Streszczenie

Leki roślinne są powszechnie stosowane w leczeniu schorzeń układu pokarmowego. W wielu badaniach klinicznych wykazano korzystne efekty działania mięty pieprzowej w dyspepsji, rumianku pospolitego w stanach skurczowych przewodu pokarmowego, imbiru w nudnościach i wymiotach, lukrecji w chorobie wrzodowej, ostropestu w leczeniu przewlekłych chorób wątroby. Fitoterapia jest również skuteczna w biegunce i zaparciach. Rolą lekarzy i farmaceutów jest informowanie pacjentów o działaniach niepożądanych i interakcjach surowców roślinnych z lekami syntetycznymi. Fitoterapia zaburzeń trawiennych wymaga dalszej oceny bezpieczeństwa i skuteczności.

Główną funkcją układu trawiennego jest rozkładanie wielkocząsteczkowych substancji pokarmowych (białek, tłuszczów i węglowodanów) do związków prostych, które są przyswajane przez organizm i stanowią źródło energii umożliwiającej funkcjonowanie komórek. W tym złożonym procesie bierze udział wiele funkcjonalnie połączonych narządów. Wszelkie zakłócenia pracy układu pokarmowego mogą prowadzić do pojawienia się różnych dolegliwości, których przyczyną są m.in.: stres, nieprawidłowe odżywianie, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu. Do najczęstszych zaburzeń należą:

dyspepsja

nudności

wymioty

utrata łaknienia

choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

choroba refluksowa

schorzenia wątroby i dróg żółciowych

stany skurczowe przewodu pokarmowego

zespół jelita drażliwego

biegunki

zaparcia [1].

Preparaty pochodzenia roślinnego zajmują ważne miejsce w terapii schorzeń przewodu pokarmowego (tab. 1). Fitoterapia jest jednym z działów farmakologii i medycyny zajmującym się leczeniem za pomocą roślinnych surowców leczniczych i otrzymanych z nich preparatów. Zgodnie z aktualną definicją, lekami roślinnymi nazywamy środki farmaceutyczne, do których należą:

- leki ziołowe – pojedyncze zioła oraz ich mieszaniny

- preparaty roślinne – stałe bądź płynne postaci leku zawierające przetwory z roślin.

W odróżnieniu od tradycyjnego ziołolecznictwa, fitoterapia posługuje się lekiem roślinnym o ukierunkowanym działaniu, jak też określonym składzie, mechanizmie aktywności biologicznej oraz dawkowaniu.