Istnieją takie łacińskie zwroty i powiedzenia, które funkcjonują w polszczyźnie od lat. Nie znaczy to jednak, że nie sprawiają nam trudności. Zaprezentowany alfabetyczny spis wybranych zwrotów i sentencji łacińskich wraz z ich polskim tłumaczeniem może posłużyć zarówno osobom, które miały możliwość uczenia się języka łacińskiego, jak i tym, które stykają się z łaciną po raz pierwszy.

Przez wieki łacina była językiem elit, a współcześnie jej podstawy i leksyka stały się elementem wykształcenia głównie humanistycznego, medycznego, prawniczego czy teologicznego. Wielką zaletą łaciny jest, obok uniwersalności, jasny i logiczny sposób formułowania zdań i wypowiedzi. Umiejętnie zastosowany zwrot łaciński w zwięzły, a zarazem celny sposób potrafi podkreślić i podsumować wypowiedź.

Termin „gerontologia” został wprowadzony do piśmiennictwa w 1903 r. przez Ilję Miecznikowa (1845–1916), rosyjskiego zoologa i mikrobiologa, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny (w 1908 r.). Jest to nauka interdyscyplinarna, wiążąca wiedzę z dziedziny biologii, medycyny, kulturoznawstwa, psychologii, a także antropologii kulturowej, której przedmiotem zainteresowania są kwestie związane z procesami starzenia. Starzenie jest to złożony, nieunikniony proces biologiczny, zachodzący na poziomie molekularnym w tkankach, narządach i układach organizmu człowieka, którego tempo można jednak próbować spowolnić. Służyć temu może zarówno aktywność fizyczna, umysłowa i społeczna, jak i odpowiednia dieta, dobrana pod kątem potrzeb starzejącego się ustroju. Istnieje wiele teorii wyjaśniających biologiczne przyczyny starzenia się organizmu, ale żadna z nich nie wydaje się być w pełni satysfakcjonująca.

Borelioza jest chorobą odkleszczową, wywoływaną przez bakterie Borellia burgdorferi. Ze względu na nieswoistość objawów jest trudna do diagnozowania. Bylica roczna może znaleźć zastosowanie jako element terapii boreliozy dzięki właściwościom przeciwzapalnym i immunostymulującym.

Stosowanie zasad prawidłowego odżywiania i zdrowego stylu życia sprzyja odpowiedniemu rozwojowi dziecka. Wszystkie składniki diety powinny być zbilansowane, jednakże niektóre składniki odżywcze mają szczególne znaczenie w rozwoju dziecka i dlatego ich optymalne spożycie jest istotne. Niedobory pokarmowe u dzieci mogą być całkowicie wyeliminowane poprzez dietę prawidłowo skomponowaną i dobraną odpowiednio do wieku, płci i stanu zdrowia. W stanach niedoborów żywieniowych trudnych do wyrównania dietą powinno się stosować suplementy diety. Suplementy diety stosowane u dzieci mogą odgrywać dużą rolę w zmniejszaniu zaburzeń stanu zdrowia nie tylko wynikających z nieprawidłowego żywienia (deficytowa dieta), lecz także z gorszego wchłaniania lub wykorzystania składników odżywczych przez organizm, co może mieć podłoże patofizjologiczne, na przykład w chorobach układu pokarmowego, takich jak alergia pokarmowa. Poza tym niedobory żywieniowe, w szczególności witaminy D, mogą powodować rozwój chorób atopowych u dzieci, jak i zaostrzać ich przebieg.

Biegunka podróżnych to problem wielu osób udających się za granicę. Jest schorzeniem mogącym skutecznie pokrzyżować plany wakacyjne. Najczęściej powodowana jest przez bakterie, głównie Eschericha coli. Leczenie w zależności od intensywności przebiegu polega na stosowaniu antybiotyków i/lub loperamidu. W przypadku łagodnej biegunki pomocne mogą być produkty zawierające roślinne garbniki i kompleksy polifenolowe, które mogą łagodzić objawy choroby i skracać czas jej przebiegu. Artykuł podsumowuje zasady profilaktyki i leczenia biegunki podróżnych.

