Terapia fotodynamiczna (PDT) jest efektywną metodą leczenia różnych rodzajów nowotworów. Główną zaletą tej metody jest selektywne niszczenie zmian nowotworowych, bez zbędnych uszkodzeń tkanek zdrowych. Do zainicjowania reakcji fotodynamicznej i w konsekwencji zniszczenia tkanki nowotworowej wymagane są trzy składniki: fotouczulacz, światło o odpowiedniej długości fali i tlen. Najistotniejsze są fotouczulacze (leki), które powinny spełniać szereg kryteriów. Istnieje grupa leków, które zostały zaakceptowane i są obecnie stosowane w praktyce klinicznej w wielu krajach na całym świecie, również w Polsce. Nadal trwają badania nad syntezą nowych fotouczulaczy o lepszych parametrach klinicznych.

Terapia choroby Parkinsona stanowi wyzwanie z uwagi na stopniową progresję objawów ruchowych, występowanie objawów pozamotorycznych oraz możliwe efekty uboczne leczenia. W niniejszym artykule zawarto najnowsze zalecenia dotyczące farmakoterapii choroby oraz jej powikłań. Ze względu na dostępne strategie lecznicze konieczne jest, by wybór każdorazowo został dokonany indywidualnie, z uwzględnieniem szeregu objawów stwierdzanych u chorego.

Cynk jest mikroelementem niezbędnym dla utrzymania dobrej kondycji skóry, włosów i paznokci, odczuwania smaku, prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego oraz układu rozrodczego, immunologicznego i nerwowego. Jego deficyty mogą zwiększać ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych. Artykuł zawiera omówienie wpływu cynku na funkcjonowanie wymienionych układów i narządów.

Benzodiazepiny to grupa leków powszechnie używanych ze względu na swoje działanie uspokajające, nasenne, przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe i miorelaksacyjne. Choć każda benzodiazepina wykazuje skuteczność w leczeniu tych objawów, wyboru konkretnej cząsteczki dokonuje się na podstawie jej właściwości farmakokinetycznych. W niniejszym opracowaniu skupiono się szczególnie na opisie benzodiazepin stosowanych w leczeniu zaburzeń snu i zaburzeń lękowych, jako jednych z najczęstszych wskazań do zastosowania tych leków w praktyce lekarza rodzinnego. W leczeniu bezsenności zwrócono uwagę na temazepam, ze względu na optymalny okres półtrwania i brak czynnych metabolitów, zaś w leczeniu lęku szczególną uwagę poświęcono lorazepamowi z powodu zmniejszonego ryzyka kumulacji oraz braku nagłego, subiektywnego końca działania odczuwanego przez pacjentów. Oddzielne miejsce poświęcono schematowi odstawiania benzodiazepin i przydatnym radom dla lekarzy rodzinnych przepisujących te leki swoim pacjentom.

W artykule przedstawiono zalecenia dietetyczne, które dla pacjentów z cukrzycą podają eksperci Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) w 2014 r. Zalecenia te są częścią opracowania „Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę”. Przedstawiono: cele leczenia dietetycznego cukrzycy; szczegóły diety dla pacjentów z cukrzycą typu 1 i dla pacjentów z cukrzycą typu 2 oraz dla pacjentów z/bez nadwagi lub otyłości; metody, które pomagają osiągnąć i utrzymać pożądaną masę ciała. Wskazano na znaczenie diety śródziemnomorskiej i diety DASH w profilaktyce i leczeniu. W tabelach zebrano zalecenia PTD dotyczące zawartości poszczególnych składników pokarmowych w diecie chorych na cukrzycę.

