2013-04-19 Artykuł

Dziewanna – starosłowiańska bogini wiosny

Dziewanna (Scrophulariaceae) jest rośliną o szerokim wachlarzu właściwości farmakologicznych. Preparaty otrzymywane z jej kwiatów stosowane są m.in. do leczenia stanów zapalnych górnych i dolnych dróg oddechowych, nieżytów przewodu pokarmowego, schorzeń układu moczowego, infekcji  bakteryjnych i wirusowych oraz stanów zapalnych skóry i błon śluzowych. Za działanie lecznicze dziewanny odpowiedzialne są zawarte w niej saponiny, flawonoidy, irydoidy i śluzy. Poniższy artykuł przedstawia przegląd literatury naukowej na temat właściwości leczniczych dziewanny.

Obecnie, starając się coraz częściej złagodzić różnego rodzaju dolegliwości, sięgamy po zioła i inne leki pochodzenia naturalnego, znane od stuleci. Jednym z takich ziół jest występująca powszechnie na łąkach, słonecznych polanach leśnych i w przydomowych ogródkach – dziewanna. Roślina ta nie ma wygórowanych wymagań glebowych, rośnie chętnie na różnego rodzaju nieużytkach, a nawet piaskach (stąd staropolskie porzekadło: „gdzie rośnie dziewanna, tam bez posagu panna”). Używanie jej w celach leczniczych ma bardzo długą historię, a sama nazwa, wspomniana po raz pierwszy w kronikach Długosza, pochodzi od słowiańskiej bogini wiosny. Dziewanna jest byliną należącą do rodziny trędownikowatych (Scrophulariaceae).

  Czytaj pełny tekst

Autor: dr n. farm. Monika Zielińska-Pisklak, dr n. farm. Łukasz Szeleszczuk,  Katarzyna Wilczek

Data publikacji: 2013-04-19

Źródło: Lek w Polsce 03/2013

Słowa kluczowe: dziewanna wielkokwiatowa, dziewanna drobnokwiatowa, dziewanna kutnerowa, aukubina, werbaskozyd.

