Jak namówić bliską osobę z depresją na wizytę u specjalisty? Wybrać lekarza rodzinnego, psychiatrę czy terapeutę? Jak poradzić sobie z frustracją, która pojawia się w kontaktach z osobą chorą? Odpowiedzi na te i inne pytania oraz fakty i mity na temat leczenia przeciwdepresyjnego,  przewodnik po lekach o działaniu antydepresyjnym, a także  historie osób opiekujących się bliskimi w depresji można znaleźć w książce opublikowanej przez wydawnictwo Medyk.

Dlaczego zdecydowały się Panie napisać książkę „Jak pomóc osobie z depresją. Porady psychiatry i opiekuna”?

Anna Bondyra: Od 12 lat pracuję jako lekarz psychiatra. Czasem w ramach wizyt rozmawiam również z rodziną pacjenta. Zwykle ma ona dużo pytań, na które nie mam czasu odpowiedzieć, bo to jednak wizyta pacjenta, a nie jego rodziny. Zdarza się, że ktoś z otoczenia chorego przychodzi sam na wizytę, bo np. nie rozumie, co się dzieje z jego bliskim. Nie wie, w jaki sposób namówić go na wizytę do specjalisty i kto to ma być – lekarz rodzinny, psychiatra czy terapeuta. Tłumaczę więc w książce, jaka jest różnica między psychiatrą a psychologiem, co mogę zrobić ja jako lekarz psychiatra.

Daria Dubiel: Z kolei ja od ponad 10 lat opiekuję się osobą z depresją.

Czego czytelnik dowie się z książki?

Anna Bondyra: Przedstawiamy dwie perspektywy: lekarza i opiekuna. Uważamy, że są one pomocne.

1-dawkowa immunoprofilaktyka zakażeń RSV powinna być dostępna w Polsce dla wszystkich. Podkreślili to jednoznacznie eksperci Koalicji na rzecz profilaktyki zakażeń RSV uczestniczący w spotkaniu V-meeting, zorganizowanym przez Ogólnopolski Program Zwalczania Chorób Infekcyjnych, które odbyło się w Sejmie RP. Prof. Teresa Jackowska, prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i członek Rady Naukowej Koalicji RSV, powiedziała podczas spotkania, że w oddziałach pediatrycznych w sezonie zakażeń hospitalizowane są przede wszystkim dzieci, które nie należą do grup ryzyka. W Polsce od 2008 r. obowiązuje program lekowy, który obejmuje finansowaną z budżetu państwa ochronę przed RSV dla dzieci z grup ryzyka za pomocą jedynego dotąd dostępnego preparatu – paliwizumabu. To jedynie 1,5% całej populacji niemowląt, która może być zabezpieczana w 1. r.ż..Programem objęto: wcześniaki, dzieci z dysplazją oskrzelowo-płucną, dzieci z wrodzonymi wadami serca, a od 1 kwietnia br. również dzieci z SMA i mukowiscydozą.

Spożywanie wysoko przetworzonej żywności zwiększa ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, nowotworów, cukrzycy, otyłości oraz zgonu. Jednak jest ona istotnym składnikiem naszej diety. Według badań populacyjnych we Francji wysoko przetworzona żywność stanowi średnio ok. 30% dziennej wartości energetycznej. Zawarte w niej dodatki wydłużające czas przydatności do spożycia oraz poprawiające teksturę produktu mogą szkodliwie wpływać na zdrowie.

Badania eksperymentalne wykazały, że emulgatory używane w produkcji wysoko przetworzonej żywności zmieniają mikrobiotę jelitową oraz zwiększają ryzyko wystąpienia stanów zapalnych. Wyniki najnowszej analizy francuskiego badania NutriNet-Santé z udziałem 92 000 osób (78,8% kobiet) wykazały wzrost ryzyka zachorowania na nowotwory wraz ze wzrostem zawartości w diecie powszechnie stosowanych w Europie emulgatorów: karagenów (E407), mono- i diglicerydów kwasów tłuszczowych (E471), pektyn (E440) i węglanu sodu (E500). Wysokie spożycie mono- i diglicerydów kwasów tłuszczowych (E471) wiązało się z 15% wzrostem ryzyka wszystkich rodzajów nowotworów, w tym wzrostem ryzyka raka piersi o 24% i ryzyka raka gruczołu krokowego 46%. Z kolei spożywanie karagenów (E407) wiązało się z 28% wzrostem ryzyka zachorowania na raka piersi. U kobiet przed menopauzą spożywających difosforany (E450), pektyny (E440) i wodorowęglan sodu (E500) wykazano zwiększone ryzyko raka piersi (wzrost odpowiednio o 45%, 55% oraz 48%). Nie stwierdzono związku między spożyciem emulgatorów a ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego.

