Niemowlęta i przedszkolaki z ciężką postacią atopowego zapalenia skóry (AZS) od 1 stycznia 2025 r. mają refundowane leczenie biologiczne. To kolosalna zmiana w życiu cierpiących maluchów i ich rodzin.

Od 2021 r. funkcjonuje program lekowy B.124 dla chorych z ciężkim AZS. Do tej pory mogli z niego korzystać pacjenci powyżej 6. r.ż., choć dupilumab zarejestrowany był również dla dzieci od 6. miesiąca. O rozszerzenie programu lekowego i dopuszczenie do niego młodszych dzieci przez kilka lat apelowali rodzice, środowiska lekarskie, organizacje pacjenckie, a nawet Rzecznik Praw Dziecka.

– Terapia lekami biologicznymi jest jak zbawienie. Leczenie biologiczne daje fantastyczne rezultaty, już po kilku tygodniach terapii dorośli pacjenci przychodzą do mnie i mówią: „Nie pamiętam, żebym w życiu czuł się lepiej! Nic mnie nie swędzi!”. Brak świądu to dla wszystkich atopików i ich opiekunów najważniejsze dobrodziejstwo leczenia. (...) To ogromna zmiana na lepsze – mówi prof. dr hab. n. med. Irena Walecka, kierownik Katedry i Kliniki Dermatologii i Dermatologii Dziecięcej CMKP w Państwowym Instytucie Medycznym MSWiA w Warszawie.

Agoniści receptora GLP-1 aktualnie są zarejestrowani i zalecani jako leki przeciw otyłości. W farmakoterapii otyłości skupiono się na analogach peptydowych hormonów jelitowych i ich kombinacjach. Zwrócono również uwagę na trzustkowy hormon amylinę i jego syntetyczne analogi o przedłużonym czasie działania. Wykazano, że agonista receptora GLP-1, semaglutyd, działa synergicznie na masę ciała w połączeniu z pramlintydem/pramlintide (zarejestrowanym w UE w 2009 r.) i kagrylintydem/cagrilintide (CagriSema, obecnie w trakcie III fazy badań klinicznych). Rozwój kliniczny kagrylintydu/cagrilintide wyraźnie wskazuje na potencjał analogów amyliny jako skutecznego leczenia otyłości.

Jedną z głównych przyczyn bólu przewlekłego na świecie jest choroba zwyrodnieniowa stawów. Choroba ta jest skutkiem działania czynników mechanicznych i biologicznych (procesy starzenia), które wpływają na zaburzenia powiązanych ze sobą procesów degradacji i syntezy chrząstki stawowej oraz podchrzęstnej warstwy kości, co prowadzi do destrukcji, jak i odczynów proliferacyjnych kości i powstawania osteofitów. Farmakoterapia powinna być wdrożona zgodnie z ,,drabiną analgetyczną’’ WHO, która pozwala lekarzowi na indywidualny dobór terapii dla pacjenta. 

Z pewnością większość czytelników mających związki z medycyną lub naukami pokrewnymi albo interesujących się tymi dziedzinami zna historię powstania pierwszej szczepionki. Moim zamiarem natomiast jest spojrzenie na to odkrycie okiem filologa klasycznego i językoznawcy.

Astma i przewlekła obturacyjna choroba płuc należą do najczęstszych schorzeń układu oddechowego. Podstawowymi lekami stosowanymi w leczeniu astmy są glikokortykosteroidy stosowane wziewnie (na przykład betometazon, flutykazon)  oraz beta2-mimetyki stosowane wziewnie, a w przypadku przewlekłej obturacyjnej choroby płuc cholinolityki (na przykład bromek ipratropium) oraz beta2-mimetyki.

Sok z imbiru to naturalny aromatyczny napój, ceniony od wieków za swoje liczne właściwości zdrowotne. Jest źródłem wielu cennych składników, w tym gingerolu – głównego związku bioaktywnego, który odpowiada za jego charakterystyczny pikantny smak oraz działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Sok z imbiru zawiera również witaminę C, która wspomaga układ odpornościowy, a także witaminy z grupy B, potas, magnez oraz inne minerały korzystnie wpływające na układ sercowo-naczyniowy i nerwowy. Regularne picie soku z imbiru może złagodzić dolegliwości trawienne, takie jak niestrawność, wzdęcia czy nudności, oraz wspiera procesy detoksykacyjne organizmu, pomagając usuwać toksyny. Działa również rozgrzewająco, poprawia krążenie krwi i może przyspieszać metabolizm, co czyni go popularnym wyborem w diecie wspomagającej odchudzanie. Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i przeciwutleniającym sok z imbiru ma także działanie ochronne dla komórek organizmu, zmniejszając ryzyko rozwoju chorób przewlekłych, w tym nowotworów. Jest to więc napój o wszechstronnych korzyściach zdrowotnych, który warto wprowadzić do codziennej diety.