W okresie od roku 1980 do 2010 globalna zapadalność na raka piersi wzrosła z 641 000 przypadków w roku 1980 do 1 643 000 przypadków w roku 2010, co odpowiada rocznemu przyrostowi o 3,1%. W tym samym czasie roczna liczba zgonów z powodu raka piersi zwiększyła się z 250 000 do 425 000 w 2010 r., w tej grupie było 68 000 kobiet w wieku 15-49 lat. Artykuł omawia dowody na związek żywienia, przewlekłego używania doustnych środków antykoncepcyjnych, konsumpcji alkoholu, aktywności fizycznej z rozwojem raka piersi. Przedstawiono dane z zakresu histologii, biochemii oraz badań molekularno-genetycznych, które mają wpływ na rozwój raka sutka.

Witaminy z grupy B, w tym B6 (pirydoksyna) i B12 (kobalamina) należą do witamin rozpuszczalnych w wodzie. Organizm ich nie magazynuje, a nadmiar tych witamin jest wydalany przez nerki. Witamina B6 występuje zarówno w produktach pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, podczas gdy witamina B12 znajduje się głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Obie witaminy pełnią ważną funkcję kofaktorów wielu reakcji enzymatycznych zachodzących w organizmie człowieka. Zarówno pirydoksyna, jak i kobalamina odgrywają dużą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu immunologicznego (np. w syntezie przeciwciał), krwiotwórczego (w tworzeniu hemoglobiny), sercowo-naczyniowego i nerwowego (np. w syntezie neuroprzekaźników).

Żelazo należy do pierwiastków śladowych, warunkujących prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Niedobór żelaza u kobiet karmiących i ciężarnych niesie ze sobą wiele niekorzystnych skutków dla matki i płodu. Zapotrzebowanie na żelazo u kobiet ciężarnych wzrasta. Jedynie właściwa suplementacja preparatami żelaza może pokryć deficyt tego pierwiastka.

Przedłużony wysiłek w trakcie ultramaratonów powoduje uszkodzenie włókien mięśniowych, znaczący układowy odczyn zapalny oraz niespecyficzną odpowiedź immunologiczną. W czasie ultrawysiłku mięśnie szkieletowe podlegają mechanicznemu i metabolicznemu uszkodzeniu. Wyjątkowo może dojść do wysiłkowej rabdomiolizy. Hemodynamiczne przeciążenie pracy serca w długotrwałym treningu, typowo obydwu komór, powoduje zmiany strukturalne serca, znane pod nazwą „serce sportowca”. Ból należy do naturalnych mechanizmów ochronnych przed uszkodzeniami i nadaktywnością, jest zarazem istotnym wskaźnikiem diagnostycznym wraz z markerami powysiłkowych uszkodzeń mięśni szkieletowych, mięśnia sercowego i wątroby. Wymogiem odnowy biologicznej po ultrawysiłku i/lub przetrenowaniu jest odpoczynek trwający od kilku tygodni do kilku miesięcy, po którym można stopniowo wrócić do treningów.

Rodzinna hipercholesterolemia (FH) jest najbardziej powszechnie występującym monogenowym zaburzeniem gospodarki lipidowej, które prowadzi do przedwczesnych schorzeń naczyń wieńcowych oraz znacznie podwyższa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych (CVD) i zawału serca. Wczesną opieką specjalistyczną powinni być objęci pacjenci ze zdiagnozowaną FH oraz dzieci z utrzymującym się stężeniem cholesterolu całkowitego powyżej 250 mg/dl, cholesterolu LDL-C powyżej 160 mg/dl, triglicerydów na czczo powyżej 500 mg/dl w dwóch testach (lub 750 mg/dl w jednym teście) albo w przypadku wielu czynników ryzyka (cukrzyca, współwystępowanie nadciśnienia i dyslipidemii).

