Papryka, zwana inaczej pieprzowcem rocznym (Capsicum annuum), to warzywo cenione przez konsumentów ze względu na właściwości biologiczne i specyficzny, ostry smak. Jest ważnym źródłem witaminy C, E i prowitaminy A, ponadto zawiera witaminy z grupy B, szczególnie B₁ i B₂ oraz PP, białko, kwasy organiczne i znaczną ilość cukrów. Pieprzowiec roczny jest jedną z popularniejszych roślin dostarczających surowca w postaci owocu. Jego główną substancją czynną jest alkaloid kapsaicyna (trans-8-metylo-N-wanilino-6-nonenamid), pochodna wanililoaminy o charakterze amidu. Największe ilości kapsaicyny znajdują się w pikantnych owocach papryki odmiany chili. Związek ten obecnie jest również otrzymywany syntetycznie. W ostatnich latach obserwuje się coraz większe zainteresowanie kapsaicyną, szczególnie ze względu na jej działanie farmakologiczne. Stosowana zewnętrznie wykazuje działanie drażniące skórę, wywołując pieczenie. Jest to wynikiem oddziaływania tego związku na receptory bólowe i termiczne. Stosowana per os w małych ilościach pobudza wydzielanie soków trawiennych i śluzu. Ponadto substancjata wchodzi w skład obezwładniającej broni chemicznej – jest to tzw. gaz pieprzowy. Głównym celem niniejszej publikacji jest zaprezentowanie różnorodnych właściwości kapsaicyny.

Kapsaicyna jest alkaloidem występującym w owocach roślin z rodzaju pieprzowiec (Capsicum sp.). Roślina ta bywa potocznie nazywana też papryką ostrą lub chili. Ta ostatnia nazwa pochodzi prawdopodobnie z języka azteckiego. Chili było uprawiane przez ludność zamieszkującą obszary Mezoameryki już 5000 lat przed naszą erą. Dziś pikantne owoce papryki znane są głównie jako przyprawa kulinarna, jednak ówczesna ludność wykorzystywała je nie tylko ze względu na ostry smak. Znane były także właściwości przeciwbólowe związków zawartych w owocach pieprzowca. Sproszkowane owoce wcierano w obolałe dziąsło w celu złagodzenia bólu. Inkowie wykorzystywali również starte owoce chili do wytwarzania proszku stosowanego jako środek do czasowego oślepienia wroga. Dziś kapsaicyna i jej pochodne są głównym składnikiem gazu pieprzowego.

Nazwa rodzaju Capsicum (od łacińskiego słowa Capsa – puszka), którą nadał francuski botanik Joseph Pitton de Tournefort, najprawdopodobniej związana jest z budową owocu papryki. Nazwa nawiązuje do wnętrza owocu podzielonego na segmenty zawierające nasiona. Inna teoria wskazuje, że nazwa ma korzenie w języku greckim, gdzie słowo kapto oznacza uczucie pieczenia i wiąże się bezpośrednio z właściwościami owocu.