Powszechnie panuje przekonanie, że przeprowadzanie badań klinicznych jest, ze względu na swoją kosztochłonność i  skomplikowany know-how, domeną międzynarodowych koncernów farmaceutycznych. Międzynarodowy Dzień Badań Klinicznych, obchodzony 20 maja, to dobra okazja, żeby przypomnieć, że niektóre polskie firmy farmaceutyczne i biotechnologiczne równie odważnie inwestują w ten segment działalności, by w perspektywie kilku lat wprowadzić nowe innowacyjne terapie na rynek polski i zagraniczny.

Jak twierdzi dr Maciej Wieczorek, Prezes Zarządu Celon Pharma S.A., polskiej firmy farmaceutycznej prowadzącej zaawansowane badania naukowe i wytwarzającej nowoczesne leki: "Funkcjonuje wiele mitów związanych z kosztami inwestycyjnymi w nowe produkty. Podawane wysokie wartości rozwinięcia leku innowacyjnego publikowane przez koncerny farmaceutyczne mają udowodnić, iż jego stworzenie jest tak trudne i kosztowne, że stać na to tylko wybrańców, ale to nieprawda. Duch innowacji, wynalazczości nie jest związany z gigantycznymi budżetami i wielkimi koncernami, ale z efektywnym wykorzystaniem naszej wiedzy, naszych głów. Czasami więcej można osiągnąć w grupie kilku zaangażowanych osób niż kilkuset naukowców korporacyjnych wyposażonych w „superlaboratoria”. Oczywiście potrzebny jest do tego również kapitał, ale polskie firmy mają coraz więcej możliwości do pozyskiwania środków na prowadzenie własnych badań klinicznych, zaczynając od reinwestowania przychodów własnych ze sprzedaży, poprzez środki unijne, poprzez możliwości jakie stwarzają mechanizmy giełdowe".

Celon Pharma S.A. rozwija i wprowadza nowe produkty z wysoką barierą wejścia, tzw. generyki plus, dzięki którym uzyskuje przewagę konkurencyjną, która umożliwia spółce prowadzenie prac nad nowymi terapiami. Inwestuje w rozwój specjalistycznych leków generycznych, w które planuje zainwestować od 3 do 5 mln PLN, przy oczekiwanym, maksymalnym 4-krotnym zwrocie kapitału B+R. Prowadzi także 2 projekty hybrydowe w obszarze leków oddechowych, w które chce zainwestować łącznie od 20–40 mln PLN. Spółka prowadzi obecnie 9 projektów innowacyjnych, w ramach których trwają prace nad lekami w obszarze onkologii, chorób metabolicznych (w tym cukrzycy), lekami autoimmunologicznymi i neuropsychiatrycznymi. Łączna wartość inwestycji B+R w tych obszarach na przestrzeni lat wyniesie od 100 do 200 mln PLN.

Mabion S.A., druga spółka zarządzana przez Macieja Wieczorka, również aktywnie działa na polu badań klinicznych. Firma prowadzi zaawansowane prace mające na celu rejestrację szeregu biopodobnych leków, m.in. MabionCD20 służącego do leczenia nowotworów krwi i reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), czy MabionHER2 przeznaczonego do terapii raka piersi. Firma zamierza we własnym zakresie dokonać procesu rejestracji leku MabionCD20 na obszarze całej Unii Europejskiej, gdzie przeprowadzi badania kliniczne we współpracy z kilkudziesięcioma ośrodkami w wybranych krajach Europy. Mabion wystąpił z wnioskami o zgodę na prowadzenie testów w zaplanowanych w ramach procedury państwach, zaś proces rejestracji badań będący jednym z warunków rozpoczęcia badań klinicznych został sfinalizowany w sześciu krajach.

Dla polskich firm ważna, z punktu widzenia możliwości prowadzenia prac nad nowymi lekami i przeprowadzania badań klinicznych, jest współpraca z ośrodkami naukowymi. Zdaniem ekspertów jakość pracy badaczy w Polsce jest dziś jedną z najwyżej cenionych kompetencji naszego kraju, jeśli chodzi o prowadzenie badań klinicznych. Jednak dla firm, oprócz możliwości rozwijania projektów o dużym potencjale aplikacyjnym, ważne są również mechanizmy administracyjno-prawne i finansowe, które jeszcze bardziej zachęcą polskie firmy do zwiększania nakładów na badania i rozwój.

Jak podkreśla dr Maciej Wieczorek: "Potrzebujemy wspólnej społecznej zgody i strategicznego podejścia do problemu. To prawda, że jest kilka wyzwań, z którymi musimy się zmierzyć. Dużym ograniczeniem są na pewno przeciągające się procedury rejestracyjne badania klinicznego, jak również brak zachęt finansowych ze strony państwa dla przedsiębiorców, których nakłady na innowacje stanowią duży procent działalności. Mimo tego jestem pewien, że w ciągu najbliższej dekady zostanie wprowadzonych co najmniej tuzin przełomowych leków, które zmienią sposób leczenia. Obserwując rynek, jestem przekonany, że w tym przełomie będą miały również udział polskie firmy farmaceutyczne i biotechnologiczne".