W dobrym modelu opieki nad chorym na padaczkę ważne miejsce zajmuje lekarz rodzinny. Może on odgrywać bardzo istotną rolę we wczesnej diagnostyce i edukacji. Powinien znać podstawowe zasady terapii padaczki, ze szczególnym uwzględnieniem możliwych objawów niepożądanych leków przeciwpadaczkowych. Niniejszy przegląd wskazuje na szczególne punkty tej opieki.

Niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD), alkoholowa choroba wątroby (ALD) oraz uszkodzenie wątroby przez leki są częstszymi przewlekłymi chorobami wątroby w krajach uprzemysłowionych. Ryzyko ciężkiego uszkodzenia wątroby przez statyny jest niewielkie. Częstość występowania NAFLD w Stanach Zjednoczonych wynosi ok. 20-30% wśród dorosłych oraz 10% wśród dzieci; do 2020 r. będzie głównym wskazaniem do transplantacji narządu. Stłuszczenie wątroby w NAFLD uwarunkowane jest wieloma czynnikami. Zwiększone ryzyko NAFLD stwierdza się u osób otyłych i z konsekwencjami zdrowotnymi otyłości (insulinoopornością, zaburzeniami gospodarki lipidowej, zespołem metabolicznym, cukrzycą typu 2 i chorobami sercowo-naczyniowymi).

Przeziębienie to najczęstsza infekcja wirusowa zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Typowe objawy (katar, stan podgorączkowy, ból gardła oraz kaszel i ogólne osłabienie) zazwyczaj ustępują samoistnie po ok. 7 dniach. Leczenie objawowe obejmuje przede wszystkim leki OTC, m.in. przeciwgorączkowe, zmniejszające wysięk z nosa, przeciwkaszlowe, wykrztuśne, łagodzące ból i nawilżające gardło, napotne oraz immunostymulujące.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) niedokrwistość jest rozpoznawana przy spadku poziomu hemoglobiny (Hb) < 12 g/dl u kobiet i < 13 g/dl u mężczyzn. Jest ważnym problemem medycznym w starości. U osób starszych anemia jest zwykle łagodna, z poziomem Hb >10 g/dl. To choroba o różnorakiej etiopatogenezie. Zwykle przyczyną są niedobory żywieniowe, przewlekłe stany zapalne, przewlekłe choroby nerek (ok. 2/3 wszystkich przypadków). W ok. 1/3 zachorowań na anemię przyczyny są ustalone. Najczęstszą przyczyną anemii u osób starszych jest brak żelaza. Artykuł przedstawia przyczyny i skutki deficytu żelaza w organizmie oraz mechanizmy absorpcji tego pierwiastka. Omówiono rolę hepcydyny w metabolizmie żelaza. Standardową metodą leczenia deficytu żelaza jest doustna suplementacja. Podawanie żelaza dożylne jest bezpieczne, niemniej jednak, cho ciaż rzadko, występują reakcje polekowe.

Depresja sezonowa (seasonal affective disorder, SAD) charakteryzuje się nawracającymi zaburzeniami depresyjnymi, które pojawiają się zazwyczaj jesienią i zimą, a ustępują w miesiącach wiosennych i letnich. Choroba dotyka od 6 do 12% dorosłych, częściej występuje u kobiet. Charakterystycznymi objawami zaburzenia są: poczucie braku energii, spowolnienie, nadmierna senność oraz wzmożony apetyt na produkty węglowodanowe. Przyczyną depresji zimowej według naukowców jest niedobór światła słonecznego, które odpowiedzialne jest za regulację zegara biologicznego człowieka. 

Zakażenia górnych dróg oddechowych obejmują infekcje gardła, migdałków, ucha środkowego, jam nosowych i zatok przynosowych. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub poprzez kontakt bezpośredni. Etiologia infekcji bakteryjnych układu oddechowego jest zróżnicowana i zależy od wieku, czynników ryzyka oraz miejsca nabycia zakażenia. W bakteryjnym zapaleniu gardła głównym czynnikiem etiologicznym jest S. pyogenes, w ostrym zapaleniu ucha środkowego, jam nosowych i zatok przynosowych – S. pneumoniae i H. influenzae. Antybiotykami pierwszego wyboru w zakażeniach górnych dróg oddechowych są penicyliny. U chorych z nadwrażliwością typu I na penicyliny stosujemy makrolidy, u chorych z nadwrażliwością typu późnego – cefalosporyny, a w razie szczepu opornego lub nieskuteczności leczenia zalecana jest klindamycyna.

