Niezażyte czy przeterminowane leki i farmaceutyki stanowią szczególny rodzaj odpadu. Jak wynika z raportu „Leki w środowisku. Zagrożenia i wyzwania”, przygotowanego przez badaczki z Katedry Analizy Środowiska Wydziału Chemii Uniwersytetu Gdańskiego, ok. 60% Polaków wyrzuca je do zwykłego śmietnika na odpady zmieszane. Leki na wysypisku śmieci mogą stanowić poważne zagrożenie środowiskowe – nic nie jest bowiem w stanie powstrzymać spożywania ich przez żerujące tam zwierzęta i przenikania ich do wód gruntowych. Ok. 28% Polaków spłukuje leki w domowej toalecie, a nawet najnowocześniejsza oczyszczalnia ścieków nie jest w stanie zneutralizować wielu substancji leczniczych. Badania potwierdzają zanieczyszczenie gleby lekami, stężenie wielu powszechnie stosowanych leków odnotowuje się także w wodzie pitnej –zarówno tej wodociągowej, jak i butelkowanej. Z każdą szklanką wody wypijamy więc pewne ilości rozmaitych substancji chemicznych, co potencjalnie może negatywnie odbić się na naszym zdrowiu. Ponadto zawartość leków w wodzie może powodować poważne problemy dla wielu ekosystemów: znane są bowiem przypadki, gdy całe gatunki zwierząt i innych organizmów żywych stanęły na granicy wyginięcia przez swoją wrażliwość na niektóre substancje.

W sprawnym radzeniu sobie z utylizacją leków przoduje Szwecja, gdzie już przed ponad dekadą nawet 75% leków trafiało do aptecznych punktów zbiórki, podobnie statystyki wyglądają w Finlandii. Polska  jest niestety na samym dole tabeli.

Potrzebna edukacja pacjentów

W każdej gminie funkcjonuje obecnie punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK), który ustawowo zobowiązany jest do odbierania przeterminowanych leków. Nie do przecenienia jest rola farmaceutów prowadzących apteczne punkty zbiórki, których w całym kraju są już tysiące. Eksperci radzą: przynajmniej dwa razy do roku powinniśmy dokonać przeglądu domowej apteczki. Te przeterminowane zabierzmy przy okazji najbliższej wizyty w aptece wyposażonej w specjalny konfiskator, czyli pojemnik na przeterminowane/niepotrzebne leki.

Organizatorzy ogólnopolskiej kampanii „Leki do apteki” (będzie prowadzona do końca roku) nawołują do tego, by w świadomy sposób podejść do zawartości naszych domowych apteczek.To pierwsza akcja, która jednoczy pacjentów, farmaceutów oraz producentów farmaceutycznych wokół społecznie ważnego celu, jakim jest prawidłowa utylizacja leków. Grupa NEUCA i Zakłady Farmaceutyczne POLPHARMA S.A. wraz z aptekarzami łączą siły, by edukować pacjentów w  zakresie prawidłowej segregacji farmaceutyków. Ze strony internetowej www.lekidoapteki.pl, a także mediów społecznościowych obu firm, można dowiedzieć się:

• Czego nie robić z przeterminowanymi lekami?

• Czego nie wyrzucać do pojemników na przeterminowane leki?

• Jak przygotować farmaceutyki do utylizacji (wyjmij blistry, ampułki czy syropy z oryginalnego opakowania, nie wylewaj zawartości syropów do konfiskatora/pojemnika na przeterminowane farmaceutyki, nie wyciskaj tabletek z blistrów)?