Cukrzyca jest chorobą przewlekłą i nieuleczalną, która powoduje wiele powikłań. Jednym z najpoważniejszych jest neuropatia cukrzycowa. To schorzenie, często związane z niedoborami witamin z grupy B, dotyka miliony osób, prowadząc do bolesnych i wyniszczających objawów. Neuropatia cukrzycowa rozwija się na skutek długotrwale podwyższonego poziomu glukozy we krwi, co prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i włókien nerwowych. Objawy mogą obejmować drętwienie, mrowienie i uczucie kłucia w dłoniach lub stopach, co może utrudniać codzienne funkcjonowanie. Według badania nt. świadomości neuropatii przeprowadzonego w kwietniu 2024 r. przez Agencję Badań Rynku i Opinii SW Research 60% ankietowanych jest zdania, że chorujący mogą doświadczać również trudności emocjonalnych. Rozpoznanie neuropatii nie zawsze jest łatwe, ponieważ pacjenci mogą postrzegać objawy jako subiektywne odczucia lub wiązać ich występowanie z innymi chorobami. Nawet 50% chorych na cukrzycę może nie zauważać objawów neuropatii.

Na nowej liście znajdzie się 31 nowych terapii, w tym 13 onkologicznych oraz 18 nieonkologicznych. Wśród nich można wyróżnić również 12 nowych terapii w zakresie chorób rzadkich i ultrarzadkich.

Pierwsza istotna zmiana na liście refundacyjnej to leki zawierające 6 nowych substancji  kardiologicznych – o ugruntowanej skuteczności w kardiologii (riwaroxaban, dabigatran, eplerenon, torasemed, trimetazydyna, metyldopa). Ok. 3 mln pacjentów będzie mogło z nich skorzystać z 30-procentową odpłatnością. Wszystkie pozostałe terapie wprowadzone do programów leków w nowym wykazie będą dostępne dla pacjentów bezpłatnie.

Kolejna nowość na liście refundacyjnej to preparat Voxzogo, stosowany w leczeniu dzieci chorych na achondroplazję (niskorosłość). 

Trzecią zmianą jest wprowadzenie do polskiego systemu refundacji drugiej terapii genowej – produktu Luxturna. To lek, który pomaga ratować wzrok –  stosowany w przypadku ślepoty Lebera, czyli rzadkiej choroby genetycznej.

Na liście refundacyjnej znajdzie się również wiele terapii onkologicznych, m.in.:
•    cemiplimab - rak szyjki macicy;
•    niwolumab + kabozantynib - rak nerki;
•    ivosydenib – ostra białaczka szpikowa;
•     niraparyb + octan abirateronu - rak gruczołu krokowego;
•    trifluridyna + tipiracyl + bewacyzumab - rak jelita grubego.
 

Warto też wspomnieć o nowych terapiach nieonkologicznych. W przypadku dupilumabu lek go zawierający będzie mógł być stosowany u dzieci w terapii atopowego zapalenie skóry już od 6. miesiąca życia. Rawulizumab to kolejna terapia na miastenię, fenfluramina – kolejna terapia na epilepsję lekooporną, a lanadelumab będzie mógł być stosowany u szerszej grupy pacjentów w profilaktyce dziedzicznego obrzęku naczynioruchowego.

W Environmental Research opublikowano wyniki badania ELAPS, oceniającego narażenie na środowiskowe zanieczyszczenia powietrza w Danii, Wielkiej Brytanii, Norwegii oraz Rzymie. Aby ocenić wpływ ekspozycji na ryzyko zachorowań na nowotwory przeanalizowano odsetki hospitalizacji w tych regionach oraz narodowe rejestry nowotworów. Podczas 9,3 mln osobo-lat obserwacji raka płuca rozpoznano u blisko 112 tys. osób. Metaanaliza wykazała wzrost zachorowalności na ten nowotwór o 14% na każde 5 µg/m3 wzrostu pyłu PM_2,5, 10% na każde 10 µg/m3 wzrostu dwutlenku azotu i 8% na każde 0,5 x 10-5/m wzrostu stężenia sadzy.

