Pacjenci będą częściej pytać o tańsze zamienniki, ograniczą zakup nie tylko leków, ale i innych produktów dostępnych w aptece – tak wynika z badania „Barometr Nastrojów Farmaceutów NEUCA 2013”, przeprowadzonego przez firmę badawczą PBS. Kolejny rok aptekarzom towarzyszą minorowe nastroje.

Wskaźnik optymizmu wyliczony w tej grupie (na skali od -100 do +100) wynosi -45 (w ubiegłym roku  -46).  Wciąż ogromna większość aptekarzy (w tym roku 74%, w zeszłym - 78%) uważa, że prowadzenie apteki jest trudniejsze niż w roku poprzednim. Blisko 7 na 10 z nich jest przekonanych, że opłacalność prowadzenia apteki jeszcze spadnie. Z perspektyw rozwoju dla aptek zadowolony jest jedynie co dziesiąty ankietowany (to o połowę mniej niż w 2012 r.). Odsetek niezadowolonych zaś wzrósł z 48% do 60%.

68% badanych nie zrealizowało w 2013 r. żadnej inwestycji. Farmaceutom coraz trudniej jest prowadzić niezależną aptekę. Jeśli ich sytuacja finansowa będzie się pogarszać, redukcję zatrudnienia w aptece zakłada aż połowa (51%) ankietowanych (39% w 2012 r.). 41% sięgnie po oszczędności. Z 24% do 36% wzrósł zaś odsetek aptekarzy, którzy będą zmuszeni do zamknięcia apteki. Połowa ankietowanych rozważa w takiej sytuacji podjęcie wspólnych działań z innymi aptekami nienależącymi do sieci.

Wiceprezes Śląskiej Izby Aptekarskiej Stanisław Piechula podsumowuje: „Pesymistyczne nastroje wynikają z tego, że niezależni aptekarze widzą, że nie tylko nie mają szans na rozwój, ale i coraz trudniej jest im po prostu utrzymać się na rynku. Część z nich myśli o tym, jak przetrwać, ale są i tacy, którzy poważnie rozważają, czy się nie wycofać i zamknąć apteki. W ostatnim czasie można zaobserwować na portalach ogłoszeniowych, jak wiele aptek jest wystawianych na sprzedaż.”

95% respondentów twierdzi, że aptekom niezależnym trudno jest konkurować z aptekami sieciowymi. Wśród aptekarzy narastają obawy przed konkurencją z ich strony - aż 86% respondentów uważa, że konkurencja ta będzie się nasilać (79% było tego zdania w 2012 r.). Według 88% badanych apteki konkurować będą głównie cenami leków bez recepty i suplementów diety. Aptekarzom nie będą sprzyjać również zachowania pacjentów - blisko połowa respondentów (49%) jest bowiem zdania, że pacjenci będą ograniczać zakupy leków bez recepty.

Po blisko dwóch latach funkcjonowania nowej ustawy 25% ankietowanych ocenia ją jako korzystną, jednak ponad dwa razy więcej aptekarzy (57%) uważa, że wpływa ona niekorzystnie na funkcjonowanie ich aptek. Jak podkreśla Stanisław Piechula : „Drobnym właścicielom aptek doskwiera także nierówność wobec prawa. Gdy sieci dysponujące kancelariami prawnymi łamią prawo dotyczące np. zakazu reklamy i często uchodzi im to bezkarnie lub sprawy toczą się latami, drobni właściciele, w obawie przed karami i restrykcjami, skrupulatnie dostosowują się do obowiązujących przepisów.”

W trudnej sytuacji rynkowej apteki liczą na pomoc innych podmiotów z branży. Najwyżej oceniają wsparcie ze strony dystrybutorów (53% ocenia je dobrze lub bardzo dobrze), nieco gorzej ze strony innych farmaceutów (24% pozytywnych ocen), izb aptekarskich (również 24%), producentów (23%) i samorządu aptekarskiego (22%). Dla większości (58%) właścicieli niezależnych aptek ma znaczenie fakt, że dystrybutor nie prowadzi własnych, konkurencyjnych aptek.

Prezes NEUCA Piotr Sucharski zauważa, że: „Pesymistyczne nastroje i niekorzystne prognozy charakteryzują niezależnych aptekarzy od dłuższego czasu. To wyraźny znak, że branża potrzebuje wsparcia. Wychodzimy naprzeciw tym oczekiwaniom – proponujemy nie tylko dobrą ofertę, ale i kompleksowe doradztwo oraz serwis. Wszystkie nasze działania zmierzają do  zapewnienia lepszej przyszłości aptekom niezależnym. Wynikają bezpośrednio z naszego strategicznego założenia –  nigdy nie będziemy prowadzić własnych aptek, bo nie chcemy konkurować z naszymi klientami. Oferujemy im wiele form wsparcia i wciąż udoskonalamy nasze inicjatywy, aby jak najpełniej trafiać w potrzeby niezależnych aptekarzy.

To może jednak nie wystarczyć. Jak twierdzi Stanisław Piechula: „Jeżeli ustawodawca nie zapewni drobnym właścicielom aptek jakiegoś parasola ochronnego, to obecny wyścig pomiędzy sieciami aptek o przejęcie jak największego kawałka rynku aptecznego nie skończy się dla aptekarzy dobrze i w najbliższych latach na rynku aptecznym będą dominowały sieci aptek, oczekujące na sprzedanie się jeszcze większej sieci europejskiej”.

PBS wydzielił wśród badanych aptekarzy trzy kluczowe grupy: umiarkowanych optymistów (stanowią 25%), doświadczonych pesymistów (34%) i zaniepokojonych przedsiębiorczych (41%). Ostatnia, najliczniejsza grupa, to osoby, które wprawdzie częściej niż inni wyrażają gotowość wprowadzania działań mających uchronić aptekę przed problemami, są jednak przekonane, że konkurencja na rynku będzie narastać i sytuacja ta będzie niekorzystna dla aptek niezależnych. Właśnie ta grupa przewiduje też zmianę zachowań zakupowych pacjentów na niekorzyść aptek.

Badanie „Barometr Nastrojów Farmaceutów”, realizowane na zlecenie Grupy NEUCA, ma na celu cykliczne monitorowanie wskaźnika optymizmu w tej grupie zawodowej. I edycję zrealizowano w listopadzie 2011 r. Badanie ma zasięg ogólnopolski, zostało zrealizowane przez PBS na zlecenie Grupy NEUCA w listopadzie 2013 r., metodą wywiadów telefonicznych w grupie 376 właścicieli lub współwłaścicieli aptek niezależnych.