Zakażenie układu moczowego (ZUM) jest powszechnie występującą infekcją bakteryjną. W przeważającej części przypadków dochodzi do niej drogą wstępującą, poprzez kolonizację cewki moczowej, a następnie pęcherza moczowego poprzez bakterie uropatogenne. Tylko ok. 2% przypadków ZUM to zakażenia krwiopochodne występujące u osób nieimmunokompetentnych.

Ziele nasturcji ogrodowej (Tropaeolum majus) i korzeń chrzanu pospolitego (Armoracia rusticana) to surowce wykazujące działanie przeciwbakteryjne. Ich aktywność związana jest z obecnością glukozynolatów glukotropeoliny (nasturcja) i sinigryny (chrzan), rozkładanych przez mirozynazę do izotiocyjanianów. Artykuł zawiera charakterystykę właściwości przeciwbakteryjnych tych roślin.

Układ immunologiczny pełni kluczową rolę w obronie organizmu przed czynnikami infekcyjnymi. Dzięki ścisłej współpracy swoistych oraz nieswoistych mechanizmów odporności możliwa jest skuteczna ochrona przed rozwojem zakażenia. Pod wpływem stymulacji antygenami mikroorganizmów dochodzi do uaktywnienia swoistych mechanizmów odporności – odpowiedzi humoralnej oraz komórkowej.W przebiegu odpowiedzi humoralnej uczestniczą swoiste immunoglobuliny różnych klas (IgM, IgG, IgA, IgE), które zapobiegają powtórnemu rozwojowi choroby. Dzięki znajomości procesów rozwoju odporności możliwa jest stymulacja układu odpornościowego za pomocą preparatów farmaceutycznych. Do najczęściej stosowanych preparatów immunomodulujących należą bakteryjne szczepionki swoiste i nieswoiste. Szczepionki nieswoiste zawierają kombinacje ekstraktów różnych bakterii (najczęściej czynników etiologicznych zakażeń dróg oddechowych). Pobudzają one układ jednojądrzastych komórek żernych, zwiększają właściwości bakteriobójcze surowicy i powodują wzrost poziomu naturalnych przeciwciał.W licznych badaniach klinicznych wykazano skuteczność zarówno preparatów dojelitowych, jak i podjęzykowych zawierających lizaty bakteryjne w profilaktyce i leczeniu zakażeń układu oddechowego u dzieci. U pacjentów poddanych terapii nieswoistą szczepionką odnotowano spadek ilości epizodów infekcji układu oddechowego, a także zmniejszenie potrzeby zastosowania antybiotyków w przypadku choroby. U dzieci z nawrotowym zapaleniem migdałków podniebiennych po uzyskaniu pełnej odpowiedzi na terapię immunostymulującą można było zrezygnować z tonsillektomii.

Przeziębienie to zespół objawów spowodowanych zakażeniem wirusowym. Wywołuje ono symptomy związane z bólem gardła, zapaleniem błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Farmakoterapia przeziębienia opiera się na leczeniu objawowym. Na rynku farmaceutycznym dostępne są zarówno preparaty syntetyczne, jak i ziołowe.

Zapalenie ucha środkowego można podzielić na zapalenia ostre, przewlekłe i wysiękowe. W patogenezie zapalenia ucha środkowego czynnikami predysponującymi są zaburzenia drożności trąbki słuchowej, dysfunkcja rzęsek oraz obecność zakażenia górnych dróg oddechowych. Zazwyczaj zapalenie ucha środkowego poprzedzone jest infekcją nieżytową nosa i górnych dróg oddechowych. Czynnikami etiologicznymi ostrego zapalenia ucha środkowego mogą być zarówno wirusy (zapalenie nieropne), jak i bakterie (zapalenie ropne). Wśród najczęstszych patogenów wywołujących ropne ostre zapalenie ucha środkowego znajdują się: Streptococcus pneumoniae (ok. 40%), Haemophilus influenzae (ok. 25-30%), Moraxella catarrhalis (ok. 10-20%), S. viridans, Staphylococcus aureus oraz pałeczki Gram- -ujemne.W leczeniu stosuje się leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, a w uzasadnionych przypadkach niezbędna jest antybiotykoterapia. Zalecanym antybiotykiem I rzutu jest amoksycylina. W przypadkach niepoddających się leczeniu i nawrotach zakażenia rekomendowane jest zastosowanie amoksycyliny z kwasem klawulanowym, także w przypadkach niepowodzenia leczenia amoksycyliną. Amoksycylina z kwasem klawulanowym wykazuje szerokie spektrum przeciwbakteryjne, w tym obejmujące S. pneumoniae o obniżonej wrażliwości na penicylinę, H. influenzae wytwarzający beta- -laktamazy, a także bakterie beztlenowe.