Autorzy badania podkreślają, że wykazany związek pomiędzy zanieczyszczeniem powietrza a ryzykiem raka płuca istnieje również dla stężeń szkodliwych substancji dopuszczalnych wg norm Unii Europejskiej. Wprowadzenie zaleceń WHO dotyczących jakości powietrza z 2021 roku pozwoliłoby uniknąć 31,7% zachorowań na ten nowotwór.

Zacznijmy od łacińskiego wyrazu canis, to znaczy „pies”. Od tego rzeczownika pochodzi przymiotnik caninus, czyli „psi, należący do psa, dotyczący psa”. Po łacinie kieł to dens caninus, a dzika róża to Rosa canina. I już wiemy, co łączy te nazwy.

W obu łacińskich terminach występuje przymiotnik caninus. Dens caninus to dosłownie „psi ząb”, a Rosa canina to dosłownie „psia róża”. Różnice w końcówkach caninus (-us), canina (-a) wynikają z innego rodzaju gramatycznego rzeczowników. Dens jest rodzaju męskiego, rosa żeńskiego.

W dzisiejszych czasach ludzie spędzają wiele godzin dziennie, wpatrując się w mały ekran swojego smartfona. Niesie to za sobą poważne skutki zdrowotne. Dr Dean L. Fishman po raz pierwszy wprowadził pojęcie syndromu szyi smartfonowej  (ang. text neck, texting neck, tech neck), stanowiące synonim protrakcji głowy i definiujące problem prowadzących do urazu i bólu napięć powstałych w okolicy szyi i barku na skutek nadmiernego i długotrwałego wpatrywania się w trzymane w ręce urządzenie. Wystąpienie syndromu szyi smartfonowej może być konsekwencją uzależnienia od smartfona. Z kolei z uzależnieniem od smartfona ściśle wiąże się uzależnienie od internetu, a także od korzystania z portali społecznościowych oraz syndrom FOMO. W zapobieganiu wystąpieniu syndromu szyi smartfonowej zasadniczą rolę odgrywają lekarze rodzinni.

Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które podane w odpowiednich ilościach przynoszą korzyści zdrowotne gospodarzowi. Dziedzina probiotyków znacznie się rozwinęła w ostatnich latach dzięki ogromnemu postępowi w zrozumieniu roli ludzkiej mikrobioty. Jako probiotyki stosowane są m.in. szczepy bakterii z rodzaju Lactobacillus, naturalnie występujące w jelitach. Wspomagają one procesy trawienia, produkują kwas mlekowy, uczestniczą w metabolizmie witamin B, pobudzają motorykę przewodu pokarmowego, wspierają działanie układu immunologicznego i zapobiegają kolonizacji jelit przez bakterie patogenne. Probiotyki przynoszą korzyści w przypadku takich schorzeń jak biegunki poantybiotykowe, zakażenie Helicobacter pylori czy zespół jelita drażliwego. W artykule przedstawiono możliwości stosowania w prewencji biegunek popularnego gatunku z rodzaju Lactobacillus – L.rhamnosus i mniej znanego, ale także o dużych możliwościach – L. helveticus.

Bisoprolol jest jednym z powszechnie stosowanych w codziennej praktyce klinicznej beta-adrenolityków. Charakteryzuje się wysoką selektywnością wobec receptorów beta1. Tylko w niewielkim stopniu oddziałuje na receptory beta2. Bisoprolol często wykorzystuje się w leczeniu pacjentów ze stwierdzonymi znaczącymi schorzeniami sercowo-naczyniowymi, takimi jak przewlekłe zespoły wieńcowe, niewydolność serca oraz w terapii tachyarytmii. Używany jest także do terapii nadciśnienia tętniczego. Dzięki wysokiej selektywności wobec receptorów beta1 bisoprolol wykazuje działania: inotropowe ujemne, chronotropowe ujemne i dromotropowe ujemne. Zmniejsza częstość akcji serca, obniża kurczliwość miokardium oraz zmniejsza przewodnictwo przez węzeł przedsionkowo-komorowy. W konsekwencji obniża się zużycie tlenu przez komórki mięśnia sercowego i dochodzi do redukcji ciśnienia tętniczego.