Wśród osób, które nie chorowały na półpasiec, wiedza na temat tej choroby jest niewielka. Jak podkreśla prof. Irena Walecka, kierownik Kliniki Dermatologii CMKP Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA w Warszawie: Zrobiłam krótką sondę wśród moich pacjentów dermatologicznych. Ci, którzy nigdy nie chorowali na półpasiec, mówili, że to „krostki, pęcherzyki, niewielki problem”. Jednak patrząc na pacjentów, których przyjmujemy do szpitala z powodu powikłań półpaśca, widać, że nie jest to prawdą. Dla wielu osób jest to bardzo ciężka choroba z poważnymi powikłaniami.

Choroba jest spowodowana reaktywacją wirusa Varicella Zoster (wywołującego ospę wietrzną i półpasiec). Do pierwotnego zakażenia wirusem i zachorowania na ospę wietrzną zwykle dochodzi w dzieciństwie. Po przechorowaniu ospy wietrznej wirus nie jest jednak eliminowany z organizmu; pozostaje na długie lata w zwojach czuciowych układu nerwowego. U wielu osób następuje jednak reaktywacja wirusa: czynnikiem wywołującym może być osłabienie organizmu związane np. z infekcją, chorobą nowotworową, leczeniem immunosupresyjnym, chorobą autoimmunologiczną, a także starzeniem się organizmu i gorszym funkcjonowaniem układu immunologicznego. Statystyki pokazują, że ok. 30% osób po 50. r.ż. zachoruje na półpasiec.

Woda morska jest cennym surowcem zawierającym wiele wartościowych składników, takich jak jony magnezu, potasu, wapnia i siarczanowe. Całkowita masa substancji rozpuszczonych wynosi średnio 35 g na kg wody morskiej. Za najbardziej wartościową uważa się wodę głębinową pochodzącą z poziomu poniżej 200 m ze względu na niską zawartość zanieczyszczeń oraz większą ilość potasu i magnezu w porównaniu do wód powierzchniowych. Woda morska stosowana jest w terapii schorzeń górnych dróg oddechowych. Roztwory tzw. hipertoniczne zaaplikowane do jamy nosowej podczas kataru powodują zmniejszenie obrzęku błony śluzowej i ułatwiają usuwanie wydzieliny na zewnątrz. Roztwory izotoniczne zalecane są do oczyszczania jamy nosowej, usuwania ciał obcych i kurzu, wspomagają gojenie się ran na błonie śluzowej nosa.

Woskowina uszna składa się z naturalnej wydzieliny produkowanej przez gruczoły łojowe, wymieszanej z zanieczyszczeniami i komórkami nabłonka. Organizm samoczynnie oczyszcza przewód słuchowy dzięki obecności tej wydzieliny. Jednak w wielu przypadkach oczyszczanie to jest niewystarczające, a powstająca woskowina prowadzi do zatkania przewodu słuchowego lub znacznego ograniczenia jego drożności. Aby temu zapobiegać, stosuje się preparaty do higieny uszu mające za zadanie rozpuszczanie zalegającej wydzieliny. Wśród środków wykorzystywanych w preparatach higienicznych dużą grupę stanowią surfaktanty. Środki powierzchniowo czynne upłynniają woskowinę, przyspieszając proces oczyszczania. W artykule przedstawiono zalety używania środków powierzchniowo czynnych w higienie uszu.

Układ immunologiczny ma za zadanie chronić organizm przed czynnikami zewnętrznymi. Prawidłowa czynność mechanizmów odpornościowych zależy od uwarunkowań genetycznych, wieku, kondycji zdrowotnej, stresu, a także diety. Jednym z ważniejszych dokonań w historii immunologii żywieniowej było poznanie roli witamin w funkcjonowaniu układu odpornościowego organizmu. Do prawidłowego działania układu odpornościowego niezbędna jest podaż witaminy A, C, D i B, a także składników mineralnych takich jak cynk, selen i żelazo. Należy jednak nadmienić, że dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego niezbędna jest właściwa, łączna suplementacja witamin i mikroelementów (cynku, selenu i żelaza), zwłaszcza że wykazują one działanie synergistyczne. Na polskim rynku są dostępne preparaty w postaci suplementów diety, zapewniające właściwą podaż witamin i mikroelementów niezbędnych dla kształtowania odporności.