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Żywności analizowała problem stosowania emulgatorów w żywności i nie stwierdziła istotnych zagrożeń ani potrzeby ograniczenia ich dziennego spożycia, w tym E471.

W języku polskim zakorzeniły się i są często używane dwa zwroty łacińskie: sensu stricto i stricte. Niestety często podaje się ich błędne wersje, myląc zakończenia tych dwóch wyrazów typu: sensu stricte lub stricto. Zatem kilka słów wyjaśnienia.

Zwrot sensu stricto składa się z rzeczownika sensus – „znaczenie” i przymiotnika strictus – „ścisły”. Nie wgłębiając się w gramatykę języka łacińskiego, mamy tu do czynienia z rzeczownikiem i przymiotnikiem w formie narzędnika z pominięciem przyimka in – „w” (ablativus modi). Zatem wyrażenie sensu stricto znaczy „w ścisłym znaczeniu”. Zakończenia obu wyrazów wynikają z ich odmiany w odpowiednich deklinacjach i nie można ich dowolnie zmieniać ani mylić.

Choroba refluksowa przełyku i zgaga to częste problemy, z jakimi pacjenci zgłaszają się do lekarzy i farmaceutów. Wszechobecne czynniki ryzyka sprawiają, że częstość występowania tych chorób cały czas rośnie. Leczenie dotyczy przede wszystkim zmniejszenia szkodliwości kwasu solnego w żołądku. Nowe metody terapii obejmują stosowanie produktów osłaniających błonę śluzową żołądka. Całościowo działa chociażby kompleks molekularny polisacharydów.

Szafran, pochodzący z kwiatów szafranu uprawnego (Crocus sativus), cieszy się ostatnio dużym zainteresowaniem ze względu na swoje potencjalne zastosowania terapeutyczne. Niniejszy przegląd skupia się na wstępnych wynikach badań nad możliwością zastosowania szafranu w leczeniu depresji, zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), astmy i chorób oczu. Metaanalizy licznych podwójnie zaślepionych badań z grupą kontrolną stosującą placebo wykazały, że szafran w leczeniu depresji jest bardziej skuteczny niż placebo i porównywalny do leków przeciwdepresyjnych. Szafran może łagodzić objawy PMS, takie jak wahania nastroju, zmiany zachowania i dolegliwości somatyczne. Stosowany jako terapia wspomagająca może pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego i stresu oksydacyjnego, prowadząc do rzadszych i łagodniejszych ataków astmy. Wczesne badania sugerują również jego potencjalną rolę w spowalnianiu postępu jaskry, retinopatii cukrzycowej i zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem. Dane dotyczące bezpieczeństwa w terapii długoterminowej i optymalnego dawkowania szafranu są nadal ograniczone. Konieczne są dalsze badania prowadzone na szerszym obszarze geograficznym, z udziałem większej liczby pacjentów i dłuższym czasem obserwacji.

Leki przeciw otyłości często charakteryzują się niewystarczającą skutecznością i wątpliwym bezpieczeństwem. Nowe specyfiki pierwotnie opracowane dla cukrzycy typu 2, agoniści receptora GLP-1 są obecnie zalecane i zatwierdzane do leczenia otyłości nawet w przypadku braku cukrzycy. Wykazano, że nowi agoniści receptora GLP-1 spowalniają opróżnianie żołądka, hamują uwalnianie glukagonu, stymulują produkcję insuliny, a także zmniejszają apetyt i sprzyjają utracie wagi. Również połączenie dwóch klas leków GLP-1RA i SGLT-2i (gliflozyny) może zapewnić synergiczne korzyści pacjentom z cukrzycą typu 2 (T2D) i otyłością.

