Najczęściej ofiarami niewłaściwej suplementacji bądź niewłaściwych połączeń lekowych padają pacjenci o akronimie WW, czyli wiek i wielochorobowość. Duży odsetek pacjentów geriatrycznych cierpi z powodu zespołu kruchości. To on dodatkowo uwrażliwia na każdy lek, nawet ten z pozoru błahy.
– JeÅ›li przyjmujesz co najmniej kilka leków, powinieneÅ› poinformować o tym specjalistÄ™, do którego udajesz siÄ™ na wizytÄ™ lekarskÄ…. Najlepiej miej przy sobie dokÅ‚adnÄ… listÄ™ przyjmowanych leków. Wówczas nie dojdzie do dublowania substancji czynnych i strasznych w skutkach dziaÅ‚aÅ„ niepożądanych – podkreÅ›la Bożena SzymanÅ›ka, ekspertka kampanii DOZkonałą Lekcja Zdrowia. – Na przykÅ‚ad po leczeniu onkologicznym zanim siÄ™gnie siÄ™ po suplementy diety, warto naradzić siÄ™ z lekarzem lub farmaceutÄ…. Szczególnie trzeba uważać na suplementy z nieznanych źródeÅ‚.
Leki często są dublowane zarówno z powodu przepisywania przez różnych specjalistów, gdy pacjent nie informuje, jakie leki przyjmuje, jak i z powodu samoleczenia. Dzieje się tak, ponieważ ta sama substancja lecznicza może być sprzedawana pod różnymi nazwami handlowymi.
– Pacjenci trafiajÄ… do szpitala z niewiadomego przedawkowania substancji czynnych. BezpoÅ›rednim powodem ich hospitalizacji sÄ… nie tyle interakcje lekowe, co dziaÅ‚ania niepożądane, które sumujÄ… siÄ™, pochodzÄ… od tych samych leków albo od leków, które majÄ… taki sam profil dziaÅ‚aÅ„ niepożądanych – mówi dr Adrian BryÅ‚a, wiceprzewodniczÄ…cy Polskiego Towarzystwa Farmacji Klinicznej, który od kilku lat pracuje jako farmaceuta kliniczny w oddziaÅ‚ach Szpitala Specjalistycznego im. Ludwika Rydygiera w Krakowie. Specjalizuje siÄ™ w interakcjach lekowych oraz optymalizacji leczenia przeciwbólowego.
Niestety, pacjenci zazwyczaj nie mają ze sobą dokładnej listy aktualnie przyjmowanych medykamentów: leków, suplementów czy ziół. Jeżeli pacjent nie ma takiej listy, a lekarz nie zapyta, jakie leki przyjmuje, mogą się pojawić krytyczne, a nawet dramatyczne dla pacjenta w skutkach efekty zdublowanej terapii.
– CzÄ™sto trafiajÄ… do szpitala pacjenci przeÅ‚adowani serotoninÄ… wskutek stosowania dużej liczby leków tamujÄ…cych wychwyt zwrotny serotoniny. SÄ… też pacjenci z krwawieniami, bo np. majÄ… za dużo antykoagulantów, czyli majÄ… zdublowane leki przeciwpÅ‚ytkowe. CzÄ™sto zdarza siÄ™, że pacjenci z bólem majÄ… zdublowane leki z grupy inhibitorów pompy protonowej, bo one mogÄ… być przepisane przez lekarza specjalistÄ™ czy lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, albo mogÄ… być zakupione bez recepty w celu samoleczenia. Inhibitory pompy protonowej stosowane bez wskazaÅ„ bÄ™dÄ… powodowaÅ‚y sensytyzacjÄ™ bólu. Organizm pacjenta staje siÄ™ nadwrażliwy i nadmiernie reaguje na ból lub inne bodźce i w konsekwencji bÄ™dzie bolaÅ‚o jeszcze bardziej. Skrajna patologia dotyczy stosowania kilku preparatów zawierajÄ…cych ten sam inhibitor pompy – ostrzega dr Adrian BryÅ‚a.
Źle dobrane i z niesprawdzonych źródeł
Niedpowiednio dobrane suplementy diety mogą wchodzić w interakcje z leczeniem podstawowym. Badanie Polsenior II jasno pokazało, że prawie 35% polskich pacjentów geriatrycznych oprócz tego, że przyjmuje średnio 5 leków na receptę, to 32% z tej grupy przyjmuje dodatkowo suplementy diety.
W reklamach polecane są preparaty przeciwbólowe na przykład z ashwagandą czy z różeńcem górskim, a one są przeciwwskazane dla pacjenta z bólem neuropatycznym, bo go potęgują. Z danych wynika, że pacjenci onkologiczni kupują bardzo dużo suplementów diety, i to często z nieznanych źródeł, co stwarza duże ryzyko dla ich zdrowia.
– Ciekawe dane na temat suplementów diety przyjmowanych po chorobie nowotworowej przynosi badanie opublikowane w czasopiÅ›mie „Cancer”, w którym wzięło udziaÅ‚ 1049 osób w latach 2012-2015 leczonych z powodu raka piersi, gruczoÅ‚u krokowego lub jelita grubego. OkazaÅ‚o siÄ™, że suplementy bez konsultacji z lekarzem czy farmaceuty zażywaÅ‚o aż 40% badanych. 19% badanych wierzyÅ‚o, że zażywanie suplementów zagwarantuje brak powrotu choroby. Dlatego konieczna jest edukacja pacjentów co do korzyÅ›ci i niebezpieczeÅ„stw pÅ‚ynÄ…cych ze stosowania suplementów diety. Suplementy mogÄ… być uzupeÅ‚nieniem niedoborów, ale zażywanie ich powinno być ustalone z lekarzem lub farmaceutÄ… – podkreÅ›la Bożena SzymaÅ„ska, ekspertka kampanii DOZkonaÅ‚a Lekcja Zdrowia.
Rola farmaceuty
To farmaceuta zawsze jest najbliżej pacjenta i ma dla niego czas, zawsze można go zapytać o kupowany lek czy suplementu diety.
– FarmaceutÄ™ możemy pytać o wszystko, co jest wiÄ…zane z lekiem, z suplementem, z łączeniem leków i suplementów. CzÄ™sto coÅ›, co pacjentom wydaje siÄ™ objawem nowej choroby, jest objawem dziaÅ‚ania niepożądanego leku, bÄ…dź niewÅ‚aÅ›ciwego połączenia lek- lek, lek-suplement. My, farmaceuci, naprawdÄ™ mamy odpowiedniÄ… wiedzÄ™, żeby takie sprawy wyÅ‚apać. Potrafimy też tak poprowadzić rozmowÄ™ z pacjentem, żebyÅ›my na koniec mogli stwierdzić, z czym mamy do czynienia i czy konieczne jest, żeby pacjent kupowaÅ‚ kolejny lek, który tylko zamaskuje objaw dziaÅ‚ania niepożądanego albo reakcji lekowej – tÅ‚umaczy dr BryÅ‚a.

Na skróty
Copyright © Medyk sp. z o.o