W leczeniu bólu ostrego i przewlekłego najczęściej stosowanymi lekami są NLPZ. Do najczęstszych przyczyn występowania bólu możemy zaliczyć: stany zapalne, urazy i ból pooperacyjny. Na rynku farmaceutycznym dostępne są różne formy NLPZ, m.in. tabletki, saszetki, ODT, czy iniekcje. Dożylne preparaty zapewniają szybkie ustąpienie bólu lub znaczne zmniejszenie jego odczuwania, ale przydatne są głównie w warunkach klinicznych. Wybór właściwego NLPZ dla pacjenta ambulatoryjnego determinowany jest przez szereg czynników. Najważniejszymi są: wiek pacjenta, choroby towarzyszące, stwierdzona wcześniej nadwrażliwość na te leki, oczekiwania pacjenta, aktualnie stosowane inne leki. Istotne znaczenie ma uwzględnienie możliwości wystąpienia objawów niepożądanych ze strony układu pokarmowego, serca, nerek, wątroby. Konieczne jest również uwzględnienie ewentualnych interakcji z innymi stosowanymi przez pacjenta lekami. Spośród NLPZ nimesulid, jako preferencyjny inhibitor COX-2, zajmuje szczególne miejsce z uwagi na jego szeroki zakres działań i możliwość uwzględnienia tego leku w niedalekiej przyszłości w strategii wspomagającej leczenie udarów mózgu oraz nowotworów. Nimesulid jest skutecznym lekiem przeciwbólowym i przeciwzapalnym, który po uwzględnieniu czynników zapewniających jego bezpieczne stosowanie przyczynia się do poprawy jakości życia pacjentów.

Klotrimazol to syntetyczna pochodna imidazolu. Lek wykazuje szeroki zakres aktywności przeciw grzybom jednokomórkowym, dermatofitom, grzybom pleśniowym oraz dimorficznym. W Polsce lek jest dostępny w postaci tabletek dopochwowych, kremów i innych formulacji do stosowania na skórę. W artykule opisano właściwości leku oraz jego zastosowanie w leczeniu grzybiczych zakażeń narządów płciowych, narządu słuchu i skóry. Przedstawiono także nowe potencjalne zastosowania klotrimazolu w leczeniu malarii, anemii sierpowatej oraz chorób nowotworowych.

Zakażenia układu oddechowego są najczęstszą przyczyną porad ambulatoryjnych. Te, które toczą się w obrębie dolnych dróg oddechowych, obejmują ostre zapalenie oskrzeli i oskrzelików oraz pozaszpitalne zapalenie płuc; ich leczenie zależy od czynników etiologicznych i stanu chorego. W terapii ostrych zapaleń oskrzeli i oskrzelików, wywoływanych najczęściej przez wirusy, zazwyczaj nie stosuje się antybiotykoterapii, natomiast w pozaszpitalnym zapaleniu płuc włącza się antybiotyki z grupy beta-laktamowych, makrolidów i fluorochinolonów. Lekiem pierwszego rzutu jest wówczas amoksycylina (w monoterapii lub z kwasem klawulanowym), a w drugim i dalszych rzutach pozostałe antybiotyki.

Kwiatostany lipy należą do grupy tradycyjnych produktów leczniczych, których skuteczność została potwierdzona empirycznie. Napary z kwiatostanów lipy zalecane są jako środek napotny i przeciwkaszlowy w stanach grypy i przeziębienia oraz jako środek uspokajający. Istnieją również doniesienia o ich właściwościach hipotensyjnych, moczopędnych, poprawiających trawienie, antyoksydacyjnych, antyproliferacyjnych, przeciwcukrzycowych, przeciwbakteryjnych i przeciwgrzybiczych.

Choroby metaboliczne, takie jak otyłość i cukrzyca, są obecnie dużym problemem społecznym w krajach wysoko rozwiniętych. Jedną z metod walki ze wspomnianymi schorzeniami, poza wprowadzeniem zdrowego trybu życia, jest używanie różnego rodzaju suplementów diety. Wśród nich bardzo popularne są preparaty zawierające L-karnitynę, które próbuje się zastosować m.in. u osób otyłych ze współistniejącą cukrzycą typu 2, ze względu na udział wspomnianej substancji w transporcie kwasów tłuszczowych do miejsca ich metabolizowania (macierzy mitochondrialnej). Poniższy artykuł prezentuje przegląd literatury naukowej na temat wpływu L-karnityny na masę ciała i insulinooporność u osób otyłych.