Guzy nerek stanowią ok. 3% wszystkich nowotworów złośliwych, a ok. 90% guzów nerek to raki komórkowe nerki RCC. Ten rak występuje częściej u mężczyzn w porównaniu do występowania u kobiet. W artykule przedstawiono na podstawie przeglądu piśmiennictwa naukowego diagnostykę i leczenie guzów złośliwych nerek, które musi sprowadzać się do operacji chirurgicznych radykalnych.

Przeziębienie (ostre zakażenie nosogardła) należy do najczęstszych dolegliwości, z jakimi pacjenci zgłaszają się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Wśród objawów wymienia się: wydzielinę z nosa, ból gardła, gorączkę, kaszel. Rozpoznanie opiera się na podstawie objawów klinicznych, a postępowanie diagnostyczne i badania dodatkowe można rutynowo ograniczyć do minimum. Postępowanie terapeutyczne obejmuje pielęgnację pacjenta oraz leczenie objawowe.

Szczególną grupę pacjentów stanowią osoby powyżej 65. r.ż. Obecnie brakuje jednoznacznego stanowiska autorów międzynarodowych wytycznych dotyczących zasad wprowadzania farmakoterapii dyslipidemii u osób w wieku podeszłym i starczym. Z jednej strony istnieją doniesienia o braku wpływu stężenia cholesterolu całkowitego i frakcji LDL na ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej, zawału serca oraz na śmiertelność ogólną u osób powyżej 70. r.ż. Wiek podeszły i starczy jest dodatkowym czynnikiem ryzyka toksyczności statyn.

Choroby związane ze zwiększonym wydzielaniem kwasu solnego w żołądku należą ostatnio do jednych z najczęstszych powodów zgłaszania się pacjentów do lekarza. Obecnie najsilniejszymi i szeroko stosowanymi lekami hamującymi wydzielanie żołądkowe są inhibitory pompy protonowej (H+/K+ ATP-azy) w komórkach okładzinowych. Leki te podawane w dawkach standardowych skutecznie zmniejszają podstawowe oraz stymulowane wydzielanie kwasu w żołądku. Ze względu na wieloletnie doświadczenie kliniczne potwierdzające ich skuteczność i bezpieczeństwo są one teraz jednymi z najszerzej stosowanych leków. 

Naproksen to powszechnie znany lek z grupy nieselektywnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), będący pochodną kwasu propionowego. Działa on poprzez hamowanie obydwu typów cyklooksygenaz: formy konstytutywnej (COX-1), odpowiedzialnej za syntezę prostaglandyn spełniających funkcje fizjologiczne oraz indukowalnej (COX-2), odpowiedzialnej za syntezę prostaglandyn prozapalnych w miejscu zapalenia. Lek ten wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Działa również antyagregacyjnie.

W artykule przedstawiono zasady leczenia farmakologicznego łagodnego rozrostu stercza z omówieniem podstaw etiopatogenezy, diagnostyki i strategii leczenia chorych. Farmakoterapia sprowadza się do blokowania receptorów alfa-1 adrenergicznych i znosi napięcie mięśniówki gładkiej w sterczu oraz szyi pęcherza. Drugi punkt uchwytu to blokowanie enzymu 5-alfa-reduktazy, które jest przyczyną atrofii nabłonka stercza.

Alergia to nieprawidłowa reakcja nadwrażliwości na alergeny, które powszechnie występują w środowisku i dla większości osób są nieszkodliwe. W ostatnich latach w Polsce oraz w innych krajach na świecie notuje się znaczący wzrost zachorowań na choroby alergiczne.

Ból gardła jest jedną z najczęstszych dolegliwości, na jaką skarżą się pacjenci. Jego główną etiologię stanowią choroby infekcyjne z wirusami na czele. Dotyczyć on może każdej grupy wiekowej pacjentów. Terapia bólu gardła ma z założenia charakter objawowy. W czasie większości chorób, w tym przeziębień, stanowi ważny element leczenia wspomagającego. 

Zakażenia układu moczowo-płciowego są jedną z głównych przyczyn zgłaszania się chorych do lekarzy. W artykule przedstawiono – na podstawie wybranych zagadnień o znaczeniu praktycznym – udoku mentowaną skuteczność preparatów z owoców żurawiny w profilaktyce oraz terapii przedmiotowych zakażeń