Celem niniejszej pracy jest przedstawienie, na podstawie dostępnej literatury, wpływu koenzymu Q10 (CoQ10) na rozwój insulinooporności, a także zwrócenie uwagi na możliwość wykorzystania tego związku w profilaktyce przeciwcukrzycowej. Koenzym Q10, znany również jako ubichinon, występuje w łańcuchu oddechowym i główną jego rolą w funkcjonowaniu organizmu człowieka jest wytwarzanie adenozynotrifosforanu (ATP). Posiada właściwości hydrofobowe, jego zredukowana postać hamuje peroksydację lipidów. Antyoksydacyjne właściwości koenzymu Q10 sprawiły, że wielu badaczy dostrzegło możliwość wykorzystania tego związku jako substancji przeciwdziałającej procesom, w których patogenezie rolę odgrywają wolne rodniki tlenowe. Zwiększona ich produkcja występuje w cukrzycy typu 1 i 2, co jest związane z wysokim stężeniem glukozy i kwasów tłuszczowych w komórkach. Wolne rodniki tlenowe aktywują różne szlaki sygnałowe, co prowadzi do osłabienia odpowiedzi komórek na działanie insuliny. Oprócz zmniejszenia ilości wolnych rodników tlenowych, w literaturze możemy odnaleźć również badania dotyczące wpływu suplementacji koenzymu Q10 na inne aspekty cukrzycy, takie jak poziom glukozy we krwi, hiperinsulinemia czy poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Przytoczone w pracy wyniki badań pokazują działanie koenzymu Q10 na wiele czynników związanych z cukrzycą. Ich niekorzystne działanie prowadzi do powstawania zaburzeń metabolicznych i insulinooporności. Nie jest jednak możliwe jednoznaczne określenie wpływu koenzymu Q10 na insulinooporność. Badania, których wyniki przytoczono w artykule, mają różne ograniczenia, w związku z czym temat suplementacji koenzymu Q10 w cukrzycy i wpływu koenzymu Q10 na insulinooporność wymaga z pewnością dalszych badań.

Koenzym Q10, znany również pod nazwą ubichinon, należy do grupy chinonów występujących w komórkach eukariotycznych. Najistotniejszą rolą koenzymu Q10 jest jego udział w syntezie adenozynotriforanu (ATP), cząsteczki stanowiącej nośnik energii w układach biologicznych.

Ubichinon wchodzi w skład łańcucha oddechowego, znajdującego się w wewnętrznej błonie mitochondrialnej, gdzie odpowiada za przenoszenie elektronów z kompleksu I i II na kompleks III. Koenzym Q10 uczestniczy również w tworzeniu siły protonomotorycznej, wykorzystanej przez kompleks V do syntezy ATP.

Ubichinon pod względem struktury bardzo przypomina witaminy z grupy E (tokoferole), które w układach biologicznych pełną funkcję antyoksydacyjną. W komórce koenzym Q10 występuje w trzech formach:

• utlenionej – ubichinon,

• częściowo zredukowanej – ubisemichinol,

• zredukowanej – ubichinol, która jest jedynym przeciwutleniaczem hydrofobowym syntezowanym w komórce.

Właściwości antyoksydacyjne ubichinolu wynikają ze zdolności do zmiatania wolnych rodników. Ze względu na właściwości hydrofobowe, zredukowana postać koenzymu Q10 odgrywa rolę w hamowaniu peroksydacji lipidów. Warto wspomnieć również o współdziałaniu ubichinolu z α-tokoferolem. Zredukowana postać koenzymu Q10 chroni witaminę E przed utlenieniem.