2024-05-24 Artykuł

Witaminy neurotropowe – u kogo i jak stosować?

Witaminy neurotropowe, w tym B1, B6 i B12, są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Ich udział w neurogenezie, mielinizacji, neurotransmisji i regeneracji czyni je niezbędnymi dla rozwoju mózgu, funkcji poznawczych i zdrowia psychicznego. Niedobór może prowadzić do łagodnych, niespecyficznych objawów, ale też poważnych powikłań neurologicznych (polineuropatia, niedowłady, otępienie), hematologicznych (anemia złośliwa) i innych (drgawki, zanik nerwu wzrokowego, zaburzenia neuropsychiatryczne). Przyczyny deficytów to najczęściej niska podaż w diecie (restrykcje żywieniowe, alkoholizm) oraz problemy z wchłanianiem (przewlekłe choroby przewodu pokarmowego, starszy wiek). W wielu przypadkach niedobór dotyczy całej grupy witamin, ale istnieją stany bardziej predysponujące do deficytu tylko jednej z nich (stosowanie niektórych leków, choroby nerek, choroby autoimmunologiczne). Odpowiednia profilaktyka i leczenie niedoborów witamin neurotropowych, bazujące na wiedzy o grupach ryzyka i czujności diagnostycznej, mogą skutecznie zapobiegać wielu poważnym powikłaniom.

Witaminy z grupy B tworzą zróżnicowaną chemicznie grupę związków o dwóch wspólnych cechach: rozpuszczalność w wodzie i funkcja kofaktorów lub prekursorów w kluczowych procesach metabolicznych komórek. Spośród 9 witamin B, tiamina (B1), pirydoksyna (B6) i kobalamina (B12) odgrywają szczególną rolę w układzie nerwowym.

Witamina B1 jest niezbędna w metabolizmie glukozy, gdyż dostarcza energii do procesów zachodzących w komórkach nerwowych, a także do produkcji kwasów nukleinowych, neuroprzekaźników i osłonek mielinowych. Ponadto przypuszcza się, że witamina B1 posiada właściwości antyoksydacyjne.

Witamina B6 działa jako koenzym w syntezie neuroprzekaźników (dopamina, serotonina, GABA), kluczowych dla komunikacji między komórkami nerwowymi. Chroni też układ nerwowy przed szkodliwym działaniem glutaminianu.

  Czytaj pełny tekst

Autor: mgr farm. Beata Rychlewska-Kłaput

Data publikacji: 2024-05-24

Źródło: "Lek w Polsce" nr 4/24

Słowa kluczowe: tiamina, pirydoksyna, kobalamina, witaminy neurotropowe, neuropatia, niedobór witamin

1. Calderón-Ospina C.A., Nava-Mesa M.O. B Vitamins in the nervous system: Current knowledge of the biochemical modes of action and synergies of thiamine, pyridoxine, and cobalamin. CNS Neurosci. Ther. 2020;26(1):5–13. doi: 10.1111/cns.13207.

2. Paez-Hurtado A.M., Cortes-Albornoz MC., Rodríguez-Gomez D.A., Calderón--Ospina C.A., Nava-Mesa M.O. B vitamins on the nervous system: A focus on peripheral neuropathy. W: Vitamins and Minerals in Neurological Disorders. Elsevier, 2023, s. 643–657. doi: 10.1016/B978-0-323-89835-5.00013-2.

3. Baltrusch S. The Role of Neurotropic B Vitamins in Nerve Regeneration. BioMed Res. Int. 2021 lip., s. 1–9. doi: 10.1155/2021/9968228.

4. Stein J., Geisel J., Obeid R. Association between neuropathy and B-vitamins: A systematic review and metaanalysis. Eur. J. Neurol. 2021;28(6): 2054–2064. doi: 10.1111/ene.14786.

5. National Istitute of Health. Thiamin – Fact Sheet for Health Professionals. Dostęp: 16 kwiecień 2024. [Online]. Dostępne na: https://ods.od.nih.gov/ factsheets/Thiamin-HealthProfessional/

6. MSD Manual Professional Edition. Thiamin Deficiency - Nutritional Disorders. Dostęp: 16 kwiecień 2024. [Online]. Dostępne na: https://www. msdmanuals.com/professional/nutritional-disorders/vitamin-deficiency,--dependency,-and-toxicity/thiamin-deficiency.

7. MSD Manual Professional Edition. Vitamin B6 Deficiency and Dependency - Nutritional Disorders. Dostęp: 16 kwiecień 2024. [Online]. Dostępne na: https://www.msdmanuals.com/professional/nutritional-disorders/vitamin-deficiency,--dependency,-and-toxicity/vitamin-b6-deficiency-and-dependency.

