Rocznie ponad 20 tys. Polek otrzymuje diagnozę raka piersi, co czyni go najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet. Choć program lekowy leczenia raka piersi należy do najbardziej rozbudowanych, to obecnie brakuje w nim nowoczesnego leku dla części pacjentek. Diagnostyka HER2-low jest pewną nowością w świecie onkologii. Eksperci zdawali sobie sprawę z istnienia zróżnicowanego poziomu natężenia receptora HER2, ale z punktu widzenia dostępu do leczenia ekspresja na poziomie 1 czy dwóch plusów, czyli na poziomie niskim/ średnim, nie miała do tej pory dużego znaczenia. Sytuacja się zmieniła, kiedy okazało się, że jest klasa leków, tzw. koniugatów, które są skuteczne w leczeniu chorych z rakiem piersi z niską ekspresją HER2 (HER2-low). Według szacunków ekspertów taką ekspresję może mieć nawet połowa pacjentek z hormonozależnym czy potrójnie ujemnym rakiem piersi, dotychczas definiowana jako HER2-ujemne.

Ustawa dotycząca recepty farmaceutycznej została przyjęta przez Parlament i przesłana do podpisu Prezydenta RP. Farmaceuci zyskają nowe uprawnienia, a pacjenci krótką i łatwą ścieżkę do szczepień również tych objętych refundacją. Pacjenci będą mogli skorzystać z nowych przepisów, na podstawie których farmaceuta będzie mógł przepisać refundowaną receptę na szczepionkę i od razy zaszczepić nią w aptece. Usprawnia to nie tylko drogę pacjenta do szczepienia, ale również odciąża system zdrowia, a przede wszystkim lekarzy. Aktualnie farmaceuci posiadają uprawnienia do wystawienia recepty farmaceutycznej (płatnej 100% przez pacjenta) wyłącznie na szczepionki przeciw grypie, a mogą realizować szczepienia przeciw wielu chorobom, w tym przeciw pneumokokom.

Esperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych apelują o jak najszybsze sfinalizowanie procesu legislacyjnego.

Zapalenia płuc pozostają poważnym zagrożeniem zdrowotnym, które prowadzi do tysięcy zgonów rocznie. Znaczący wzrost umieralności odnotowuje się w okresie zimowym. Szczególnie narażone na zapalenie płuc są dzieci poniżej 5. r.ż. (w skali globalnej 15% zgonów w tej grupie jest spowodowane zapaleniem płuc) oraz osoby powyżej 65. r.ż. Przebieg choroby może mieć różnorodną postać, a najczęściej jej inwazyjność jest uzależniona od wieku pacjenta. U osób dorosłych najczęstsze objawy to: mokry kaszel, znaczne zmęczenie, gorączka, uczucie duszności, bóle w klatce piersiowej, dreszcze, bóle mięśni, stawów i głowy. U małych dzieci często można zaobserwować znacznie przyspieszony, świszczący oddech. Dodatkowo mogą pojawić się wymioty.

Niemowlęta i przedszkolaki z ciężką postacią atopowego zapalenia skóry (AZS) od 1 stycznia 2025 r. mają refundowane leczenie biologiczne. To kolosalna zmiana w życiu cierpiących maluchów i ich rodzin.

Od 2021 r. funkcjonuje program lekowy B.124 dla chorych z ciężkim AZS. Do tej pory mogli z niego korzystać pacjenci powyżej 6. r.ż., choć dupilumab zarejestrowany był również dla dzieci od 6. miesiąca. O rozszerzenie programu lekowego i dopuszczenie do niego młodszych dzieci przez kilka lat apelowali rodzice, środowiska lekarskie, organizacje pacjenckie, a nawet Rzecznik Praw Dziecka.

– Terapia lekami biologicznymi jest jak zbawienie. Leczenie biologiczne daje fantastyczne rezultaty, już po kilku tygodniach terapii dorośli pacjenci przychodzą do mnie i mówią: „Nie pamiętam, żebym w życiu czuł się lepiej! Nic mnie nie swędzi!”. Brak świądu to dla wszystkich atopików i ich opiekunów najważniejsze dobrodziejstwo leczenia. (...) To ogromna zmiana na lepsze – mówi prof. dr hab. n. med. Irena Walecka, kierownik Katedry i Kliniki Dermatologii i Dermatologii Dziecięcej CMKP w Państwowym Instytucie Medycznym MSWiA w Warszawie.

