Jeszcze niedawno antykoncepcja długoterminowa uważana była w Polsce za metodę raczej dla dojrzałych kobiet, w tym tych, które zostały już matkami. Aktualne kryteria międzynarodowych organizacji zajmujących się zdrowiem reprodukcyjnym (m.in. Brytyjskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników oraz amerykańskiego rządowego ośrodka CDC – Centers for Disease Control and Prevention) wskazują, że nowoczesna antykoncepcja długoterminowa być stosowana także przez młode kobiety, które jeszcze nie rodziły. Zgodnie ze stanowiskiem Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, antykoncepcja wewnątrzmaciczna (podobnie jak hormonalna) w największym stopniu spełnia kryteria antykoncepcji idealnej.

Lekarze zwracają uwagę na to, że aby została zachowana skuteczność pigułki antykoncepcyjnej (wartość wskaźnika Pearla dla dwuskładnikowych tabletek to przy typowym stosowaniu 0-2,18) wymagana jest bezwarunkowa dyscyplina w stosowaniu. Tymczasem do 60% kobiet stosujących tabletki przyznaje, że zdarza się im nie przestrzegać schematu przyjmowania. Średni błąd to 2,6 tabletki na cykl.

Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych prawie połowa z 3 mln nieplanowanych ciąż rocznie jest udziałem kobiet, które stosowały antykoncepcję (najczęściej tabletki). To ryzyko dotyczy przede wszystkim najmłodszych kobiet, zwłaszcza tych poniżej 20. r.ż. O większym prawdopodobieństwie ciąży decyduje wyższa płodność młodych kobiet, nierzadko większa intensywność życia seksualnego, ale także fakt, że nie zawsze liczą się one z konsekwencjami nieplanowanej ciąży, co może osłabić regularność dawkowania niezbędną w rutynowej antykoncepcji.

Rzeczywiste ryzyko zajścia w nieplanowaną ciążę znacznie niwelują metody antykoncepcji długoterminowej: wkładki domaciczne miedziane, wewnątrzmaciczne systemy hormonalne czy implanty podskórne. Ta forma antykoncepcji uwalnia od reżimu regularnej aplikacji środka antykoncepcyjnego, który przy szybkim tempie życia nie jest łatwo utrzymać. Metody antykoncepcji długoterminowej oferują skuteczność niezależną od dawkowania, co wpływa na stopień satysfakcji kobiet.

Według najnowszych (marzec 2014 r.) wytycznych Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, antykoncepcja długoterminowa może być stosowana przez młode kobiety, w tym także nieródki. Co istotne, antykoncepcja długoterminowa nie ogranicza par, którym zmieniły się plany życiowe: w każdej chwili, w porozumieniu z lekarzem, można zrezygnować z tej formy kontroli urodzeń i rozpocząć starania o powiększenie rodziny. Antykoncepcja długoterminowa, oparta na jednym rodzaju hormonu, może być także alternatywą dla matek karmiących.

Walory systemów wewnątrzmacicznych doceniają kobiety na całym świecie. Jednak w Polsce – jak wynika z badań GfK Polonia (październik 2013) – np. system wewnątrzmaciczny kiedykolwiek zastosowało zaledwie 1% ankietowanych. Postawy Polek mają swoje źródło przede wszystkim w niewiedzy i niedostatecznej edukacji na temat szeroko pojętego zdrowia seksualnego, w tym antykoncepcji długoterminowej.

Najpopularniejszą formą planowania rodziny pozostaje prezerwatywa (30% wskazań na „stosuję obecnie”) oraz tabletki antykoncepcyjne (23%).

Wyboru i ewentualnej zmiany metody antykoncepcji (w tym długoterminowej) zawsze dokonuje lekarz na podstawie regularnych (przynajmniej raz w roku) badań: wywiadu personalnego i rodzinnego (w tym w kierunku zakrzepicy), badania ginekologicznego i USG oraz wyników cytologii.

Długoterminowe metody antykoncepcji:

Wewnątrzmaciczny system hormonalny (99,8% skuteczności) – ma postać niewielkiej (ok. 2-3 cm) wkładki w kształcie litery T, którą lekarz wprowadza
do macicy. Ta metoda na 3-5 lat uwalnia od konieczności rutynowej aplikacji (pigułek, plastrów, pierścieni itp.). Rozwiązanie to działa antykoncepcyjnie miejscowo; stale uwalniany hormon zapobiega ciąży na trzy sposoby: zagęszcza śluz szyjki macicy, zmniejsza aktywność plemników oraz prowadzi do ścieńczenia wyściółki macicy. Działanie ogólnoustrojowe systemu hormonalnego jest minimalne – u większości kobiet nie dochodzi do zahamowania owulacji. Ponadto wewnątrzmaciczny system nie zawiera estrogenu, więc jego stosowanie nie wiąże się z ryzykiem estrogenozależnych działań niepożądanych  (w tym wzrostem ryzyka zakrzepicy).

Wewnątrzmaciczna wkładka miedziana (99,4% skuteczności) – niewielkie urządzenie, zazwyczaj w kształcie litery T, wykonane z elastycznego plastiku i miedzi. Wkładkę należy wymieniać po 3 do 10 latach (w zależności od rodzaju). Efekt antykoncepcyjny jest wynikiem współdziałania plemnikobójczych jonów miedzi, które niszczą bądź spowalniają plemniki, wzrostu gęstości śluzu szyjkowego i pojawienia się w nim krwinek białych.

Implant podskórny (99,95% skuteczności) – to niewielki, giętki pręcik nasączony hormonem, wszczepiany w znieczuleniu miejscowym pod powierzchnię skóry wewnętrznej części ramienia. Uwalnia się do krwiobiegu przez 3 lata, po czym należy udać się na wizytę do ginekologa w celu wyjęcia implantu. Metoda ta działa przez zahamowanie jajeczkowania i zagęszczenie śluzu w szyjce macicy, utrudniając plemnikom przedostanie się do tego narządu.

Domięśniowy zastrzyk długo działający (skuteczność 99,8%) – aplikowany regularnie, co 12 tygodni. Zawiera jeden rodzaj hormonu, odpowiednik kobiecego progesteronu. Działa ogólnoustrojowo poprzez zahamowanie owulacji (jajeczkowania), zmniejszenie przenikalności śluzu szyjkowego przez plemniki oraz zahamowanie rozwoju błony śluzowej macicy (endometrium). Pierwszy zastrzyk zazwyczaj przyjmuje się w czasie pierwszych pięciu dni cyklu menstruacyjnego. Najczęściej jest to zastrzyk w ramię, pośladek lub biodro.