Objawy depresji są częstą przyczyną wizyt pacjentów w poradni lekarza rodzinnego. Problem ten dotyczy nie tylko populacji osób młodych, aktywnych zawodowo, ale także starszych, chorujących na wiele schorzeń somatycznych. W niniejszej pracy przedstawiono przypadek 69-letniej kobiety po udarze mózgu, z chorobami towarzyszącymi, u której rozpoznano epizod depresyjny umiarkowany. Pierwsza próba leczenia była niepomyślna. Następnie po nawiązaniu relacji terapeutycznej z pacjentką i zaakceptowaniu przez nią leczenia, obserwowano stopniową poprawę w zakresie wcześniej zgłaszanych dolegliwości. Kluczowe w terapii depresji, oprócz leczenia farmakologicznego, wydaje się być nawiązanie właściwej relacji z chorym i wspólne zaplanowanie leczenia, co podnosi poczucie wartości pacjenta jako osoby odpowiedzialnej za siebie i proces leczniczy.

Alergiczny nieżyt nosa jest schorzeniem dotyczącym stale rosnącej liczby pacjentów. W Polsce częstość jego występowania wynosi ok. 25%. U podłoża schorzenia leży IgE-zależna reakcja zapalna błony śluzowej nosa, będąca następstwem ekspozycji na antygen. W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia dotyczące sytuacji epidemiologicznej, patofizjologii oraz metod leczenia alergicznego nieżytu nosa, w tym z zastosowaniem glikokortykosteroidów donosowych.

Szybki rozwój komputerów oraz oprogramowania sprawił, że metody informatyczne in silico stały się integralną częścią procesu poszukiwania i projektowania nowych leków, intensywnie wspieraną przez przemysł farmaceutyczny. Za pomocą dostępnego obecnie oprogramowania do modelowania molekularnego możliwa jest analiza i porównywanie struktur, projektowanie związków wiodących, identyfikowanie konformacji aktywnej liganda i farmakoforu, analizowanie sposobu łączenia się liganda z receptorem oraz wiele innych. Zastosowanie metod i narzędzi obliczeniowych w procesie projektowania leków jest interesującą alternatywą, która pozwala na znaczną redukcję czasu i kosztów związanych z wprowadzeniem na rynek nowego leku.

Kwasy tłuszczowe omega-3 razem z kwasami omega-6 są niezbędnymi nienasyconymi kwasami tłuszczowymi (NNKT). Powinny być dostarczane do organizmu we właściwych proporcjach wraz z prawidłowo zbilansowaną dietą. Niestety, powszechny model żywienia współczesnego człowieka prowadzi do niedoborów kwasów omega-3, które spożywane są w niedostatecznych ilościach. Kwasy omega-3 są przedmiotem prac badawczych wielu naukowców, gdyż wciąż odkrywane są nowe funkcje, jakie pełnią te związki w ludzkim organizmie. W artykule zaprezentowano znaczenie kwasów omega-3 dla ludzkiego zdrowia, przedstawiając układy i narządy, których prawidłowe funkcjonowanie zależy od wymienionych związków.

