Narastające zjawisko oporności na chemioterapeutyki azolowe w leczeniu infekcji grzybiczych, w tym infekcji pochwy, skłania to do poszukiwania innych, bezpiecznych związków chemicznych o udowodnionym działaniu przeciwgrzybiczym, takich jak np. kwas borny czy miedź.

Na przestrzeni lat obserwowany jest stały wzrost występowania infekcji grzybiczych. W 90% czynnikiem etiologicznym są zakażenia drożdżakami (Candida albicans – ponad 200 szczepów), niezależnie od szerokości geograficznej jest to jedno z najczęstszych zakażeń, z którym pacjentki zgłaszają się do ginekologa. O ile w Polsce szacuje się, że infekcje drożdżakami występują znacznie rzadziej niż zakażenia bakteryjne pochwy, to dane dotyczące sprzedaży leków przeciwgrzybiczych w polskich aptekach przeczą tej obiegowej opinii.

Na obowiązującej od września 2023 r. liście bezpłatnych leków znalazły się produkty lecznicze na najpopularniejsze choroby cywilizacyjne, takie jak: cukrzyca, choroby układu sercowo-naczyniowego, choroby nerek, zaburzenia hormonalne, nadciśnienie czy nowotwory. Do otrzymywania bezpłatnych leków uprawnione są dzieci i młodzież poniżej 18 r. ż oraz osoby po 65 r.ż. 

– Lista senioralna to realna szansa na poprawienie jakości życia i zdrowia seniorów. Osoby starsze zwykle mają kilka chorób przewlekłych jednocześnie. Lista odpowiada właśnie na takie sytuacje – tłumaczy Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, prezeska Naczelnej Izby Aptekarskiej. – Są na niej uwzględnione zarówno podstawowe leki na najpopularniejsze choroby przewlekłe, jak również nowoczesne farmakoterapie, np. leki przeciwcukrzycowe najnowszej generacji. Są także leki przyjmowane doraźnie, np. antybiotyki, leki przeciwbólowe, leki przeciwgrzybicze. Tak szeroki dostęp do leczenia pozwoli osobom starszym na podjęcie natychmiastowego leczenia, co z kolei pozwoli w większym zakresie kontrolować stan swojego zdrowia, ułatwiając codziennie funkcjonowanie i poprawiając komfort życia.

Centrum Terapii Dialog postanowiło zapytać lekarzy POZ: Czy Twoim zdaniem w ostatnich kilku latach liczba pacjentów w POZ wymagających leczenia u psychiatry znacznie się zwiększyła? Aż 94,2% badanych podało, że obserwuje znaczny wzrost liczby pacjentów, którzy zgłaszają dolegliwości psychiczne. Tylko 3,9% lekarzy biorących udział w badaniu orzekło, że nie zauważyło wzrostu liczby pacjentów wymagających leczenia u psychiatry. Sondaż przeprowadzono wśród 205 lekarzy POZ z całej Polski,podczas konferencji naukowej "Praktyczna psychiatria dla lekarza POZ”, zorganizowanej przez Centrum Terapii Dialog 23-25 września.

Podczas badania lekarze mogli też wskazać, co ich zdaniem najbardziej wpłynęło na tę sytuację, co wynika z ich rozmów z pacjentami. Najczęściej wskazywano na pandemię – 36% odpowiedzi. Na kolejnych miejscach znalazły się: wojna w Ukrainie – 12,5%, rosnące tempo życia – 10%. Zdaniem ankietowanych lekarzy pacjenci zgłaszali również, że powodem pogorszenia stanu psychicznego bywa: niestabilna sytuacja międzynarodowa, rzeczywistość polityczna w kraju, inflacja i kryzys gospodarczy, obciążenie pracą, stres, podążanie za ideałami narzuconymi przez media społecznościowe, praca zdalna, izolacja, zmniejszenie kontaktów międzyludzkich i brak relacji z innymi, brak wysiłku fizycznego.

