2021-03-12 Artykuł

Jak prowadzić terapię nadciśnienia tętniczego w czasie pandemii COVID-19?

Od pierwszych zgłoszonych zakażeń SARS-CoV-2 (ang. Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2) minął już prawie rok. Mimo to w większości państw każdego dnia stwierdza się dużą liczbę nowych zakażeń oraz zgonów w przebiegu choroby wywołanej infekcją tym patogenem – COVID-19 (ang. Coronavirus Disease 2019). Do czynników ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia należy występowanie chorób sercowo-naczyniowych, w tym nadciśnienia tętniczego. Hipotezy z początku pandemii o większym ryzyku infekcji oraz cięższym przebiegu choroby u osób przyjmujących inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI) lub antagonistów receptora angiotensyny II (ARB) nie znalazły potwierdzenia. 

Aktualne wyniki badań wskazują wręcz na pozytywny efekt blokowania układu renina-angiotensyna-aldosteron (RAA), zmniejszający ryzyko zakażenia SARS-CoV-2 oraz śmiertelność w przebiegu COVID-19. Nadciśnienie tętnicze w czasie pandemii powinno być leczone jak dotychczas. Stosowane substancje pozwalające kontrolować ciśnienie tętnicze (ACEI, ARB, LBA, diuretyki, CCB i inne leki) nie powinny być odstawiane w czasie pandemii bez wyraźnej przyczyny. Porady lekarskie powinny być udzielane, jeśli jest to możliwe, przy wykorzystaniu dostępnych narzędzi telemedycyny. Pozwala to zmniejszyć narażenie pacjentów oraz pracowników systemów ochrony zdrowia na możliwość zakażenia SARS-CoV-2.

  Czytaj pełny tekst

Autor: lek. Jan W. Pęksa , lek. Anna Malinowska-Karpiel

Data publikacji: 2021-03-12

Źródło: "Gabinet Prywatny" nr 01/2021

Słowa kluczowe: SARS-CoV-2, COVID-19, nadciśnienie tętnicze, inhibitory konwertazy angiotensyny, ACE, antagoniści receptora angiotensyny II, RB, blokery kanałów wapniowych, CCB, diuretyki