Otyłość postrzegana jako epidemia XXI w. i choroba przewlekła dotyczy nie tylko populacji osób dorosłych, ale także dzieci i młodzieży zarówno z krajów rozwiniętych, jak i rozwijających się. Konsekwencją nadmiaru tkanki tłuszczowej są zaburzenia metaboliczne gospodarki węglowodanowej, lipidowej, wzrost ciśnienia tętniczego, które prowadzą do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Otyłe nastolatki to w 80% otyli dorośli, wymagający leczenia z powodu powikłań otyłości. Niewydolna tkanka tłuszczowa w stanie przeciążenia wydziela cytokiny biorące udział w patomechanizmie insulinooporności, stanowiące podstawę zaburzeń metabolicznych i w konsekwencji cukrzycy, choroby niedokrwiennej serca, miażdżycy i nadciśnienia. Otyłość wieku dziecięcego może mieć swój początek na etapie płodowego programowania metabolizmu i zależeć od stanu metabolicznego matek. W dalszym okresie istotny jest wpływ czynników środowiskowych: psychospołecznych i stylu życia. Do nieprawidłowości będących następstwem otyłości zalicza się przedwczesne dojrzewanie płciowe, ginekomastię, niealkoholową chorobę stłuszczeniową wątroby, zapalenia trzustki, choroby zwyrodnieniowe stawów, choroby nowotworowe. W grupie dzieci i młodzieży z otyłością częściej rozpoznaje się białkomocz i cechy segmentowego ogniskowego stwardnienia kłębuszków nerkowych. Do następstw otyłości w wieku rozwojowym zalicza się skutki psychospołeczne, takie jak niską samoocenę, epizody depresyjne, zaburzenia osobowości, lęki, izolację społeczną, depresję i w konsekwencji słabsze wyniki w nauce. Działania profilaktyczne powinny być podejmowane na bardzo wczesnym etapie i skierowane do kobiet w ciąży, utrwalane w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym w warunkach prawidłowych wzorców rodzinnych, żywieniowych i aktywności fizycznej.

Osteoporoza jest jedną z najczęściej występujących chorób w krajach rozwiniętych. Jest to również bardzo ważny problem zdrowia publicznego, a jego skutki mają duży wpływ na jakość życia chorych. Osteoporoza to przewlekła choroba charakteryzująca się utratą masy kostnej, spowodowaną znacznym pogorszeniem mikroarchitektury kości. Schorzenie to wynika z braku równowagi między kościotworzeniem a resorpcją kości. Głównym celem leczenia osteoporozy jest zmniejszenia ryzyka złamań. W artykule przedstawiono obecną sytuację epidemiologiczną osteoporozy, złożoność jej etiopatogenezy i warunki wpływające na jej rozwój. Opisano zastosowania różnych grup leków, rolę suplementacji wapnia i witaminy D w leczeniu osteoporozy.

Obecność choroby współistniejącej z hiperlipidemią determinuje sposób postępowania lekarza, bowiem ściśle powiązane są z tym cele terapeutyczne, jakie należy osiągnąć u danego pacjenta. Celem pracy jest przedstawienie obecnych poglądów na temat sposobów leczenia hiperlipidemii w poszczególnych grupach pacjentów, w zależności od schorzeń współistniejących. U pacjentów z nadciśnieniem tętniczym w przypadku hipertriglicerydemii i niskich stężeń cholesterolu frakcji HDL ważną rolę odgrywa wyrównanie ciśnienia tętniczego krwi, a w przypadku wysokich stężeń cholesterolu frakcji LDL ważniejsze znaczenie ma terapia hipolipemizująca.

Na podstawie danych zawartych w publikacji NFZ w internecie przeprowadzono analizę rynku leków refundowanych w 2013 r. Opublikowane dane szczegółowe nie obejmują informacji dla ok. 4,4 mln opakowań, tj. 1,13% wszystkich wykupionych leków o wartości ok. 243 mln PLN (2,25%). Analizowano 8400 pozycji, w ramach których sprzedano 390,8 mln opakowań o wartości 10,806 mln PLN. W tab. 1 zestawiono ogólne dane dla rynku leków refundowanych w 2013 r. w porównaniu z wynikami z 2012 r. („Lek w Polsce” nr 6/7 2013).

Obecnie niedokrwistość z niedoboru żelaza jest problemem ogólnoświatowym. Najczęściej dotyczy młodych, obficie miesiączkujących kobiet, a także chorych z obecnym przewlekłym krwawieniem z przewodu pokarmowego. Do grup ryzyka zalicza się także wielokrotnych dawców krwi, kobiety ciężarne, osoby z chorobami upośledzającymi wchłanianie z przewodu pokarmowego lub stosujące restrykcyjną dietę eliminacyjną. Rozpoznanie anemii opiera się na badaniu stężenia hemoglobiny, wartości hematokrytu oraz liczby erytrocytów we krwi obwodowej. W leczeniu należy zastosować równocześnie leczenie suplementacyjne preparatami żelaza, odpowiednio zmodyfikowaną dietę oraz terapię przyczynową. Najczęściej stosowane są doustne preparaty żelaza, których skuteczność wzrasta podczas jednoczesnego zastosowania kwasu askorbinowego, który warunkuje lepsze wchłanianie żelaza nieorganicznego. Skuteczność suplementacji można zaobserwować już po 7 dniach zastosowania, w postaci wzrostu retikulocytozy