Praca zmianowa zaburza dobowy rytm snu i czuwania oraz rytm wydzielania endogennej melatoniny. Wieloletnie

niedobory snu dobrej jakości negatywnie wpływają na jakość życia pracownika oraz zwiększają ryzyko rozwoju zaburzeń neuropsychiatrycznych, metabolicznych i nowotworów. Postępowanie obejmuje zindywidualizowaną farmakoterapię melatoniną w połączeniu z fototerapią i terapią behawioralną.

Chociaż niekorzystny wpływ pracy zmianowej na zdrowie i samopoczucie pracowników jest niezaprzeczalny, w ostatnich latach obserwuje się jednak stały wzrost odsetka wykonujących ją osób. Zgodnie ze stanowiskiem Amerykańskiej Akademii Medycyny Snu wyróżnia się zmianę poranną (4:00 – 7:00 rano), wieczorną (w przedziale 14:00 – północ) i nocną (od 21:00 do 8:00 rano). Szacuje się, że w ten sposób pracuje obecnie od 15 do 25% ogółu siły roboczej, w tym m.in. w profesjach związanych z ochroną zdrowia, bezpieczeństwem czy transportem. Negatywne

konsekwencje pracy zmianowej mogą ujawnić się już po kilku miesiącach bądź dopiero po kilku latach i obejmują zaburzenia snu, chroniczne zmęczenie, dolegliwości neuropsychiatryczne i zaburzenia metaboliczne. Pierwotnym źródłem wszystkich zaburzeń związanych z pracą zmianową jest niezgodność między porami snu i czuwania wyznaczanymi przez wewnętrzny zegar biologiczny a porami wynikającymi z godzin pracy. Niwelowanie negatywnych konsekwencji zdrowotnych pracy zmianowej wymaga zarówno samodyscypliny w przestrzeganiu godzin i zasad higieny snu, jak i zindywidualizowanej foto- i farmakoterapii.