencja, suplementy diety, antyoksydanty

1. Herman J.P., McKlveen J.M., Ghosal S., Kopp B., Wulsin A., Makinson R., et al. Regulation of the hypothalamic-pituitary-adrenocortical stress response. Comprehensive physiology, 2016;6(2):603.

2. Hirotsu C., Tuﬁk S., & Andersen M.L. Interactions between sleep, stress, and metabolism: From physiological to pathological conditions. Sleep Science 2015;8(3):143-152.

3. Ilchmann-Diounou H., & Menard S. Psychological stress, intestinal barrier dysfunctions, and autoimmune disorders: an overview. Front Immunol 2020;11:1823.

4. Panossian A., Wikman G., & Wagner H. Plant adaptogens III. Earlier and more recent aspects and concepts on their mode of action. Phytomedicine1999;6(4):287-300.

5. Kamal M., Arif M., & Jawaid T. Adaptogenic medicinal plants utilized for strengthening the power of resistance during chemotherapy – a review. Oriental Pharmacy and Experimental Medicine 2017;17:1-18.

6. Panossian A., Wikman G., Kaur P., & Asea A. Adaptogens exert a stress-protective eﬀect by modulation of expression of molecular chaperones. Phytomedicine 2009;16(6-7):617-622.

7. Pawar V.S., & Shivakumar H. A current status of adaptogens: natural remedy to stress. Asian Paciﬁc Journal of Tropical Disease 2012;2:S480-S490.

8. Aslanyan G., Amroyan E., Gabrielyan E., Nylander M., Wikman G., & Panossian A. Double-blind, placebo-controlled, randomised study of single dose eﬀects of ADAPT-232 on cognitive functions. Phytomedicine 2010;17(7):494-499.

9. Etemadifar M., Sayahi F., Abtahi S.H., Shemshaki H., Dorooshi G.A., Goodarzi M., et al. Ginseng in the treatment of fatigue in multiple sclerosis: a randomized, placebo-controlled, double-blind pilot study. International Journal of Neuroscience 2013;123(7):480-486.

10. Lee S.A., Kang S.G., Lee H. J., Jung, K.Y., & Kim, L. Eﬀect of Korean red ginseng on sleep: a randomized, placebo-controlled trial. Sleep Medicine and Psychophysiology, 2010;17(2), 85-90.

11. Kim H.G., Cho J.H., Yoo S.R., Lee J.S., Han J.M., Lee N H., et al. Antifatigue eﬀects of Panax ginseng CA Meyer: a randomised, double--blind, placebo-controlled trial. PloS one 2013;8(4):e61271.

12. Schaﬄer K., Wolf O.T., & Burkart M. No beneﬁt adding eleutherococcus senticosus to stress management training in stress-related fatigue/weakness, impaired work or concentration, a randomized controlled study. Pharmacopsychiatry 2013;46(05):181-190.

13. Pratte M.A., Nanavati K.B., Young V., & Morley C.P. An alternative treatment for anxiety: a systematic review of human trial results reported for the Ayurvedic herb ashwagandha (Withania somnifera). The Journal of Alternative and Complementary Medicine 2014;20(12):901-908.

14. Andrade C., Aswath A., Chaturvedi S.K., Srinivasa M., & Raguram R. A double-blind, placebo-controlled evaluation of the anxiolytic eﬃ-cacy ﬀ an ethanolic extract of withania somnifera. Indian journal of psychiatry 2000;42(3):295-301.

15. Chandrasekhar K., Kapoor J., & Anishetty S. A prospective, randomized double-blind, placebo-controlled study of safety and eﬃcacy of a high-concentration full-spectrum extract of ashwagandha root in reducing stress and anxiety in adults. Indian journal of psychological medicine 2012;34(3):255-262.

16. Akhgarjand C., Asoudeh F., Bagheri A., Kalantar Z., Vahabi Z., Shab--bidar S., et al. Does Ashwagandha supplementation have a beneﬁcial eﬀect on the management of anxiety and stress? A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Phytotherapy Research 2022;36(11):4115-4124.

17. Haskell C.F., Kennedy D.O., Wesnes K.A., Milne A.L., & Scholey AB. A double-blind, placebo-controlled, multi-dose evaluation of the acute behavioural eﬀects of guaraná in humans. Journal of psychopharmacology 2007;21(1):65-70.

18. de Oliveira Campos M.P., Riechelmann R., Martins L.C., Hassan B.J., Casa F.B.A., & Giglio A.D. Guarana (Paullinia cupana) improves fatigue in breast cancer patients undergoing systemic chemotherapy. The Journal of Alternative and Complementary Medicine 2011;17(6):505-512.

19. Smeriglio A., Barreca D., Bellocco E., & Trombetta D. Chemistry, pharmacology and health beneﬁts of anthocyanins. Phytotherapy research 2016;30(8):1265-1286.

20. Jiang D.Q., Guo Y., Xu D.H., Huang Y.S., Yuan K., & Lv, Z.Q. Antioxidant and anti-fatigue eﬀects of anthocyanins of mulberry juice puriﬁcation (MJP) and mulberry marc puriﬁcation (MMP) from diﬀerent varieties mulberry fruit in China. Food and chemical toxicology 2013;59:1-7.

21. Hu M., Du J., Du L., Luo Q., & Xiong J. Anti-fatigue activity of puriﬁed anthocyanins prepared from purple passion fruit (P. edulis Sim) epicarp in mice. Journal of Functional Foods 2020;65:103725.

22. Liu S., Meng F., Zhang D., Shi D., Zhou J., Guo S., et al. Lonicera caerulea berry polyphenols extract alleviates exercise fatigue in mice by reducing oxidative stress, inﬂammation, skeletal muscle cell apoptosis, and by increasing cell proliferation. Frontiers in Nutrition 2022;9:853225.

23. Moﬁd B., Rezaeizadeh H., Termos A., Rakhsha A., Maﬁ A.R., Taheripanah T., et al. Eﬀect of processed honey and royal jelly on cancer--related fatigue: a double-blind randomized clinical trial. Electronic physician 2016;8(6):2475.

24. Aly M.O., Elgohary R., & Tayel D.I. The eﬀect of honey supplementation formula on delaying some fatigue markers on 1500 meters runners with no impact on performance. International Journal of Sports Science 2019;9(3):47-53.

POWRÓT

reklama

Info

Najczęściej czytane

Redaktor poleca

Suplementacja w okresach zmęczenia, podwyższonego stresu i rekonwalescencji – przykłady substancji i ich działania

Czytaj pełny tekst

Piśmiennictwo:

Polityka Cookie