„Dieta dla serca” to odpowiedź na realne potrzeby osób z chorobami sercowo-naczyniowymi i ich bliskich.  Autorki książki, która ukazała się nakładem wydawnictwa Medyk, Aleksandra Dziura i Viviana Stanley-Kałuża – dietetyczki odpowiadają na pytania o rolę diety w profilaktyce schorzeń układu krążenia, motywowanie do zmian nawyków żywieniowych oraz miejsce dietetyków w systemie ochrony zdrowia.

Choroby układu sercowo-naczyniowego są najczęstszymi przyczynami zgonów i niepełnosprawności. A przecież są to schorzenia, którym można zapobiec dzięki prozdrowotnemu stylowi życia. Jaką rolę odgrywa tu prawidłowa dieta?

Oczywiście, nasz styl życia ma ogromny wpływ na to, czy choroby układu sercowo-naczyniowego będą dotyczyć w przyszłości również nas. Niestety, styl życia wielu osób jest daleki od idealnego, a nawet po prostu prawidłowego, który naprawdę może zmniejszyć ryzyko wystąpienia tych chorób. To na czym skupiamy się my – dietetyczki – jest oczywiście dieta, przez którą rozumiemy codzienny sposób odżywiania, możliwy do długofalowego utrzymania, a nie krótkotrwałe, modne diety, czy detoksy. Produkty spożywcze mogą wpływać zarówno pozytywnie, jak i negatywnie na ryzyko zaburzeń lipidogramu, czy ciśnienia tętniczego krwi, dlatego warto wiedzieć, jak komponować codzienne posiłki, aby były zdrowe, a jednocześnie odpowiadały naszym upodobaniom. Do tego aktywność fizyczna, dbałość o odpowiednią masę ciała i mamy receptę na sukces, czyli zdrowie.

Czy łatwo zmienić nawyki żywieniowe?

Zmiany raczej nie przychodzą nam łatwo, lubimy to, co znane i bezpieczne. Jednak w niektórych sytuacjach warto podjąć ten wysiłek i spróbować coś zmienić. W końcu zdrowie to najcenniejsze co mamy, warto więc poświęcić trochę czasu i podjąć wysiłek, zwłaszcza że zdrowa dieta nie oznacza niekończących się wyrzeczeń i nie sprawia, że już nigdy nie będziemy mogli zjeść pączka, pizzy, czy batona. Bardzo ważne jest zdroworozsądkowe podejście i zachowanie balansu, co pozwoli na długotrwałe utrzymanie zmian.

Jakie produkty są największym zagrożeniem dla naszego serca?

Nie ma produktów spożywczych, które bezpośrednio zaszkodzą naszemu sercu. Tu kluczowa będzie ilość i całkowita kompozycja diety. Jeśli od czasu do czasu pojawi się golonka, smalec czy chleb tostowy,  to nic się nie stanie. Chodzi o to, żeby nie stanowiły one podstawy codziennej diety. W kontekście chorób układu krążenia należy zwrócić uwagę głównie na produkty zawierające nasycone kwasy tłuszczowe, izomery trans, cholesterol, cukry prosty i dużą ilość soli. Będą to produkty wysoko przetworzone, czerwone mięso czy pełnotłusty nabiał.

Czy pacjenci z chorobami układu sercowo-naczyniowego mają wiedzę na temat zdrowego stylu życia? Czy otrzymują takie informacje podczas wizyty w gabinecie lekarskim?

Nawet jeżeli pacjenci chcą dowiedzieć się czegoś na ten temat w internecie, to jest to naprawdę trudne, ponieważ znajduje się tam wiele niesprawdzonych treści. Czytając popularne wpisy dotyczące np. diety keto czy oleju kokosowego, łatwo się w tym  pogubić. Lekarze mają ograniczony czas na wizytę, nie mają więc możliwości, by przekazywać tę wiedzę każdemu pacjentowi. Natomiast obserwujemy, że coraz częściej odwiedzają nas pacjenci, którym to właśnie lekarz zalecił konsultację dietetyczną. Bardzo nas to cieszy, bo wspólnie możemy podejść do problemu kompleksowo i mamy większą szansę na sukces.

W książce „Dieta dla serca” wyjaśniają Panie, na czym polega zdrowe żywienie i motywują czytelników do zmian korzystnych dla ich zdrowia. Mają Panie duże doświadczenie w pracy z pacjentami. Jak powinna wyglądać współpraca dietetyków z osobami, które postanowiły zmienić swoją dietę? 

Wszystko zależy od pacjenta, ponieważ każdy z nas jest inny. Na pierwszej wizycie wspólnie ustalamy plan działania dopasowany do potrzeb i możliwości. Jedni pacjenci potrzebują szczegółowej diety, inni wsparcia w budowaniu nowych nawyków żywieniowych, a niektórym wystarczą otrzymane zalecenia. Dopasowany do pacjenta, modyfikowany na bieżąco w razie potrzeby plan to podstawa skutecznej interwencji żywieniowej.

Jak widzą Panie rolę dietetyków w szeroko pojętym systemie ochrony zdrowia?

Uważamy, że oprócz wsparcia żywieniowego pacjentów w licznych chorobach i nieprawidłowej masie ciała, filarem dietetyki powinna być też profilaktyka. Ma to kluczowe znaczenie dla systemu ochrony zdrowia. Jak wiadomo  łatwiej (i taniej) jest zapobiegać niż leczyć. Natomiast jeżeli nie zdążymy zapobiec wystąpieniu danej choroby, to także w jej leczeniu interdyscyplinarne podejście z udziałem dietetyka ma wiele zalet. Często już sama redukcja masy ciała do prawidłowej sprawia, że leczenie staje się łatwiejsze. Może skutkować obniżeniem dawek leków, odciążeniem niektórych części ciała czy złagodzeniem występujących objawów, dzięki właściwemu doborowi diety. Niezależnie od choroby dobrze zbilansowana dieta, dostarczająca odpowiedniej ilości energii i składników odżywczych zapewnia optymalną pracę organizmu i pomaga w walce z chorobą. Dobór odpowiedniego żywienia to odpowiedzialność dietetyków, którzy na stałe powinni być częścią kadry medycznej w szpitalach i przychodniach.