Eksperci z Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTN) oraz Sekcji Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (PTK) ogłosili podczas styczniowej konferencji prasowej w Warszawie nowe stanowisko, które podkreśla kluczowe znaczenie przestrzegania zaleceń terapeutycznych (adherence) dla skuteczności opieki zdrowotnej. Jak zaznaczono w dokumencie, poprawa przestrzegania zaleceń terapeutycznych może uratować życie 200 tys. Europejczyków rocznie oraz przynieść oszczędności w wysokości 125 mld euro. Podczas spotkania klinicyści przedstawili rekomendacje, które mogą znacznie poprawić sytuację zdrowotną Polaków i obniżyć koszty opieki zdrowotnej. Zwieńczeniem wydarzenia było złożenie podpisów pod "Apelem o poparcie działań na rzecz poprawy przestrzegania zaleceń terapeutycznych w Polsce".

– Analiza danych z Polski pokazuje, że aż 58% pacjentów z nadciśnieniem tętniczym nie przestrzega zaleceń terapeutycznych po upływie jednego roku od momentu zdiagnozowania. Nie lepiej jest w przypadku chorych po zawale serca: co drugi pacjent nie przestrzega zaleceń, a po roku odsetek pacjentów stosujących leki z trzech głównych klas terapeutycznych spada aż o 70%. To bardzo niepokojące dane, gdyż w dłuższej perspektywie nieprzestrzeganie zaleceń (non-adherence) stanowi barierę w osiąganiu celów terapeutycznych i prowadzi do skrócenia oczekiwanej długości życia oraz istotnego obniżenia jego jakości – mówi prof. dr hab. n. med. Aleksander Prejbisz, z Zakładu Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia, Narodowego Instytutu Kardiologii.

Skutki non-adherence

Konsekwencje braku lub ograniczonego przestrzegania zaleceń terapeutycznych są dramatyczne. W samych tylko chorobach sercowo-naczyniowych nieregularne stosowanie się do zaleceń skutkuje większym ryzykiem hospitalizacji i powikłań, takich jak udar czy zawał serca, niewydolność nerek, czy retinopatia oraz przedwczesną śmiercią. Pacjenci, którzy nie stosują się do zaleceń, muszą się liczyć z nawet o 30% wyższym ryzykiem śmierci w porównaniu do tych przestrzegających terapii. W Europie każdego roku ok. 200 tys. osób umiera z powodu niestosowania się do zaleceń terapeutycznych.

Brak adherence w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego to obecnie jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny nie tylko w wymiarze klinicznym, ale również w aspekcie społecznym oraz ekonomicznym.

Rekomendacje ekspertów

Eksperci PTN przedstawili rekomendacje działań, jakie mogą zostać podjęte na różnych poziomach i być pomocne w zwiększeniu stopnia stosowania się do zaleceń terapeutycznych w chorobach układu sercowo-naczyniowego.

–Zwiększenie wytrwałości terapeutycznej wymaga kompleksowego podejścia, jak również wsparcia systemowego. Ważna jest edukacja i budowanie skutecznej relacji lekarz-pacjent. Kluczowe jest uproszczenie i spersonalizowanie schematów terapeutycznych, czyli stosowanie leków o przedłużonym działaniu lub terapii skojarzonej. Natomiast to, co może przynieść najbardziej wymierne efekty, to wprowadzenie systemowych rozwiązań,takich jak wskaźniki jakości monitorujące poziom stosowania zaleceń terapeutycznych czy wykorzystanie nowoczesnych technologii, takich jak rozwiązania mobilne i telemedycyna wspierających proces leczenia – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Agnieszka Kapłon-Cieślicka, z I Katedry i Kliniki Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Sekcji Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego

Działania podnoszące adherence stają się kluczowym elementem nowoczesnej prewencji i leczenia chorób sercowo-naczyniowych. Zwiększenie stopnia przestrzegania zaleceń terapeutycznych jest możliwe i przynosi wymierne korzyści zarówno dla pacjentów, jak również systemów opieki zdrowotnej.

Apel 

Podczas konferencji eksperci Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego przedstawili „Apel o poparcie działań na rzecz poprawy przestrzegania zaleceń terapeutycznych”, skierowany do decydentów, organizacji pacjenckich i profesjonalistów medycznych. Podkreślają w nim, że poprawa w obszarze stosowania zaleceń terapeutycznych wymaga działań na wielu poziomach – od zmian systemowych po codzienną pracę lekarzy i farmaceutów, aktywne zaangażowanie w proces terapeutyczny pacjentów.

W tym roku po raz pierwszy będziemy obchodzić Dzień Adherence, który Międzynarodowe Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego ustanowiło 27 marca.

– Mamy już wiedzę ,jaka jest skala braku przestrzegania zaleceń terapeutycznych i jakie są jego przyczyny. Czas na konkretne działania. Ważne jest zjednoczenie różnych środowisk i przełożenie naukowych rekomendacji na konkretne, wdrażalne strategie systemowe. Bez wspólnego zaangażowania nie osiągniemy celu, w pojedynkę nie poprawimy w znaczący sposób przestrzegania zaleceń terapeutycznych, nie zredukujemy znaczących kosztów i nie unikniemy przedwczesnych śmierci. Dlatego liczymy, że osoby i instytucje, do których kierujemy nasz apel, zechcą się pod nim podpisać, wspierając tym samym wspólną misję poprawy jakości leczenia i opieki zdrowotnej w Polsce – podkreślił dr hab. n. med. Jacek Wolf, z Kliniki Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.