Pandemia COVID-19 wpłynęła na zmianę postawy ludzi względem wizyt u lekarzy, samoleczenia i przyjmowania leków. Na potrzeby raportu „State of health in Central and Eastern Europe 2023” specjaliści z Grupy denstu przygotowali segmentację konsumentów ze względu na ich podejście do przyjmowania leków. W tym celu posłużyli się wielorakimi danymi, pochodzącymi ze źródeł takich jak: CCS, Ipsos, Kantar TGI oraz z  autorskich paneli konsumenckich z poszczególnych rynków. Pozwoliło to im na ocenę, jak kryzys związany ze zdrowiem wpłynął na postawy oraz zachowania konsumentów.

W ramach segmentacji analitycy wyróżnili 6 grup konsumentów.

1. PROZDROWOTNI (Im więcej tabletek, tym lepiej) – wierzą w skuteczność wszelkiego rodzaju leków oraz suplementów i biorą je razem.​ Mają w domu zapas leków bez recepty i zawsze noszą przy sobie coś przeciwbólowego lub na zgagę.
2. ZDJĄCY SIĘ NA LEKARZA (Biorę tylko leki przepisane przez lekarza) – przyjmują głównie leki przepisane przez lekarza rodzinnego. Nie wierzą zbytnio w stosowanie leków we własnym zakresie.
3. OSZCZĘDNI (Produkty niemarkowe są równie dobre co te znanej marki) – liczą każdy grosz, także w kwestiach ochrony zdrowia. Wszelkie decyzje zakupowe dotyczące zdrowia podejmują na podstawie ceny i często wybierają produkty sprzedawane pod marką dystrybutora.​
4. TYLKO BEZ RECEPTY (Nie ma potrzeby chodzić do lekarza) – niechętnie chodzą do lekarza. Mogą stosować własne środki przeciwgrypowe, zdarza im się cierpieć z powodu np. przewlekłego bólu, ale nie robią nic, aby temu zaradzić.​
5. ZAPOBIEGAWCZY (Unikam chorób poprzez zdrowy tryb życia​) – wierzą, że przyjmowanie leków uchroni ich przed poważniejszymi chorobami w przyszłości. ​Chętnie zasięgają po porady lekarzy i farmaceutów, a leki zażywają w przepisanych dawkach.
6. NATURALIŚCI (Nie dla klasycznej medycyny) – unikają lekarstw kupionych w aptece. Nie wierzą w leki, nawet w przypadku niegroźnych, łatwych do wyleczenia dolegliwości jak zgaga lub grypa. Chętnie testują wszelkie alternatywne metody leczenia, nim zdecydują się na wizytę u lekarza.

Tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyn zostali Katalin Karikó i Drew Weissman. Przedstawiamy komentarze ekspertek i ekspertów centrum informacyjnego Tygodnia Noblowskiego Centrum Współpracy i Dialogu UW

– Pierwsze szczepionki były oparte o całe mikroorganizmy, potem o białka, a następne wykorzystywały już mechanizm transkrypcji i translacji, czyli były oparte o DNA. W tych szczepionkach komórka musiała zrobić wszystko, żeby wchłonąć białko, aby zaszła reakcja immunologiczna. W metodzie Karikó i Weissmana udało się ten proces skrócić – jako szczepionkę podajemy tylko stosunkowo krótką cząsteczkę mRNA. Cały trick polegał na tym, żeby ta cząsteczka była stabilna. Normalnie cząsteczki mRNA należą do cząsteczek dość niestabilnych i trudno byłoby wyprodukować na ich podstawie taką ilość białka, która zdążyłaby wywołać reakcję immunologiczną w organizmie. Ta Nagroda Nobla jest między innymi właśnie za to, że udało się ustabilizować cząsteczki mRNA, podać je do organizmu i wywołać odpowiedź immunologiczną. Uodporniają one nas na wirusy, a w przyszłości być może na bakterie, mogą mieć zastosowanie w leczeniu nowotworów. Dzięki temu, że mRNA można łatwo zsyntetyzować, możliwe staje się przygotowanie całego wachlarza rozmaitych szczepionek i stosunkowo szybką reakcję na zmienność mikroorganizmu – prof. dr hab. Katarzyna Tońska, Instytut Genetyki i Biotechnologii, Wydział Biologii UW.

Tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii zostali dr Katalin Karikó (biochemiczka) i dr Drew Weissman (immmunlog). Nagroda została przyznana za odkrycia dotyczące modyfikacji zasad nukleozydowych, które umożliwiły opracowanie skutecznych szczepionek mRNA przeciw COVID-19.