Oczyszczanie organizmu, nazywane często odtruwaniem lub po prostu detoksem, polega na wspomaganiu organizmu w procesach usuwania zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. Prawidłowo funkcjonujący organizm ma własne mechanizmy wydalania toksycznych związków, jednak w niektórych przypadkach – jak stosowanie używek czy nieprawidłowa dieta – konieczne może się okazać zastosowanie ziół z właściwościami detoksykacyjnymi lub wspomagającymi naturalne mechanizmy działania organizmu. Do surowców zielarskich spełniających to zadanie zalicza m.in. się takie surowce, jak korzeń imbiru, kurkumę, nasiona ostropestu, ziele lub liść karczocha, korzeń mniszka, liść pokrzywy czy ziele skrzypu.

Podrażniona i sucha skóra jest zaczerwieniona, sucha, swędzi. Jest pozbawiona naturalnej bariery ochronnej, łatwo ją uszkodzić i trudno zregenerować. Do najczęstszych przyczyn podrażnienia skóry należą: alergeny, substancje chemiczne w kosmetykach i detergentach, promieniowanie słoneczne, stres, niezdrowa dieta oraz spożywanie zbyt małej ilości wody, źle dobrane kosmetyki. Skóra podrażniona wymaga stosowania odpowiednich składników, które łagodzą podrażnienia (dekspantenol), przyspieszają regenerację (witamina E), chronią przed szkodliwym promieniowaniem UV (filtry) oraz nawilżają przesuszoną skórę (alantoina).

Najbardziej uciążliwym objawem ostrego nieżytu nosa jest jego niedrożność. Aerozole zawierające alfa-sympatykomimetyki, takie jak ksylometazolina, charakteryzują się szybkim działaniem, zwężając naczynia krwionośne, obkurczając błonę śluzową nosa i zwiększając przepływ powietrza przez nos. W efekcie umożliwia to pacjentom z zatkanym nosem łatwiejsze oddychanie. Ksylometazolina w postaci chlorowodorku jest dostępna bez recepty w aerozolach lub kroplach do nosa w celu tymczasowego złagodzenia uczucia zatkanego nosa, spowodowanego przeziębieniem, katarem siennym lub innymi alergiami układu oddechowego. Poprzez zwężenie naczyń krwionośnych, po nałożeniu na błony śluzowe zmniejsza obrzęk i przekrwienie, ograniczając przepływ krwi do obrzękniętej tkanki. Efekty te wspomagają drenaż zatok, łagodząc uczucie zatkanego nosa i poprawiając wentylację nosa. Ksylometazolina skutecznie otwiera kanały nosowe, ułatwiając wydmuchiwanie nosa i oddychanie.

Minister Zdrowia poinformowało, że związku z nowymi zasadami wystawiania i realizacji tzw. „recept rocznych”, które zostały wprowadzone ustawą z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023r. poz. 1938), od 1 marca 2024 r.  funkcjonuje system informatyczny (w ramach tzw. „system P1”) obliczający ilość leku, środka spożywczego lub wyrobu medycznego, przepisanego na tzw. e-recepcie rocznej, jaka może być wydana pacjentowi w aptece. System ten funkcjonuje prawidłowo pod warunkiem wystawienia e-recepty według nowego schematu zapisania informacji o dawkowaniu.

We wcześniejszych komunikatach w tej sprawie na przełomie lutego i marca br. Minister Zdrowia informował o nowym schemacie ułatwiającym osobie wystawiającej e-receptę precyzyjne zapisanie informacji o schematach dawkowania oraz okresie stosowania.

W nawiązaniu do ostatniego z tych komunikatów, datowanego na 1 marca 2024 r. o znaku PLPR.454.60.2024.PR, Minister Zdrowia informuje (a tym samym koryguje ww. komunikat), że  pierwotny termin zakończenia okresu przejściowego, w którym możliwe jest wystawianie e-recept w dwóch schematach (dotychczasowym oraz nowym) ulega przedłużeniu z 1 kwietnia na 8 maja 2024 r.
Od dnia 9 maja 2024 r. oprogramowania gabinetowe powinny być dostosowane – przez ich dostawców – do nowych wymagań, a personel medyczny korzystający z tych rodzajów oprogramowania powinien być przygotowany do stosowania się do tych wymagań.

Dzięki nowym lekom i schematom leczenia szpiczak plazmocytowy staje się chorobą przewlekłą dla coraz większej liczby pacjentów. Warunkiem jest jednak wczesne zdiagnozowanie, szybkie podjęcie leczenia oraz możliwość stosowania najbardziej skutecznych opcji terapii na każdym etapie leczenia.