  1. Cascella M, Rajnik M, Cuomo A, et al. Features, Evaluation, and Treatment of Coronavirus. [Updated 2020 Oct 4]. StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554776/
  2. Morens DM, Breman JG, Calisher CH, et al. The Origin of COVID-19 and Why It Matters. Am J Trop Med Hyg. 2020;103(3):955-9.
  3. Alanagreh L, Alzoughool F, Atoum M. The Human Coronavirus Disease COVID-19: Its Origin, Characteristics, and Insights into Potential Drugs and Its Mechanisms. Pathogens. 2020; 9(5):331.
  4. Worldometer. COVID-19 coronavirus pandemic. https://www.worldometers.info/coronavirus/
  5. John Hopkins University Medicinie. COVID-19 Dashboard by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University (JHU). https://coronavirus.jhu.edu/map.html
  6. Polack FP, Thomas SJ, Kitchin N, et al. Safety and Efficacy of the BNT162b2 mRNA Covid-19 Vaccine. N Engl J Med. 2020;383:2603-15.
  7. Yuan P, Ai P, Liu Y, et al. Safety, Tolerability, and Immunogenicity of COVID-19 Vaccines: A Systematic Review and Meta-Analysis. medRxiv [Preprint]. 2020;2020.11.03.20224998. 
  8. Bloomberg. More Than 10.0 Million Shots Given: Covid-19 Vaccine Tracker. https://www.bloomberg.com/graphics/covid-vaccine-tracker-global-distribution/
  9. Ministerstwo Zdrowia. Szczepienie przeciwko COVID-19. https://www.gov.pl/web/szczepimysie/w-polsce-ruszyly-szczepienia-przeciw-covid-19--to-historyczny-moment.
  10. Parohan M, Yaghoubi S, Seraji A, et al. Risk factors for mortality in patients with Coronavirus disease 2019 (COVID-19) infection: a systematic review and meta-analysis of observational studies. Aging Male. 2020;10.1080/13685538.2020.1774748.
  11. Moazzami B, Chaichian S, Kasaeian A, et al. Metabolic risk factors and risk of Covid-19: A systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2020;15(12):e0243600.
  12. Rod JE, Oviedo-Trespalacios O, Cortes-Ramirez J. A brief-review of the risk factors for covid-19 severity. Rev Saude Publica. 2020;54:60.
  13. Diaz JH. Hypothesis: angiotensin-converting enzyme inhibitors and angiotensin receptor blockers may increase the risk of severe COVID-19. J Travel Med. 2020;27(3):taaa041.
  14. Fang L, Karakiulakis G, Roth, M. Are patients with hypertension and diabetes mellitus at increased risk for COVID‐19 infection? Lancet Respir Med. 2020;8(4):e21.
  15. Sommerstein R, Kochen MM, Messerli FH, et al. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): Do Angiotensin-Converting Enzyme Inhibitors/Angiotensin Receptor Blockers Have a Biphasic Effect? J Am Heart Assoc. 2020;9(7):e016509.
  16. Bourgonje AR, Abdulle AE, Timens W, et al. Angiotensin-converting enzyme 2 (ACE2), SARS-CoV-2 and the pathophysiology of coronavirus disease 2019 (COVID-19). J Pathol. 2020;251(3):228-48.
  17. McLachlan CS. The angiotensin-converting enzyme 2 (ACE2) receptor in the prevention and treatment of COVID-19 are distinctly different paradigms. Clin Hypertens. 2020;26:14.
  18. Ferrario CM, Jessup J, Chappell MC, et al. Effect of angiotensin-converting enzyme inhibition and angiotensin II receptor blockers on cardiac angiotensin-converting enzyme 2. Circulation. 2005;111(20):2605-10.
  19. Chu C, Zeng S, Hasan AA, Hocher CF, et al. Comparison of infection risks and clinical outcomes in patients with and without SARS-CoV-2 lung infection under renin-angiotensin-aldosterone system blockade: Systematic review and meta-analysis. Br J Clin Pharmacol. 2020 Nov 20:10.1111/bcp.14660.
  20. Li XC, Zhang J, Zhuo JL. The vasoprotective axes of the renin‐angiotensin system: physiological relevance and therapeutic implications in cardiovascular, hypertensive and kidney diseases. Pharmacol Res. 2017;125(Pt A):21‐38.
  21. Sarzani R, Giulietti F, Di Pentima C, et al. Disequilibrium between the classic renin-angiotensin system and its opposing arm in SARS-CoV-2-related lung injury. Am J Physiol Lung Cell Mol Physiol. 2020;319(2):L325-36.
  22. Kreutz R, Algharably EAE, Azizi M, et al. Hypertension, the renin-angiotensin system, and the risk of lower respiratory tract infections and lung injury: implications for COVID-19. Cardiovasc Res. 2020;116(10):1688-99.
  23. European Society of Cardiology. ESC Guidance for Diagnosis and Management of CVD during the COVID-19 Pandemic. https://www.escardio.org/Education/COVID-19-and-Cardiology
  24. Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension: The Task Force for the management of arterial hypertension of the European Society of Cardiology and the European Society of Hypertension: The Task Force for the management of arterial hypertension of the European Society of Cardiology and the European Society of Hypertension. J Hypertens. 2018;36(10):1953-2041.
  25. Tykarski A, Filipiak KJ, Januszewicz A, et al. Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2019 rok. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2019;5(1):1–86.
  26. Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna. Tabela 2.20-3. Stany pilne i naglące związane z nadciśnieniem tętniczym (NT). https://www.mp.pl/interna/table/B16.2.20-3.
  27. Ahmed S, Sanghvi K, Yeo D. Telemedicine takes centre stage during COVID-19 pandemic. BMJ Innov. 2020; bmjinnov-2020-000440.
  28. Dziekoński J. W pandemii rośnie znaczenie telemedycyny. Medycyna praktyczna. Telemedycyna i komunikacja. https://www.mp.pl/komunikacja/aktualnosci/255714,w-pandemii-rosnie-znaczenie-telemedycyny
  29. Narodowy Fundusz Zdrowia. Teleporady w Ambulatoryjnej Opiece Specjalistycznej. https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/teleporady-w-ambulatoryjnej-opiece-specjalistycznej,7627.html
  30. Mann DM, Chen J, Chunara R, et al. COVID-19 transforms health care through telemedicine: Evidence from the field. J Am Med Inform Assoc. 2020;27(7):1132-5.
  31. Piotrowicz R, Krzesiński P, Balsam P, et al. Rozwiązania telemedyczne w kardiologii — opinia ekspertów Komisji Informatyki i Telemedycyny Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Sekcji Elektrokardiologii Nieinwazyjnej i Telemedycyny Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz Komitetu Nauk Klinicznych Polskiej Akademii Nauk. Kardiol Pol. 2018;76(3):698-707.
  32. Sekcja Elektrokardiologii Nieinwazyjnej i Telemedycyny PTK. Telemedycyna. https://senit.pl/telemedycyna
  33. Omboni S, McManus RJ, Bosworth HB, et al. Evidence and Recommendations on the Use of Telemedicine for the Management of Arterial Hypertension: An International Expert Position Paper. Hypertension. 2020;76(5):1368-83.
  34. Kruse CS, Soma M, Pulluri D, et al. The effectiveness of telemedicine in the management of chronic heart disease - a systematic review. JRSM Open. 2017;8(3):2054270416681747.
  35. Drak-Hernández Y, Toquero-Ramos J, Fernández JM, et al. Effectiveness and safety of remote monitoring of patients with an implantable loop recorder. Rev Esp Cardiol (Engl Ed). 2013;66(12):943-8.
  36. Health Quality Ontario. Remote Monitoring of Implantable Cardioverter-Defibrillators, Cardiac Resynchronization Therapy and Permanent Pacemakers: A Health Technology Assessment. Ont Health Technol Assess Ser. 2018;18(7):1-199.
  37. Di Lenarda A, Casolo G, Gulizia MM, et al. The future of telemedicine for the management of heart failure patients: a Consensus Document of the Italian Association of Hospital Cardiologists (A.N.M.C.O), the Italian Society of Cardiology (S.I.C.) and the Italian Society for Telemedicine and eHealth (Digital S.I.T.). Eur Heart J Suppl. 2017;19(Suppl D):D113-29.
POWRÓT
reklama Baner_prawy_ZALOGU-SIE
...
kup najnowszy numer »
Info
Najczęściej czytane
Redaktor poleca
GP

Na skróty

Informacje

Copyright © Medyk sp. z o.o