Solwatacja, czyli proces otaczania cząsteczek rozpuszczanego związku chemicznego przez cząsteczki rozpuszczalnika, to jeden z licznych procesów fizykochemicznych wpływających na właściwości substancji leczniczych stosowanych w farmakoterapii. Zjawisko solwatacji jest często pomijaną przyczyną zmiany dostępności biologicznej leku, czego przykładami mogą być nawet monografie poszczególnych substancji leczniczych zawarte w Farmakopeach. W artykule przedstawiono przebieg procesu solwatacji, jego wpływ na właściwości substancji stosowanych w lecznictwie, a także sklasyfikowano solwatomorfy występujące w Farmakopei Polskiej X.

Począwszy od 2005 r., Polskie Towarzystwo Diabetologiczne rokrocznie publikuje rekomendacje dotyczące leczenia chorych na cukrzycę. Zalecenia są opracowywane przez grupę uznanych ekspertów na podstawie zasad medycyny opartej na faktach i obejmują najważniejsze zagadnienia współczesnej diabetologii. Po raz pierwszy uzupełniono zalecenia o siłę dowodów naukowych, co wraz z wieloma mniejszymi korektami przyczyniło się do większej jasności rekomendacji. Znajomość zmian w leczeniu cukrzycy typu 2 jest szczególnie ważna i użyteczna dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Obecna wersja zaleceń akcentuje konieczność indywidualizacji celów i zasad leczenia.

Konopie siewne i indyjskie to roślina jednoroczna należąca do rodziny konopiowatych (Cannabaceae). Od czasów prehistorycznych była stosowana jako roślina lecznicza, narkotyk rytualny, źródło pokarmu (oleju i nasion) oraz włókien. W XX w. wiele krajów Europy Zachodniej prawnie zabroniło uprawy C. indica ze względu na zawartość psychoaktywnego fitokannabinoidu Δ9-tetrahydrokannabinolu (THC). Obecnie konopie są na nowo odkrywane i doceniane. Odmiany przemysłowe o niskiej zawartości THC mogą być uprawiane na terenie Unii Europejskiej jako źródło włókien, nasion i oleju. Istnienie w organizmie człowieka układu endokannabinoidowego sugeruje, że THC i inne kannabinoidy, jak pozbawiony działania psychoaktywnego kannabidiol (CBD), mogą kompensować niedobory endokannabinoidów, a regulując ich metabolizm, wspomagać leczenie niektórych stanów chorobowych.

Człowiek codziennie traci wodę w postaci pary wodnej w wydychanym powietrzu, a także z potem, moczem i kałem. Wraz z wodą traci również elektrolity. Nasz organizm stale dostosowuje równowagę między stratami wody (i soli) a przyjmowaniem płynów. Odwodnienie jest stanem, który może wystąpić, kiedy utrata płynów ustrojowych przekracza ilość przyjmowaną. Ciało zaczyna tracić zdolność do prawidłowego funkcjonowania, a następnie wykazuje objawy związane z utratą płynów. Niemowlęta i dzieci są najbardziej narażone na utratę wody i elektrolitów. Jedynym skutecznym sposobem na odwodnienie jest uzupełnianie utraconych płynów i elektrolitów. W przypadku niemowląt i dzieci, u których nastąpiło odwodnienie z powodu biegunki, wymiotów lub gorączki, stosuje się doustne roztwory nawadniające, które w swoim składzie zawierają wodę, glukozę i elektrolity w odpowiednio dobranych stężeniach i proporcjach.

Właściwa podaż witaminy D₃ w diecie jest kluczowa dla właściwego rozwoju szkieletu, mineralizacji kości i tym samym dla właściwego rozwoju i wzrostu dziecka. Niedobory witaminy D₃ są jednak powszechne zarówno u dzieci, jak i dorosłych, zwiększając ryzyko rozwoju krzywicy, osteoporozy, a także zaburzeń układu immunologicznego, chorób układu sercowo-naczyniowego, otyłości, cukrzycy, zespołu metabolicznego i nowotworów. Jej suplementacja jest rekomendowana dzieciom od pierwszych dni życia, jak też osobom dorosłym.
 

Tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej są stałymi, dozowanymi postaciami leku, które ulegają rozpadowi lub rozpuszczeniu w jamie ustnej pod wpływem kontaktu ze śliną. Uwalnianie substancji leczniczej w jamie ustnej niesie za sobą wiele korzyści, m.in.: wygodę i szybkość przyjmowania, co ma duże znaczenie w przypadku dzieci, osób starszych, czy pacjentów z problemami z przełykaniem. Sprawdza się też w przypadku przedłużonych terapii oraz przyjmowania preparatu między posiłkami. Poniższy artykuł przedstawia przegląd literatury naukowej na temat technologii otrzymywania i cech charakterystycznych postaci ODT.

Testy point of care (POC) są niezbędnymi narzędziami na polu diagnostyki laboratoryjnej, które obejmują zarówno profesjonalne, jak i domowe testy diagnostyczne. Testy POC pozwalają na przeprowadzanie badań laboratoryjnych bezpośrednio przy chorym: w domu, gabinecie lekarskim lub przy łóżku szpitalnym. Domowe testy diagnostyczne umożliwiają wykonanie badań, które jak dotąd można było przeprowadzić jedynie w wyspecjalizowanych laboratoriach medycznych. Stosowane obecnie testy diagnostyczne charakteryzują się wysoką czułością, dużą specyficznością i krótkim czasem wykonania. Rynek wyrobów IVD (diagnostyka in vitro), w tym domowych testów diagnostycznych, rozwija się dynamicznie, głównie z powodu coraz większego zainteresowania społeczeństwa własnym zdrowiem.

Żelazo i witamina B12 (kobalamina) pełnią bardzo ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Wchodząc w skład hemu, kation żelaza z jednej strony bierze udział w wiązaniu różnych ligandów, z drugiej strony posiada zdolność zmiany stopnia utlenienia. Pierwszy z procesów wykorzystywany jest w przypadku hemoglobiny i odpowiada za przyłączenie cząsteczki tlenu lub dwutlenku węgla, a następnie ich transport we krwi. Druga z właściwości kationu żelaza wykorzystywana jest w cytochromach i stanowi jeden z etapów oddychania komórkowego. Witamina B12 bierze natomiast udział w syntezie kwasu DNA, przemianach białek, tłuszczy, węglowodanów, tworzeniu osłonek mielinowych w układzie nerwowym, procesie powstawania hemoglobiny. Poniższy artykuł przedstawia rolę biologiczną zarówno żelaza, jak i witaminy B12, które stanowią główne czynniki krwiotwórcze, niezbędne do prawidłowego przebiegu erytropoezy.

Donosowe preparaty wody morskiej są zalecane w profilaktyce i leczeniu wielu schorzeń górnych dróg oddechowych, takich jak wirusowy nieżyt nosa i zatok oraz katar alergiczny. Codzienne płukanie izotoniczną wodą morską zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji górnych dróg oddechowych oraz uciążliwość objawów alergii, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Spraye z hipertoniczną wodą morską są natomiast skuteczniejsze w przypadku występującego już kataru i obrzęku nosa oraz w postępowaniu pooperacyjnym. Mechanizm działania, wskazania i rekomendacje dotyczące donosowych preparatów wody morskiej omówiono poniżej.

Zapalenie gardła jest infekcją wywoływaną głównie przez wirusy, rzadziej przez bakterie. Choroba ta jest bardzo powszechna w okresie letnim. Zapalenie gardła objawia się bólem, pieczeniem, obrzękiem i nadmierną suchością w gardle. W łagodzeniu objawów choroby stosuje się substancje pochodzenia naturalnego, jak i syntetycznego.

Każdy lek, niezależnie od tego, czy jest to lek innowacyjny (referencyjny), czy generyczny (odtwórczy; zamiennik), przed wprowadzeniem na rynek, ze względu na bezpieczeństwo pacjenta, musi przejść badania biodostępności. Badania te pozwalają ocenić stopień i szybkość, z jaką lek (lub jego metabolit aktywny terapeutycznie) przechodzi do krążenia ogólnego. Najczęściej w praktyce klinicznej stosowane są leki doustne, z tego względu w artykule przedstawiono przykładowe czynniki wpływające na różnice w ich dostępności biologicznej oraz celowość prowadzenia badań nad dostępnością biologiczną. Omówione zostały również metody wykorzystywane w celu poprawy wchłaniania substancji leczniczej, zarówno te znajdujące się obecnie w fazie testów, jak i te powszechnie stosowane.