Wakacje to czas zwiększonej aktywności na świeżym powietrzu, ale okres, w którym kczęściej dochodzi do urazów i zranień. W takich sytuacjach farmaceuta jest osobą, do której w pierwszej kolejności kierowane są prośby o niezwłoczną poradę. Fachowa pomoc ma istotne znaczenie w procesie leczenia, gdyż nowoczesne metody opatrunkowe i skuteczne środki antyseptyczne mogą znacząco wpłynąć na proces gojenia się ran i zapobiegania infekcjom. Według danych GUS w 2023 r. liczba udzielanych porad ambulatoryjnych wzrosła o blisko 6% w porównaniu z 2022 r. W izbach przyjęć lub SOR udzielono pomocy medycznej blisko 4 mln Polaków, z czego dzieci stanowiły około 20% ogólnej liczby pacjentów. Niektóre przypadki nie wymagają zgłoszenia się na SOR i to właśnie farmaceuci mogą rekomendować nowoczesne i skuteczne sposoby dezynfekcji oraz leczenia skaleczeń i ran.

Eksperci z Wielkiej Brytanii podkreślają, że poziom zapytań od pacjentów związanych z opieką nad raną dynamicznie rośnie, dlatego kluczowe znaczenie ma szkolenie personelu aptek w tym zakresie. W krajach anglosaskich pracownicy aptek szkolą pacjentów w zakresie prawidłowych technik odkażania ran, zmiany opatrunków i udzielają instrukcji dotyczących dalszego postępowania w przypadku ran. W Polsce rola aptek w opiece nad drobnymi ranami powoli zmierza w tym samym kierunku. Farmaceuci stają się pierwszym punktem kontaktu w przypadku drobnych wypadków, udzielając natychmiastowych porad dotyczących stosowania odpowiednich środków antyseptycznych, opatrunków, plastrów i bandaży oraz technik pielęgnacji ran, co przyczynia się do szybszego ich gojenia. W okresie letnim, gdy aktywność na świeżym powietrzu zwiększa ryzyko urazów, ich rola w profilaktyce i edukacji zdrowotnej jest niezwykle istotna.

– Rola farmaceuty w Polsce zaczyna się zmieniać. Nasze apteki mogą wkrótce przypominać te z Wielkiej Brytanii, gdzie apteka ogólnodostępna jest postrzegana jako trzeci filar systemu opieki zdrowotnej (NHS), w którym zespoły farmaceutyczne są pierwszym punktem, do którego należy zwrócić się w przypadku drobnych wypadków, w tym podstawowej opieki nad raną – podkreśla dr n. farm. Piotr Merks, przewodniczący Związku Zawodowego Pracowników Farmacji.

Podczas porady w aptece farmaceuta wskaże możliwe sposoby odkażenia rany, zwracając uwagę, by przed użyciem jakiegokolwiek środka najpierw ranę oczyścić i osuszyć. Zwróci też uwagę, że należy unikać kontaktu z oczami i nie stosować produktu wewnątrz ciała, z wyjątkiem zastosowań na błonach śluzowych zgodnie z zaleceniami. W przypadku poważniejszych urazów farmaceuta doradzi konsultację z lekarzem specjalistą oraz zastosowanie profilaktyki przeciw tężcowi. A w przypadku mniejszych otarć czy skaleczeń zarekomenduje sprawdzony i bezpieczny lek.

Do odkażania powierzchownych ran, takich jak: skaleczenia, otarcia, czy szwy pozabiegowe, zalecane jest stosowanie leków z oktenidyną. To substancja, która dzięki swojej stabilności chemicznej i ograniczonej absorpcji przez skórę może być bezpiecznie stosowana, nawet przy dłuższym użyciu. Nie jest cytotoksyczna, co jest szczególnie ważne u dzieci oraz w leczeniu ran przewlekłych i oparzeń. Spraye z oktenidyną mogą być stosowane u dzieci od pierwszego dnia życia. Polecane są także w pielęgnacji kikuta pępowinowego noworodków.