Skóra odgrywa jedną z kluczowych ról fizjologicznych, stanowiąc bardzo istotną barierę fizykochemiczną między organizmem a otoczeniem. To także narząd wydzielania wewnętrznego i wysoko wyspecjalizowany organ czucia dotyku i temperatury. Niedojrzałość skóry noworodków i małych dzieci sprawia, że jest ona bardziej wrażliwa i delikatna niż u dorosłych oraz łatwiej ulega podrażnieniom lub alergizacji.

Artykuł przedstawia leki ziołowe stosowane w szeroko pojętych zaburzeniach trawienia. Szczegółowo omawia surowce roślinne pobudzające wydzielanie soku żołądkowego, wiatropędne, stosowane w chorobach wrzodowych żołądka i dwunastnicy, przeciwwymiotne oraz żółciopędne i żółciotwórcze. Analizuje ich skład, działanie i zastosowanie, również pozamedyczne, działania niepożądane oraz przynależność botaniczną poszczególnych roślin leczniczych. Omówione zostały także zastosowania nieaktualne, znane w medycynie dawnej i ludowej. Surowce zostały podzielone na grupy stosownie do wskazań, a przy grupach najobszerniejszych również na podgrupy.

Zaparcia to problem bardzo powszechny, wynikający z popełnianych błędów żywieniowych, stosowania niektórych leków i braku aktywności fizycznej. Suplementacja roślinnych środków przeczyszczających pozwala skutecznie walczyć z zaparciami. Szczególnie polecane w profilaktyce zaparć są błonnik i suplementy zawierające probiotyczną florę jelitową.

W artykule przedstawione zostały zagadnienia związane z oceną i stosowaniem oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych ze szczególnym uwzględnieniem oświadczeń dotyczących kości i stawów.

Artykuł zawiera omówienie nowych rekomendacji i zaleceń w stosowaniu niesedatywnych leków przeciwhistaminowych II generacji. Są one podstawowymi lekami w terapii schorzeń alergicznych, takich jak alergiczny nieżyt nosa, pokrzywka, atopowe zapalenie skóry, wyprysk. Wzrastająca częstość chorób z grupy nadwrażliwości powoduje poszukiwanie nowych grup leków i nowych preparatów, które charakteryzują się wysoką wybiórczością względem mechanizmów docelowych i zminimalizowanymi objawami niepożądanymi.

Mianem atrofii urogenitalnej (ang. urogenital atrophy – UGA) określa się zmiany, jakie zachodzą w układzie moczowo-płciowym w okresie pomenopauzalnym, spowodowane długotrwałym niedoborem steroidów płciowych. Szacuje się, że większość kobiet z objawami UGA nie otrzymuje właściwego leczenia. W przedstawionym artykule zaprezentowano niezbędne informacje dla lekarzy praktyków oraz farmaceutów, dotyczące korzyści płynących z zastosowania miejscowej hormonalnej terapii menopauzalnej.

W artykule zaprezentowano historię, objawy, etiologię i rodzaje terapii obecnie stosowanych w stwardnieniu rozsianym (MS). Stwardnienie rozsiane jest chorobą demielinizacyjną o podłożu autoimmunizacyjnym, będącą jedną z pierwszych przyczyn niepełnosprawności ludzi młodych. Historia choroby znana jest od końca XIX w. Do chwili obecnej rozwinięto wiele technik diagnostycznych, takich jak badanie rezonansem magnetycznym (MRI), co umożliwia wczesną diagnozę, oraz wynaleziono leki opóźniające postęp choroby, które pozwalają wydłużyć życie pacjentów. Leki takie jak: interferon beta, octan glatirameru, natalizumab czy fingolimod opóźniają postęp postaci remitująco-nawracającej stwardnienia rozsianego. Mimo to niektóre aspekty patogenezy nie są wciąż do końca poznane, co uniemożliwia opracowanie w stu procentach skutecznej terapii.

Pelargonia afrykańska (Geraniaceae) jest rośliną o ciekawych i dobrze udokumentowanych właściwościach leczniczych. Preparaty otrzymywane z jej korzeni ze względu na działanie immunostymulujące, przeciwbakteryjne oraz przeciwwirusowe stosowane są m.in. w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, takich jak zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok, przeziębienie, czy zapalenie gardła i migdałków. Poniższy artykuł przedstawia przegląd literatury naukowej na temat właściwości leczniczych pelargonii i związków z niej izolowanych.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc jest jedną z podstawowych przyczyn śmiertelności na świecie. Dotychczas leczenie stabilnego POChP oparte było w głównej mierze na wynikach badań spirometrycznych. Nowo wprowadzone w 2012 r. wytyczne Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc zrewolucjonizowały podejście do leczenia POChP. Podobnie jak miało to miejsce w innych krajach, zasady leczenia zostały oparte nie tylko na spirometrii, lecz również na występujących objawach klinicznych oraz na częstości zaostrzeń POChP zgłaszanych przez pacjenta.