Agoniści receptora GLP-1 aktualnie są zarejestrowani i zalecani jako leki przeciw otyłości. W farmakoterapii otyłości skupiono się na analogach peptydowych hormonów jelitowych i ich kombinacjach. Zwrócono również uwagę na trzustkowy hormon amylinę i jego syntetyczne analogi o przedłużonym czasie działania. Wykazano, że agonista receptora GLP-1, semaglutyd, działa synergicznie na masę ciała w połączeniu z pramlintydem/pramlintide (zarejestrowanym w UE w 2009 r.) i kagrylintydem/cagrilintide (CagriSema, obecnie w trakcie III fazy badań klinicznych). Rozwój kliniczny kagrylintydu/cagrilintide wyraźnie wskazuje na potencjał analogów amyliny jako skutecznego leczenia otyłości.

Jedną z głównych przyczyn bólu przewlekłego na świecie jest choroba zwyrodnieniowa stawów. Choroba ta jest skutkiem działania czynników mechanicznych i biologicznych (procesy starzenia), które wpływają na zaburzenia powiązanych ze sobą procesów degradacji i syntezy chrząstki stawowej oraz podchrzęstnej warstwy kości, co prowadzi do destrukcji, jak i odczynów proliferacyjnych kości i powstawania osteofitów. Farmakoterapia powinna być wdrożona zgodnie z ,,drabiną analgetyczną’’ WHO, która pozwala lekarzowi na indywidualny dobór terapii dla pacjenta. 

Z pewnością większość czytelników mających związki z medycyną lub naukami pokrewnymi albo interesujących się tymi dziedzinami zna historię powstania pierwszej szczepionki. Moim zamiarem natomiast jest spojrzenie na to odkrycie okiem filologa klasycznego i językoznawcy.

Astma i przewlekła obturacyjna choroba płuc należą do najczęstszych schorzeń układu oddechowego. Podstawowymi lekami stosowanymi w leczeniu astmy są glikokortykosteroidy stosowane wziewnie (na przykład betometazon, flutykazon)  oraz beta2-mimetyki stosowane wziewnie, a w przypadku przewlekłej obturacyjnej choroby płuc cholinolityki (na przykład bromek ipratropium) oraz beta2-mimetyki.

Sok z imbiru to naturalny aromatyczny napój, ceniony od wieków za swoje liczne właściwości zdrowotne. Jest źródłem wielu cennych składników, w tym gingerolu – głównego związku bioaktywnego, który odpowiada za jego charakterystyczny pikantny smak oraz działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Sok z imbiru zawiera również witaminę C, która wspomaga układ odpornościowy, a także witaminy z grupy B, potas, magnez oraz inne minerały korzystnie wpływające na układ sercowo-naczyniowy i nerwowy. Regularne picie soku z imbiru może złagodzić dolegliwości trawienne, takie jak niestrawność, wzdęcia czy nudności, oraz wspiera procesy detoksykacyjne organizmu, pomagając usuwać toksyny. Działa również rozgrzewająco, poprawia krążenie krwi i może przyspieszać metabolizm, co czyni go popularnym wyborem w diecie wspomagającej odchudzanie. Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i przeciwutleniającym sok z imbiru ma także działanie ochronne dla komórek organizmu, zmniejszając ryzyko rozwoju chorób przewlekłych, w tym nowotworów. Jest to więc napój o wszechstronnych korzyściach zdrowotnych, który warto wprowadzić do codziennej diety.