– Szpiczak plazmocytowy wciąż jeszcze pozostaje chorobą nieuleczalną, jednak większość pacjentów może żyć wiele lat, mimo choroby, zachowując funkcje społeczne, rodzinne, a w przypadku młodszych pacjentów także zawodowe. Coraz więcej widzimy takich osób – mówi prof. Krzysztof Giannopolus, prezes Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów.

Na kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) zachorowało w Polsce w 2023 r. 659 osób, czyli ponad dwukrotnie więcej niż cztery lata wcześniej. Na tę sytuację wpływ mają m.in. zmiany klimatyczne, które sprzyjają całorocznej aktywności kleszczy. Co ważne, ponad 90% zakażonych kontakt z tymi pajęczakami miało nie w lesie lub w czasie aktywności na łonie natury, ale w miejscu zamieszkania. Podczas konferencji zorganizowanej w ramach kampanii „Nie igraj z kleszczem. Wygraj z Kleszczowym Zapaleniem Mózgu” podkreślano, że przenoszony przez kleszcze wirus KZM może występować obecnie na terenie całej Polski i to praktycznie przez cały rok. W Europie rocznie rejestruje się już ponad 10 tys. zachorowań na środkowoeuropejski typ KZM, odnotowano też kilkaset hospitalizacji z powodu ciężkiego przebiegu choroby.

Dla aktywności kleszczy wystarczy, aby temperatura podniosła się powyżej zera. Pojawiają się wszędzie tam, gdzie jest zielono: w miastach, na wsi, w lasach i parkach, nawet na pasach zieleni przy drodze, w przydomowych ogródkach, czy na osiedlowych trawnikach.

W Polsce na nowotwór jelita grubego częściej chorują mężczyźni – 15% wszystkich zachorowań na nowotwory, wśród Polek odnotowuje się w 11 proc. przypadków tego raka. Niemal 95% rejestrowanych w Polsce przypadków zachorowań na raka jelita grubego występuje u osób po 50. r.ż. Wyróżnia się dwie grupy zachorowań: sporadyczne, czyli takie, które nie są związane z obciążeniem genetycznym/rodzinnym, a wynikają z otyłości, palenia papierosów, nieprawidłowej diety czy braku aktywności fizycznej, oraz zachorowania rodzinne/genetyczne, będące następstwem mutacji niektórych genów (odpowiadają za 15-30%. wszystkich przypadków tej choroby) – mówi dr n. med. Jan Kabat, Grupa American Heart of Poland, ordynator Oddziału Chirurgii Ogólnej Szpitala św. Elżbiety.

2nd Interdisciplinary Conference on Drug Sciences ACCORD 2024 to wydarzenie międzynarodowe, które odbędzie się w Warszawie w Airport Hotel Okęcie, 23–25 maja 2024. Celem tej konferencji jest integracja środowisk naukowych i przemysłowych zaangażowanych na różnych etapach badań i rozwoju leków. Prezentacja dorobku naukowców z różnych dziedzin oraz możliwość spotkań i dyskusji naukowych to krok w stronę przełamywania barier komunikacyjnych, stwarzający możliwość nawiązania współpracy i prowadzenia interdyscyplinarnych badań. Konferencja ACCORD stwarza dogodne warunki do prezentacji osiągnięć doświadczonych i młodych naukowców. Stanowi forum dyskusji i wymiany doświadczeń podczas sesji wykładowych i plakatowych oraz Panelu Dyskusyjnego z udziałem zaproszonych ekspertów ze świata nauki i przemysłu.

Do wygłoszenia wykładów plenerowych zaproszono 14 znakomitych naukowców i ekspertów z całego świata. Dodatkowo planowane są warsztaty “Physiologically based pharmacokinetics (PBPK) modelling and simulation – basic course” oraz “Leveraging the Cambridge Structural  Database for pharmaceutical innovation”. Planowane jest też wręczenie nagrody Binieckiego – zgłoszenia kandydatów możliwe są do 15 kwietnia 2024 r. Wydarzenie posiada certyfikat INFARMA. "Lek w Polsce" jest patronem medialnym konferencji.

Zgłoszenia streszczeń komunikatów można nadsyłać do 31 marca 2024 r. Więcej informacji: https://accord.wum.edu.pl/