Dziewanna (Scrophulariaceae) jest rośliną o szerokim wachlarzu właściwości farmakologicznych. Preparaty otrzymywane z jej kwiatów stosowane są m.in. do leczenia stanów zapalnych górnych i dolnych dróg oddechowych, nieżytów przewodu pokarmowego, schorzeń układu moczowego, infekcji  bakteryjnych i wirusowych oraz stanów zapalnych skóry i błon śluzowych. Za działanie lecznicze dziewanny odpowiedzialne są zawarte w niej saponiny, flawonoidy, irydoidy i śluzy. Poniższy artykuł przedstawia przegląd literatury naukowej na temat właściwości leczniczych dziewanny.

Rozwój układu nerwowego oraz utrzymanie odpowiedniego poziomu sprawności intelektualnej do późnej starości zależy od szeregu czynników genetycznych i środowiskowych, m.in. od obecności w diecie określonych makro- i mikroelementów. Deficyty niektórych składników w dzieciństwie powodują bezpowrotną utratę części potencjału intelektualnego, a w późniejszym wieku mogą przyspieszać rozwój demencji. Artykuł przedstawia substancje wspomagające rozwój mózgu oraz zapobiegające związanemu z wiekiem osłabieniu zdolności poznawczych.

Świerzb jest pasożytniczą infekcją skóry. Chociaż występuje częściej w grupie osób o niskim statusie socjoekonomicznym, może dotyczyć każdego – bez względu na płeć, wiek czy zamożność. Infekcja przenosi się najczęściej drogą bezpośredniego kontaktu pomiędzy ludźmi, ale możliwa jest także pośrednia droga zakażenia poprzez pościel, bieliznę czy ręczniki. Typową cechą świerzbu jest silny świąd nasilający się w godzinach nocnych i lokalizacja zmian skórnych. Rozpoznanie choroby opiera się na wywiadzie i objawach klinicznych, ale można także zastosować bezpośrednie badanie zeskrobin naskórka lub histopatologiczną ocenę wycinka skóry. Lekiem pierwszego rzutu jest miejscowa 5% permetryna – bezpieczna, dobrze tolerowana i skuteczna. Inne preparaty miejscowe stosowane w leczeniu świerzbu to krotamiton, benzoesan benzylu, balsam peruwiański i siarka. Leczenie osób z kontaktu zapobiega rozprzestrzenianiu się infekcji i ponownym zakażeniom świerzbowcem.

Prowadzenie wysoce pragmatycznych badań przy projektowaniu nowych leków musi uwzględniać ogromny postęp, jaki dokonuje się w naukach podstawowych i nowych technologiach, co wymaga wsparcia ze strony biologii komputerowej oraz technik modelowania matematycznego. Jednym z narzędzi bioinformatycznych jest analiza sieci wykorzystywana do badań nad mechanizmami funkcjonowania złożonych systemów biologicznych. Dane
z badań molekularnych genomiki, proteomiki czy metabolomiki dostarczają poszczególnych „cegiełek” budujących wewnątrzkomórkową sieć zależności między biomolekułami, a integracja uzyskanych wyników pozwala na stworzenie wielopoziomowego układu stanowiącego system biologiczny komórki.

Zjawisko polipragmazji jest coraz częściej spotykane, a pacjent chorujący na jedną jednostkę chorobową pozostaje obecnie rzadkością. Stosowanie kilku lub nawet kilkunastu leków w ciągu doby wiąże się z wystąpieniem interakcji w układzie lek – lek, jak również lek – pożywienie. Wykazano, że jedynie 35-40% interakcji zachodzących pomiędzy lekami a żywnością nie ma istotnego znaczenia klinicznego [1]. Interakcje lek – pożywienie są bardzo często pomijane zarówno przez lekarzy i farmaceutów, jak też samych pacjentów przyjmujących leki, co w efekcie może doprowadzić do zmniejszenia albo zwiększenia efektu terapeutycznego stosowanego leku lub wystąpienia działań niepożądanych, zagrażających życiu pacjenta. W artykule omówiono leki, dla których zaobserwowano wysoki procent interakcji z żywnością (leki stosowane w chorobach układu krążenia, zakażeniach i działające na ośrodkowy układ nerwowy).

Werbena pospolita (Verbena officinalis L.) jest rośliną występującą powszechnie w Ameryce i Afryce Północnej, Azji, a także w krajach południowej i środkowej Europy (również w Polsce). Napary i nalewki z ziela werbeny stosowane są do leczenia zaburzeń przewodu pokarmowego, układu nerwowego oraz oddechowego, a także stanów zapalnych i infekcji. Za działanie farmakologiczne tej rośliny odpowiedzialne są związki z grupy irydoidów, flawonoidów i triterpenów. W poniższej pracy przedstawiono przegląd piśmiennictwa na temat niezwykłych właściwości farmakologicznych werbeny pospolitej.