Poziom wykorzystania analgetyków opioidowych w leczeniu silnego bólu nie pokrywa się z potrzebami polskiej ochrony zdrowia i jest jednym z najniższych w Europie. Pacjenci obawiają się ich przyjmowania, mylnie sądząc, że to narkotyki. Lekarze unikają stosowania opioidów ze względu na nadmierne restrykcje w wypisywaniu recept i niejasne regulacje w zakresie ich kontroli.

W Polsce żyje ok. 200 000 osób wymagających leczenia z powodu bólów nowotworowych, które mogą pojawić się na każdym etapie choroby. Podstawową i wiodącą rolę w terapii bólu o średnim i dużym stopniu nasilenia odgrywają analgetyki opioidowe.

Chorzy leczeni przeciwbólowymi lekami opioidami doświadczają szeregu działań niepożądanych: zaparcia poopioidowe, wzdęcia, zgaga, nudności, spadki ciśnienia, duszności, wymioty, zawroty głowy, zaburzenia koncentracji, zaburzenia widzenia, migotanie serca. Większość wymienionych objawów z czasem ustępuje, z wyjątkiem ciężkich zaparć poopioidowych, które poważnie obniżają jakość życia wielu chorych. Powodują zwiększenie nakładów finansowych na opiekę nad chorymi, tj. częstsze hospitalizacje i wizyty lekarskie, dodatkową opiekę pielęgniarską. Co najważniejsze, stanowią przede wszystkim barierę w skutecznym leczeniu bólu. Działania niepożądane w obszarze układu żołądkowo-jelitowego, nazywane zespołem poopioidowej dysfunkcji jelit, stanowią poważny problem kliniczny dla pacjentów i lekarzy, ponieważ są trudne w leczeniu objawowym. Poważne konsekwencje poopioidowego paraliżu jelit to: przedłużające się i uporczywe nudności, niedrożność jelit, żylaki odbytu, krwawienie, tworzenie kamieni kałowych, a nawet przerwanie ściany jelita przez twardy stolec. Zaparcie stolca może prowadzić do licznych powikłań: zaburzeń wchłaniania leków doustnych, zatrzymania moczu, wystąpienia lub nasilenia bólu brzucha, utraty apetytu, rozwoju guzków krwawiczych.

Eksperci szacują, że z powodu zaparć poopioidowych cierpi ok. 40% pacjentów w początkowym stadium i do 90% w zaawansowanych stadiach choroby nowotworowej. Wielu z nich wymaga dodatkowych wizyt lekarskich czy zabiegów pielęgniarskich. Leczenie zespołu poopioidowego porażenia jelit w skrajnych przypadkach skazuje chorego na trudne, dehumanizujące procedury medyczne, takie jak ręczna ewakuacja mas kału z odbytnicy czy też operacja kamieni kałowych połączonych z hospitalizacją. Wobec powyższego eksperci twierdzą, że objaw ten powinien być jednym z podstawowych celów gruntownej analizy podczas planowania terapii bólu u danego pacjenta.

W chwili obecnej pacjenci w Polsce nie mają pełnego dostępu do wszystkich możliwości leczenia bólu, uwzględniających profilaktykę działań niepożądanych.

Sygnały, które docierają do Koalicji na Rzecz Walki z Bólem „Wygrajmy z Bólem”  od pacjentów oraz ich bliskich pokazują, że w zakresie opieki przeciwbólowej w Polsce jest jeszcze wiele do zrobienia. Anonimowe opinie zebrane podczas dwóch spotkań dla pacjentów cierpiących z powodu bólu nowotworowego oraz ich bliskich, zorganizowanych przez koalicję w Warszawie (w  listopadzie 2013 r.) i Łodzi (w styczniu 2014 r.) wskazują na powtarzające się przypadki odmowy leczenia bólu ze strony lekarzy. Wśród odpowiedzi, jakie usłyszeli pacjenci, znalazły się następujące uzasadnienia: „Brak wykwalifikowanego personelu do wypisania recepty”, „Trzeba nauczyć się z tym żyć”, „Rak musi boleć”. Przeważająca grupa pacjentów uczestniczących w spotkaniach organizowanych przez Koalicję na Rzecz Walki z Bólem potwierdziła, że ból ma wpływ na ich życie zawodowe i prywatne. W przypadku ¾ z nich ból nie jest uśmierzany wystarczająco i chorzy cierpią. „Nie możemy pozostać obojętni na takie zjawiska, mając świadomość, że ból ma istotny wpływ na życie zawodowe i prywatne chorego. Wśród uczestników spotkań organizowanych przez Koalicję ten problem poruszyło 85% odpowiadających osób. Z tego względu potrzeba zarówno szerszej edukacji lekarzy w zakresie leczenia bólu, uwrażliwienia całego personelu a także zmiany świadomości społeczeństwa w zakresie możliwości leczenia bólu – podkreśla Szymon Chrostowski – Prezes Koalicji na Rzecz Walki z Bólem „Wygrajmy z Bólem”. Wśród ankietowanych pacjentów znaczna grupa odpowiadających osób, zgłosiła działania niepożądane przyjmowanych leków przeciwbólowych, z których jako najbardziej dokuczliwe zostały wskazane zaparcia. Dla prawie połowy respondentów działania niepożądane leków przeciwbólowych były przyczyną zmniejszenia dawki leku bądź nawet jego odstawienia.

Koalicja na Rzecz Walki z Bólem zwraca uwagę, iż w ostatnim czasie Agencja Oceny Technologii Medycznych oceniała analgetyk opioidowy – jedynego nowego przedstawiciela tej grupy leków w ciągu ostatnich lat. Jest to połączenie agonisty z antagonistą opioidowym, który dla chorych i cierpiących osób stanowi skuteczną możliwość leczenia bólu przy uwzględnieniu potrzeby minimalizowania ryzyka działań niepożądanych, jakimi są zaparcia.