8. National Istitute of Health. Vitamin B6– Fact Sheet for Health Professionals. Dostęp: 16 kwiecień 2024. [Online]. Dostępne na: https://ods.od.nih. gov/factsheets/VitaminB6-HealthProfessional/

9. National Istitute of Health. Vitamin B12 – Fact Sheet for Health Professionals. Dostęp: 16 kwiecień 2024. [Online]. Dostępne na: https://ods.od.nih. gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/

10. Green R. i in. Vitamin B12 deficiency. Nat. Rev. Dis. Primer 2017;3(1):17040. doi: 10.1038/nrdp.2017.40.

11.Sławek J., Araszkiewicz A., Stefańska-Windyga E., Wojszel Z.B., BiałeckaM. Zaburzenia związane z niedoborem witaminy B12 — diagnostyka i postępowanie. Zalecenia interdyscyplinarnej grupy ekspertów. Pol. Przegląd Neurol. 2023:19(2), art. nr 2. doi: 10.5603/PPN.a2023.0008.

12. Thornalley P.J. i in. High prevalence of low plasma thiamine concentration in diabetes linked to a marker of vascular disease. Diabetologia 2007;50(10):2164–2170. doi: 10.1007/s00125-007-0771-4.

13. Al-Attas O.S., Al-Daghri N., MAlfadda A.A., Abd-Alrahman S.H., Sabico S. Blood thiamine and its phosphate esters as measured by high-performance liquid chromatography: levels and associations in diabetes mellitus patients with varying degrees of microalbuminuria. J. Endocrinol. Invest. 2012;35(11):951–956. doi: 10.3275/8126.

14. Vitamin B12: The Latest Research | NutritionFacts.org. Dostęp: 24 kwiecień 2024. [Online]. Dostępne na: https://nutritionfacts.org/topics/vitamin-b12/

15. Vitaminum B1 Charakterystyka Produktu Leczniczego.

16. Centers for Disease Control and Prevention. Treatment for TB Disease. Dostęp: 8 kwiecień 2024. [Online]. Dostępne na: https://www.cdc.gov/tb/ topic/treatment/tbdisease.htm.

17. Hannibal L., i in. Biomarkers and Algorithms for the Diagnosis of Vitamin B12 Deficiency. Front. Mol. Biosci. 2016;3:27. doi: 10.3389/ fmolb.2016.00027.

18. Obeid R., Fedosov S.N., Nexo E. Cobalamin coenzyme forms are not likely to be superior to cyano- and hydroxyl-cobalamin in prevention or treatment of cobalamin deficiency. Mol. Nutr. Food Res. 2015;59(7):1364–1372. doi: 10.1002/mnfr.201500019.

19. Spence J.D. Metabolic vitamin B12 deficiency: a missed opportunity to prevent dementia and stroke. Nutr. Res. N. Y. N 2016;36(2):109–116. doi: 10.1016/j.nutres.2015.10.003.

20.Wang H., Li L., Qin L.L., Song Y., Vidal-Alaball J., Liu T.H. Oral vitamin B12 versus intramuscular vitamin B12 for vitamin B12 deficiency. Cochrane Database Syst. Rev. 2018;3(3):CD004655.

doi: 10.1002/14651858.CD004655.pub3.

21. Kondo H., Binder M.J., Kolhouse J.F., Smythe W.R., Podell E.R., Allen R.H. Presence and formation of cobalamin analogues in multivitamin-mineral pills. J. Clin. Invest. 1982;70(4):889–898. doi: 10.1172/jci110685.

22. Crane M.G., Sample C., Patchett S., Register U.D. Vitamin B12 Studies in Toal Vegetarians (Vegans). J. Nutr. Med., sty. 1994. doi: 10.3109/13590849409003591.

23. G. Rizzo i in. Vitamin B12 among Vegetarians: Status, Assessment and Supplementation. Nutrients 2016;8(12):767. doi: 10.3390/nu8120767.

24. Tong Y. Seizures caused by pyridoxine (vitamin B6) deficiency in adults: A case report and literature review. Intractable Rare Dis. Res. 2014;3(2):52–56. doi: 10.5582/irdr.2014.01005.

25. Shipton M.J., Thachil J. Vitamin B12 deficiency – A 21st century perspective. Clin. Med. 2015;15(2):145–150. doi: 10.7861/clinmedicine.15-2-145.

POWRÓT
reklama Baner_prawy_ZALOGU-SIE
...
Info
Najczęściej czytane
Redaktor poleca
GP

Na skróty

Informacje

Copyright © Medyk sp. z o.o