Artykuł omawia skuteczność ketoprofenu, niesteroidowego leku przeciwzapalnego, stosowanego miejscowo w łagodzeniu bólu związanego z różnymi schorzeniami, takimi jak urazy sportowe, zapalenie stawów czy ból kręgosłupa. Badania kliniczne potwierdzają jego efektywność w redukcji dolegliwości bólowych u dorosłych i dzieci w porównaniu do placebo oraz innych substancji terapeutycznych. Mechanizm działania ketoprofenu opiera się na hamowaniu enzymów COX-1 i COX-2 oraz redukcji produkcji prostaglandyn, co zmniejsza objawy zapalenia. Miejscowe stosowanie ketoprofenu pozwala na osiągnięcie wysokich stężeń leku w obszarze bólu przy minimalnym narażeniu ogólnoustrojowym, a to sprzyja skutecznemu łagodzeniu bólu. Dodatkowo artykuł podkreśla korzyści z zastosowania ketoprofenu miejscowo w leczeniu bólu związanego z zabiegami stomatologicznymi i ortodontycznymi.

Podsumowanie projektu obwieszczenia refundacyjnego nr 75 nie stanowi jego ostatecznej wersji, bowiem nadal trwają prace administracyjne nad finalnym wykazem refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych obowiązującym od 1 lipca 2024 r.

Uwzględniając niniejszy projekt, w trzecim wykazie w roku 2024, finansowaniem ze środków publicznych zostanie objętych 31 nowych cząsteczko-wskazań, w tym:

• 8 cząsteczko-wskazań onkologicznych,
• 23 cząsteczko-wskazania nieonkologiczne,
• 6 cząsteczko-wskazań dedykowanych chorobom rzadkim.

Najwięcej nowych cząsteczko-wskazań onkologicznych w 2024 r. obserwujemy w hematoonkologii (9), w nowotworach układu urologicznego (5) oraz nowotworach układu pokarmowego (2), nowotworach skóry (2) i nowotworach ginekologicznych (2).

Najwięcej nowych cząsteczko-wskazań nieonkologicznych w 2024 r. obserwujemy w ginekologii (11), neurologii (9) oraz diabetologii (8).

Zmiany mające na celu wzmocnienie roli farmaceutów w systemie ochrony zdrowia zostały wprowadzone na mocy Ustawy z 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty, która weszła w życie 16 kwietnia 2021 r. Przepisy te uprawniają farmaceutów m. in. do dokonywania przeglądów lekowych wraz z oceną farmakoterapii, wykonywania określonych badań diagnostycznych i szczepień oraz wystawiania recept w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego.Farmaceuci chcą odgrywać większą rolę w systemie opieki zdrowotnej. Jak wynika z raportu pt. „Rola farmaceutów w walce z chorobami cywilizacyjnymi”, opracowanego przez IQVIA na zlecenie firmy Kenvue, rozwoju opieki farmaceutycznej oczekują nie tylko pracownicy aptek, ale przede wszystkim pacjenci. Z usług takich jak przeglądy lekowe, szybkie badania diagnostyczne, edukacja zdrowotna skorzystałoby aż 2/3 ankietowanych.

Branża repelentów i insektycydów oferuje konsumentom szeroki wachlarz produktów wspomagających ochronę przed ukąszeniami owadów i możliwymi po nich powikłaniami. Nad zapewnieniem wysokich standardów ochrony ludzi i środowiska oraz skuteczności produktów czuwa Rozporządzenie w sprawie Produktów Biobójczych – rozporządzenie (UE) nr 528/2012). Zanim jakikolwiek repelent lub środek owadobójczy zostanie w Europie wprowadzony do obrotu, musi uzyskać specjalne pozwolenie. W Polsce udziela ich Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Repelentom i insektycydom poświęcone było spotkanie prasowe zorganizowane przez Polskie Stowarzyszenie Przemysłu Kosmetycznego i Detergentowego (11 czerwca 2024 r. w Warszawie), które patronatem objął URPLWMiPB. Najważniejsze zagadnienia dotyczące rodzajów tych preparatów oraz ich stosowania przedstawiły: dr Karolina Pastuszko – naczelnik Wydziału Rejestracji Produktów Biobójczych w Procedurach Europejskich URPL oraz dr Anna Oborska – dyrektor generalna PSPKD.

Pozytywnym zjawiskiem na polskim rynku farmaceutycznym jest to, że coraz więcej nowych leków i terapii znajduje się na liście refundacyjnej, natomiast największym problemem są pieniądze – wskazywała prof. Urszula Demkow, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia podczas sesji inaugurującej pierwszy dzień czerwcowej konferencji „Priorities and Challenges in Polish and European Drug Policy” w Warszawie. Tematem przewodnim konferencji są przede wszystkim wyzwania w zakresie polityki lekowej i farmakoterapii w Polsce i w Europie.

