Zgłaszanie działań niepożądanych leków bezpośrednio przez pacjentów to jedna z najważniejszych kompetencji wszystkich konsumentów produktów leczniczych. „Każdy pacjent, który zdecyduje się do nas zgłosić działanie niepożądane produktów leczniczych, pomaga nie tylko sobie, ale przede wszystkim społeczeństwu. Dzięki  monitorowaniu farmakoterapia staje się coraz bardziej skuteczna i bezpieczna" – powiedział Grzegorz Cessak, prezes URPL.

Niestety, jak pokazują statystyki, Polacy wciąż niechętnie dzielą się swoimi spostrzeżeniami na temat zaobserwowanych u siebie ewentualnych działań niepożądanych. Jak podkreśla prezes Cessak, to ogromna szkoda: „Urzad prowadzi szereg akcji edukacyjnych, które mają zachęcić pacjentów do zgłaszania do URPL działań niepożądanych, w dużej mierze jest to jeden z głównych tematów prowadzonej przez nas akcji Lek bezpieczny. Chcemy też, by proces zgłoszenia był jak najbardziej przystępny dla pacjenta, właśnie dlatego od niedawna wszyscy chętni mogą to zrobić nie tylko w sposób tradycyjny – faksem, listem, czy za pośrednictwem platformy Epuap, aie również poprzez specjalną aplikację na smartfony.

Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych przywiązuje ogromną wagę do zgłoszeń przyjmowanych od pacjentów. Dlaczego to tak ważne? Pacjenci zostali zaproszeni do udziału w monitorowaniu niepożądanych działań leków, ponieważ:

• środowisko lekarskie (inne osoby wykonujące zawód medyczny) w niewielkim stopniu angażują się w zgłaszanie powikłań polekowych – skuteczność systemu była niewystarczająca,

• angażuje to pacjentów w proces leczenia (upodmiotowienie chorego),

• pacjenci zgłaszają dotychczas nieznane działania niepożądane wcześniej niż lekarze (uzupełnienie wiedzy o leku),

• pacjenci zgłaszają inne działania niepożądane niż lekarze (uzupełnienie zgłoszeń od lekarzy i innych fachowych),

• jest okazja do poznania punktu widzenia pacjenta – jakie reakcje są do zaakceptowania przez chorego,

• opinie pacjentów powinno uwzględniać przy ocenie wartości leków.

Zgłaszanie działań niepożądanych przez pacjentów to temat nowy. Wcześniej mogli to robić wyłącznie fachowi pracownicy systemu ochrony zdrowia. Jednak zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady od 13 listopada 2013 r., której przepisy zostały implementowane do polskiego prawa, każdy pacjent ma prawo opisać i zgłosić działanie niepożądane, które wystąpiło u niego lub osoby, którą się opiekuje, na przykład dziecka czy osoby niepełnosprawnej.

Urząd przypomina jednak, że zgłaszanie działań niepożądanych nie wiąże się z udzieleniem przez jego pracowników porady lekarskiej, a służy jedynie monitorowaniu takich działań. Wszystkie zgłoszenia po odpowiedniej analizie trafiają do europejskiej bazy działań niepożądanych prowadzonej przez Europejską Agencję Leków.