Kwas masłowy jest krótkołańcuchowym kwasem tłuszczowym, wytwarzanym w organizmie ludzkim w wyniku fermentacji mikrobiologicznej w jelicie grubym. Służy nie tylko jako podstawowy składnik odżywczy, który dostarcza energię do kolonocytów, ale także jako mediator komórkowy regulujący wiele funkcji komórek jelitowych, w tym ekspresję genów, różnicowanie komórek, rozwój tkanki jelitowej, redukcję stresu oksydacyjnego i utrzymanie integralności bariery jelitowej. Na produkcję kwasu wpływ ma rodzaj pożywienia oraz zmiany mikroflory jelitowej. Preparaty zawierające sól kwasu (maślan) stosowane są jako środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego do postępowania dietetycznego u pacjentów z chorobami i zaburzeniami funkcji jelit. Podawane są w przypadku schorzeń takich jak zespół jelita drażliwego (IBS), nieswoiste choroby zapalne jelit, zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego, biegunki oraz w stanach po radioterapii i zabiegach chirurgicznych dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Nadciśnienie tętnicze jest jednym z najczęściej występujących w populacji czynników zwiększającyych ryzyko sercowo-naczyniowe. Podwyższone wartości ciśnienia tętniczego (BP: RR) są związane z występowaniem wielu schorzeń o etiologii miażdżycowej oraz arytmii. W trakcie wykonywania pomiarów BP w aptekach powinny być przestrzegane warunki związane z prawidłowym przeprowadzaniem tego badania. Liczba pomiarów BP powinna wynosić 2–3. Średnia wartość BP ≥ 135/85 mmHg sugeruje występowanie nadciśnienia tętniczego lub nadciśnienie, które jest źle kontrolowane za pomocą stosowanego postępowania. W aktualnych wytycznych podkreślono jednak, że diagnoza i decyzje dotyczące leczenia nie powinny opierać się wyłącznie na pomiarach BP z aptek. Nadciśnienie należy potwierdzić w innych pomiarach. Dzięki pomiarom wykonanym w aptekach można wcześnie wykryć nadciśnienie tętnicze i pokierować pacjenta do lekarza. Pozwala to na wdrożenie w odpowiednim czasie leczenia, co wiąże się z uniknięciem rozwoju powikłań narządowych.

Jest coraz więcej ludzi otyłych, wymagających leczenia. Pacjenci z chorobą otyłościową powinni zmienić styl życia i nawyki żywieniowe, często też konieczna jest też farmakoterapia. O nowych możliwościach leczenia otyłości rozmawiamy z dr hab. n. med. Dorotą Waśko-Czopnik.

Wirusy odpowiadają za większość infekcji gardła, ale pewne ustalenie etiologii zakażenia bez badania mikrobiologicznego jest w praktyce niemożliwe. Obecnie proponuje się nowe podejście do leczenia zapalenia gardła, które opiera się na zasadzie „obserwacji i czujnego oczekiwania”, bez wdrażania antybiotykoterapii, przy jednoczesnym leczeniu objawowym. Takie postępowanie poprawia komfort pacjenta i umożliwia ochronę antybiotyków, czyli ograniczenie ich stosowania do zakażeń o potwierdzonej etiologii bakteryjnej. W leczeniu objawowym stosuje się leki ogólnoustrojowe lub miejscowe. Wybór preparatu zależy od wieku i występowania chorób towarzyszących, a także preferencji chorego dotyczących postaci leku.

Od 1 stycznia 2024 r. jedna z flozyn – dapagliflozyna, która jest stosowana u pacjentów z niewydolnością serca, przewlekłą chorobą nerek i cukrzycą typu 2, ponownie znajdzie się na liście leków refundowanych po dwumiesięcznej przerwie. Wprowadzone w obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 11 grudnia br. modyfikacje uwzględniają też poszerzenie wskazań do jej stosowania u pacjentów kardiologicznych i nefrologicznych, a także ponowne, bezpłatne udostępnienie leku dla chorych od 65. r.ż.

Choć proponowane przez Ministerstwo Zdrowia zmiany kryteriów refundacyjnych w przypadku przewlekłej choroby nerek z pozoru mogą wydawać się kosmetyczne, to w praktyce zmieniają możliwości leczenia nefroprotekcyjnego w bardzo dużym zakresie. Specjaliści od dłuższego czasu alarmowali, że pierwotne zapisy refundacyjne nijak miały się do dostępności koniecznych do przeprowadzenia badań diagnostycznych i znacznie zawężały populację, która mogłaby odnieść korzyść z ich stosowania. Zmiana z uprzednio obowiązującego kryterium „albuminuria ≥ 200 mg/g” na „albuminuria lub białkomocz” realnie wpłynie na praktykę kliniczną i możliwość szerszego stosowania flozyn u osób, u których rozwija się przewlekła choroba nerek.