Piśmiennictwo

1. Lewkowicz-Mosiej T., Leksykon roślin leczniczych, 2003, wyd. I, 212.
2. Macku J., Krejca J., Atlas roślin leczniczych, 1989, wyd. III, 220.
3. Van Wyk B.-E., Wink M., Rośliny lecznicze świata, 2004, wyd. I.
4. Wichtl M., Herbal Drugs and Phytopharmaceuticals, 2004, wyd. III.
5. Kohlmunzer S., Farmakognozja, 1998, wyd.V.
6. Samochowiec L., Kompendium ziołolecznictwa, 2002, wyd. II.
7. Lamer – Zarawska E. et al., Fitoterapia i leki roślinne, 2007, wyd. I.
8. Frohne D., Leksykon roślin leczniczych, 2010, wyd. I.
9. Grzybek J., Szewczyk A: Verbascum – Arten – Koenigskerze oder Wollblume (Arzneipflanzenportrait), Z. Phytother., 1996, 17, 389.
10. Bradley P., British Herbal Compendium, vol 2. British Herbal Medicine Association, 2006.
11. Turker A. U., Camper N. D., Biological Activity of Common Mullein, a Medicinal Plant, J. Etnopharm.,  82 (2002) 117.
12. Turker, A. U., Gurel E., Common Mullein (Verbascum thapsus L.): Recent Advances in Research, Phytotherapy Res., 2005, 19,  733.
13. Slagowska A, Zgórniak-Nowosielska I, Grzybek J., Inhibition of herpes simplex virus replication by Flos verbasci infusion, Pol J Pharmacol Pharm., 1987, 39, 55.
14. Zgórniak – Nowosielska I., Grzybek J., Manolova N., Antiviral activity of Flos verbasci infusion against influenza and Herpes simplex viruses, Arch. Immun. Ther. Exp., 1991, 39, 103.
15. Serkedjieva J., Combined antiinfluenza virus activity of Flos verbasci infusion and amantadine derivatives, Phytotherapy Res., 2000, 14, 571.
16. Chang I.M., Antiviral Activity of Aucubin against Hepatitis B Virus Replication, Phytotherapy Res., 1997, 11, 189.
17. Kupeli E., Tatli I. I., Akdemir Z. S., Bioassay-guided isolation of antiinflammatory and antinociceptive glycoterpenoids from the flowers of Verbascum, J. Ethnopharm., 2007, 110, 444.
18. Xiong, Q., Hase K., Tezuka Y., Namba T., Kadota S., Acteoside inhibits apoptosis in - Galactosamine and lipopolysaccharide-induced liver injury, Life Sci., 1999, 65, 421.
19. Kimura Y., Hiromichi O., Nishibe S., Shigeru A., Effects of Caffeoylglycosides on Arachidonate Metabolism in Leukocytes, Planta Med., 1987, 61, 148.
20. Recio M. D. C., Giner R. M., Máñez S. , Ríos J. L., Structural Considerations on the Iridoids as Antiinflammatory Agents, Planta Med., 1994, 60, 232.
21. Schapoval E., Winter de Vargas M. R., Chaves C. G., Bridi R., Zuanazzi J. A., Henriques A., Antiinflammatory and antinociceptive activities of extracts and isolated compounds from Stachytarpheta cayennensis, J. Ethnopharm., 1998, 60, 53.
22. Murai M., Tamayama Y., Nishibe S., Phenylethanoids in the Herb of Plantago Lanceolata and Inhibitory Effect on Arachidonic Acid-Induced Mouse Ear Edema, Planta Med., 1995, 61, 479.
23. Hostettmann K., Marston A., Chemistry and pharmacology of natural products: Saponins, 1995, 232.
24. Grieve M., A Modern Herbal, 1974, 562.
25. Chopra R.N., Nayar S. L., Chopra I. C., Glossary of Indian Medicinal Plants. Council of Scientific & Industrial Research, 1956, 253.
26. Ellingwood F., American Materia Medica, Therapeutics and Pharmacognosy, 1983.
27.Hänsel R., Sticher O. and Steinegger E., Pharmakognosie-Phytopharmazie. Springer verlag, 1999, 448.
28. Müller-Limmroth V.W, Fröhlich H.H., Wirkungsnachweis einiger Phytotherapeutischer Expektorantien auf den Mukoziliaren Transport, Fortschritt der Medizin, 1980, 3, 95.
29. Tyler V. E., Foster S., Tyler’s Honest Herbal, The Haworth Herbal Press, 1999, wyd. IV, 265.
30. Weiss R.F., Fintelmann V., Herbal Medicine, Georg Thieme Verlag, 2000, wyd. II, 188.
31. Nakamura, T., E. Okuyama, A. Tsukada, M. Yamazaki, M. Satake, S. Nishibe, T. Deyama, A. Moriya and M. Maruno, Acteoside as the Analgesic Principle of Cedron (Lippia triphylla) a Peruvian Medicinal Plant, Chem. Pharm. Bull., 1997, 45, 499.
32. Chang, I. M., Yamaura Y., Aucubin: a New Antidote for Poisonous Amanita Mushrooms, Phytotherapy Res., 1993, 7, 53.
33. Chang, I. M., Ryu J.C., Park Y. C., Yun H.S., Yang K.H., Protective Activities of Aucubin Against Carbon Tetrachloride-Induced Liver Damage in Mice, Drug Chem. Toxicol., 1983, 6, 443.
34. Pennacchio M., Syah Y. M., Alexander E., Ghisalberti E. L., Mechanism of Action of Verbascoside on the Isolated Rat Heart: Increases in Level of Prostacyclin. Phytother. Res., 1999, 13, 254.
35. Community Herbal Monograph on Verbascum Thapsus  L., V. Densiflorum  Bertol. (V. Thapsiforme Schrad), and V. Phlomoides L., Flos, European Medicines Agency Evaluation of Medicines for Human Use, 2007.
36. Assessment Report on Verbescum Thapsus L., V. densiflorum Bertol.; V. Phlomoides L., Flos with traditional use, Committee on Herbal Medicinal Products, European Medicines Agency Evaluation of Medicines for Human Use, 2008.
37. FDA Report on Verbascum, 2006.
38. Blumenthal M., Goldberg A.,  Brinckmann J., Herbal Medicine, Expanded Commision E
Monographs, Integrative Medicine Communications, 2000, 270.

 

POWRÓT
reklama Baner_prawy_ZALOGU-SIE
...
Info
Najczęściej czytane
Redaktor poleca
GP

Na skróty

Informacje

Copyright © Medyk sp. z o.o