Październik jest miesiącem budowania i zwiększania świadomości na temat nowotworów. Kampania „Genetyka Ratuje Życie” włącza się w tą edukację, pokazując, jak wiele zmieniło się w obszarze onkologii dzięki wprowadzeniu badań genetycznych. Badania genetyczne pozwalają wskazać osoby, które są nosicielami mutacji genetycznych odpowiadających za zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwory. Obecność mutacji  nie jest w tym przypadku jednoznaczna z wystąpieniem choroby. Umożliwia jednak wdrożenie szczególnej opieki i obserwacji pacjenta, któremu lekarz genetyk będzie zlecał badania kontrolne, np. USG czy rezonans magnetyczny. W przypadku wielu chorób nowotworowych po wykonaniu badań genetycznych lekarze mają możliwość zastosowania terapii celowanej, która jest skuteczna i poprawia jakość oraz długość życia pacjenta.

Co miesiąc w Polsce wykrywa się ponad 3000 przypadków zachorowań na COVID-19 pomimo ustania zagrożenia epidemicznego. Według ekspertów szczepić powinniśmy się raz do roku szczepionką odpowiadającą wariantowi wirusa ogłaszanemu przez WHO.

Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz Europejska Agencja Leków (EMA) wydały wspólne stanowisko w sprawie składu szczepionek przeciw COVID-19 zalecanego w nadchodzącym sezonie 2023/2024. Podobne zalecenia dotyczące składu nowych, zaktualizowanych szczepionek przeciwko COVID-19 wydały również amerykański Urząd ds. Żywności i Leków (FDA) oraz Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Obie instytucje zgodnie zalecają monowalentny skład szczepionki i uwzględnienie w niej szczepu należącego do rodziny podwariantów XBB Omikron, co zapewni reakcję krzyżową wobec wariantu aktualnie dominującego i nowych pojawiających się szczepów. Jednocześnie cały czas dostępne są szczepionki wariantowe do podawania jako dawki przypominające dla osób, które nie przeszły jeszcze całego cyklu szczepień.

W przypadku realizacji recepty elektronicznej, od dnia 21 września 2023 r., pacjent może otrzymać maksymalnie ilość produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego niezbędną do 120-dniowego okresu stosowania, niezależnie od tego, kiedy recepta została wystawiona i na jaki okres.

W konsekwencji od dnia 21 września 2023 r. farmaceuta jest uprawniony do wydania pacjentowi maksymalnie ilość leku niezbędną pacjentowi na 120-dniowy okres stosowania, zarówno w przypadku recept realizowanych po raz pierwszy, jak i recept, których realizację rozpoczęto przed 21 września 2023 r., przy czym nie ma znaczenia czy pacjent tę receptę będzie realizował jednorazowo czy częściami.

Jednocześnie Minister Zdrowia wyjaśnia, że z dniem 1 listopada 2023 r. zacznie obowiązywać zasada, zgodnie z którą w przypadku gdy na recepcie przepisano ilość większą niż do 120-dniowego stosowania, kolejną ilość produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego niezbędną do następnego 120-dniowego okresu stosowania, pacjent może otrzymać po upływie 3/4 okresu, na który zrealizował receptę.

Celem ujednolicenia wątpliwości interpretacyjnych, które docierają do Ministerstwa Zdrowia wyjaśnić należy, że zarówno w odniesieniu do recept, których realizacje rozpoczęto przed 1 listopada 2023 jak i recept których realizację rozpoczęto od tej daty stosuje się następującą regułę. Po 1 listopada 2023 należy pacjentowi wydać leki na maksymalnie 120- dniowy okres terapii a kolejna realizacja może nastąpić po ¾ tego okresu czyli 90 dniach.

Natomiast najpóźniej od 1 marca 2024 r. zacznie obowiązywać zasada, że obliczenia ilości produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego przeznaczonego do wydania pacjentowi dokonuje system teleinformatyczny, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia. Treść tego przepisu należy rozumieć w ten sposób, że system teleinformatyczny najpóźniej 1 marca 2024 r. przejmie zadania prowadzenia automatycznych obliczeń, co oznacza, że Ministerstwo Zdrowia dołoży wszelkich starań, aby system ten zaczął operacyjną pracę we wcześniejszym terminie.