Nowa lista refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych  będzie obowiązywała od 1 stycznia 2024 r. Zgodnie z projektem listy refundacyjnej, nad którym trwają jeszcze prace, finansowaniem ze środków publicznych zostanie objętych 19 nowych cząsteczkowskazań, w tym:

• 8 cząsteczkowskazań onkologicznych,
• 11 cząsteczkowskazań nieonkologicznych,
• 10 cząsteczkowskazań dedykowanych chorobom rzadkim.

Wrocławska spółka biofarmaceutyczna Biotts to jeden z pionierów innowacyjnych nośników, umożliwiających aplikację leków przez skórę metodą transdermalną (przez skórę, w postaci plastrów, bez zastrzyków) i zwiększających biodostępność substancji czynnych.  Obecnie frima planuje zastosowanie przełomowej technologii w aplikacji powszechnie stosowanych leków przeciwcukrzycowych. W tym celu Biotts zawarł umowę o współpracy PoC (Proof of Concept) z Biotonem – producentem na skalę komercyjną rekombinowanej insuliny ludzkiej. 

– (...) Celem tej współpracy jest zaoferowanie nieinwazyjnych alternatyw dla istniejącej i bardzo ważnej bazy pacjentów. Choć wciąż w fazie badań, wczesne wyniki potwierdzają skuteczność naszego opatentowanego uniwersalnego systemu nośnika przezskórnego MTC-Y. Insulina przenika przez skórę niemal natychmiast i osiąga okno terapeutyczne w ciągu kilku minut. Następnie utrzymuje się na stałym poziomie przez okres aż do 72 godzin, oferując pacjentom możliwość zastąpienia kilku wstrzyknięć jednym prostym plastrem. Podkreśla to dwie kluczowe zalety naszej technologii MTC-Y: jest ona całkowicie nieinwazyjna, a przez to przyjazna dla pacjenta oraz zapewnia stały poziom insuliny w osoczu krwi przez dłuższy czas. To sprawia, że system nośników przezskórnych Biotts jest naprawdę wyjątkowy – podkreśla dr Paweł Biernat, CTO i co-founder Biotts.

Od dziś można już się szczepić przeciw COVID-19 szczepionkę Nuvaxovid zaktualizowaną dla podwariantu XBB.1.5. Szczepienia są dobrowolne i bezpłatne. Zaszczepić się może osoba, która ukończyła 12 lat i

• wcześniej nie szczepiła się przeciw COVID-19,
• szczepiła się przeciw COVID-19, ale od ostatniego szczepienia upłynęło co najmniej 6 miesięcy.

Szczepionkę Nuvaxovid (firmy Novavax) można przyjąć w ramach podstawowego szczepienia albo jako dawkę przypominającą. Osoby, które jeszcze nie szczepiły się przeciw COVID-19, powinny przyjąć 2 dawki szczepionki w odstępie 3 tygodni.

Ministerstwo Zdrowia zaleca przyjęcie tej szczepionki  jako kolejnej dawki przypominającej osobom z tzw. grup ryzyka:

• w wieku powyżej 60 lat,
• w wieku powyżej 12 lat z niedoborami odporności lub chorobami współistniejącymi zwiększającymi ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19,
• pracownikom ochrony zdrowia, którzy mają bezpośredni kontakt z pacjentem lub materiałem zakaźnym.

Pierwsze przypadki poważnych konsekwencji zdrowotnych wywołanych HIV opisano w prasie medycznej już ponad 40 lat temu. Obecnie medycyna jest teraz w zupełnie innym punkcie niż na początku lat 80. ubiegłego wieku, jednak wiedza w społeczeństwie na temat wirusa wciąż jest niewielka.

– Mam poczucie, że przestaliśmy rozmawiać o HIV w społeczeństwie. Był to bardzo ważny temat pod koniec zeszłego stulecia, a obecnie zszedł na dalszy plan. Pokolenia się natomiast zmieniają. Ludzie nie pamiętają tego, o czym rozmawialiśmy 20 lat temu, co skutkuje coraz niższą świadomością społeczną w zakresie chociażby dróg zakażenia HIV, możliwości leczenia i życia z wirusem. Aby edukacja była skuteczna, musi trwać nieustannie. O ile prowadzimy projekty edukacyjne cały czas, o tyle marzy mi się wniesienie tego tematu ponownie do debaty publicznej – dla dobra i bezpieczeństwa nas wszystkich – mówi dr n. społ. Magdalena Ankiersztejn-Bartczak, prezes zarządu Fundacji Edukacji Społecznej.