Cukrzyca jest chorobą przewlekłą i nieuleczalną, która powoduje wiele powikłań. Jednym z najpoważniejszych jest neuropatia cukrzycowa. To schorzenie, często związane z niedoborami witamin z grupy B, dotyka miliony osób, prowadząc do bolesnych i wyniszczających objawów. Neuropatia cukrzycowa rozwija się na skutek długotrwale podwyższonego poziomu glukozy we krwi, co prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i włókien nerwowych. Objawy mogą obejmować drętwienie, mrowienie i uczucie kłucia w dłoniach lub stopach, co może utrudniać codzienne funkcjonowanie. Według badania nt. świadomości neuropatii przeprowadzonego w kwietniu 2024 r. przez Agencję Badań Rynku i Opinii SW Research 60% ankietowanych jest zdania, że chorujący mogą doświadczać również trudności emocjonalnych. Rozpoznanie neuropatii nie zawsze jest łatwe, ponieważ pacjenci mogą postrzegać objawy jako subiektywne odczucia lub wiązać ich występowanie z innymi chorobami. Nawet 50% chorych na cukrzycę może nie zauważać objawów neuropatii.

Na nowej liście znajdzie się 31 nowych terapii, w tym 13 onkologicznych oraz 18 nieonkologicznych. Wśród nich można wyróżnić również 12 nowych terapii w zakresie chorób rzadkich i ultrarzadkich.

Pierwsza istotna zmiana na liście refundacyjnej to leki zawierające 6 nowych substancji  kardiologicznych – o ugruntowanej skuteczności w kardiologii (riwaroxaban, dabigatran, eplerenon, torasemed, trimetazydyna, metyldopa). Ok. 3 mln pacjentów będzie mogło z nich skorzystać z 30-procentową odpłatnością. Wszystkie pozostałe terapie wprowadzone do programów leków w nowym wykazie będą dostępne dla pacjentów bezpłatnie.

Kolejna nowość na liście refundacyjnej to preparat Voxzogo, stosowany w leczeniu dzieci chorych na achondroplazję (niskorosłość). 

Trzecią zmianą jest wprowadzenie do polskiego systemu refundacji drugiej terapii genowej – produktu Luxturna. To lek, który pomaga ratować wzrok –  stosowany w przypadku ślepoty Lebera, czyli rzadkiej choroby genetycznej.

Na liście refundacyjnej znajdzie się również wiele terapii onkologicznych, m.in.:
•    cemiplimab - rak szyjki macicy;
•    niwolumab + kabozantynib - rak nerki;
•    ivosydenib – ostra białaczka szpikowa;
•     niraparyb + octan abirateronu - rak gruczołu krokowego;
•    trifluridyna + tipiracyl + bewacyzumab - rak jelita grubego.
 

Warto też wspomnieć o nowych terapiach nieonkologicznych. W przypadku dupilumabu lek go zawierający będzie mógł być stosowany u dzieci w terapii atopowego zapalenie skóry już od 6. miesiąca życia. Rawulizumab to kolejna terapia na miastenię, fenfluramina – kolejna terapia na epilepsję lekooporną, a lanadelumab będzie mógł być stosowany u szerszej grupy pacjentów w profilaktyce dziedzicznego obrzęku naczynioruchowego.

W Environmental Research opublikowano wyniki badania ELAPS, oceniającego narażenie na środowiskowe zanieczyszczenia powietrza w Danii, Wielkiej Brytanii, Norwegii oraz Rzymie. Aby ocenić wpływ ekspozycji na ryzyko zachorowań na nowotwory przeanalizowano odsetki hospitalizacji w tych regionach oraz narodowe rejestry nowotworów. Podczas 9,3 mln osobo-lat obserwacji raka płuca rozpoznano u blisko 112 tys. osób. Metaanaliza wykazała wzrost zachorowalności na ten nowotwór o 14% na każde 5 µg/m3 wzrostu pyłu PM_2,5, 10% na każde 10 µg/m3 wzrostu dwutlenku azotu i 8% na każde 0,5 x 10-5/m wzrostu stężenia sadzy.

Autorzy badania podkreślają, że wykazany związek pomiędzy zanieczyszczeniem powietrza a ryzykiem raka płuca istnieje również dla stężeń szkodliwych substancji dopuszczalnych wg norm Unii Europejskiej. Wprowadzenie zaleceń WHO dotyczących jakości powietrza z 2021 roku pozwoliłoby uniknąć 31,7% zachorowań na ten nowotwór.