Jak zaznaczyła wiceminister zdrowia, na rynku farmaceutycznym jest bardzo dużo interesariuszy i ich interesy decydują o tym, jaki jest efekt końcowy całego procesu refundacyjnego. Jednak głównym interesariuszem powinien zostać pacjent. Prof. Krzysztof J. Filipiak z Naczelnej Rady Lekarskiej również podkreślił, że środowisko lekarskie zawsze stoi po stronie pacjenta.

Ministerstwo Zdrowia ogłosiło przetarg na zakup szczepionki przeciwko pneumokokom, która będzie stosowana w ramach Programu Szczepień Ochronnych. Na polskim rynku dostępne są dwie szczepionki przeciwko pneumokokom – jedna z nich nie zawiera serotypu 19A, który jest najbardziej rozpowszechniony w Polsce i stanowi główną przyczyną inwazyjnej choroby pneumokokowej (IChP), która może zakończyć się śmiercią. To oznacza, że dotychczas polskie dzieci nie były zabezpieczane przed IChP pomimo szczepienia. Prezes Fundacji Koalicja dla wcześniaka – prof. dr hab. n. med. Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka – apeluje do Ministerstwa Zdrowia, aby publiczne pieniądze wydawać w sposób racjonalny i kierować się danymi epidemiologicznymi, a nie jedynie ceną przy wyborze szczepionki. Podobną prośbę przedstawiło Polskie Towarzystwo Pediatryczne i Ogólnopolski Program Zwalczania Chorób Infekcyjnych (OPZCI). Fundacja Koalicja dla wcześniaka zwróciła się również z prośbą o wsparcie w tej sprawie do Rzeczniczki Praw Dziecka i Rzecznika Praw Pacjenta.

Środowisko pacjenckie coraz częściej zwraca uwagę na pogarszającą się dostępność aptek, którą szczególnie odczuwają osoby starsze oraz mieszkańcy mniejszych miejscowości. Najnowszy raport dwóch organizacji pozarządowych – Koalicji „Na pomoc niesamodzielnym” oraz Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej pt. „Apteka dla Pacjenta” pokazuje, na co pacjenci zwracają uwagę przy wyborze apteki. Jak się okazuje, kluczowymi czynnikami dla badanych są: dostępność leków (95% wskazań), ich niska cena (92%), duży wybór produktów (89%), jakość obsługi (86%) oraz bliskość placówki (80%). Z kolei dla zdecydowanej większości ankietowanych było to zupełnie nieważne lub mało ważne, czy dana apteka należy do indywidualnego właściciela (81%), czy do sieci aptecznej (67%). Badanie przeprowadzono na dwóch grupach: ogólnopolskiej (1000 osób) oraz wśród osób odpowiedzialnych za zakupy w gospodarstwie domowym (1000 osób) – badanie koszyka cenowego. Badanie zostało zrealizowane w okresie kwiecień-maj 2024 r. na grupie wiekowej 18–65+.

Polski sektor farmaceutyczny musi dostosować się do nowych przepisów dotyczących utylizacji leków, które weszły w życie w ostatnich miesiącach. Nakładają one na apteki szereg obowiązków związanych z zarządzaniem przeterminowanymi produktami farmaceutycznymi. Apteki stają przed nie lada wyzwaniem, bo nowe przepisy wymagają od nich dodatkowego zabezpieczenia, a także rozszerzonej dokumentacji i procedur kontrolnych. To oznacza zwiększenie obciążeń administracyjnych i operacyjnych. Ponadto są zobowiązane do natychmiastowego zabezpieczenia leków zawierających w składzie środki odurzające, substancje psychotropowe lub prekursory kategorii 1., gdy są one przeterminowane, zepsute lub sfałszowane. Dodatkowo każde takie zdarzenie musi być niezwłocznie zgłaszane Wojewódzkiemu Inspektorowi Farmaceutycznemu w formie pisemnej. Taki lek musi być zabezpieczony w sposób uniemożliwiający jego dalszą sprzedaż lub użytkowanie, co jest potwierdzane poprzez umieszczenie go w zamkniętym opakowaniu z oznaczeniem: „produkt leczniczy zabezpieczony – podejrzenie braku spełnienia wymagań jakościowych”. Niewłaściwe postępowanie z lekami niepełnowartościowymi, jak również ich nieprawidłowy obrót, mogą skutkować poważnymi sankcjami dla apteki, włącznie z możliwością nałożenia grzywny, a nawet odebrania koncesji na prowadzenie działalności.