Zgodnie z danymi Instytutu Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie na nowotwory te choruje ok. 150 tys. osób – rocznie diagnozowanych jest ponad 6 tys. przypadków. W ciągu ostatnich trzech dekad zapadalność na nowotwory krwi wzrosła dwukrotnie – najczęściej diagnozowane są osoby w wieku 50-79 lat, ale coraz częściej chorują młodsze osoby. Najmłodszy pacjent w Polsce, u którego zdiagnozowano szpiczaka plazmocytowego, miał 19 lat. 

– Podstawą badań jest morfologia krwi, która odzwierciedla nasz ogólny stan zdrowia – takie badania powinniśmy wykonywać profilaktycznie raz w roku. Należy pamiętać, że im szybciej wykryjemy chorobę, tym skuteczniejsze będzie leczenie. Zakres diagnostyki i leczenia w obszarze hematoonkologii jest na bardzo wysokim poziomie. Dobrym przykładem jest szpiczak plazmocytowy, który dzięki rozwojowi medycyny i dostępności do nowoczesnych terapii staje się chorobą przewlekła, chociaż nadal nieuleczalną i niejednorodną. Leczenie pozwala nie tylko poprawić jakość życia pacjenta, ale także je wydłużać. Z uwagi na charakter choroby – nawrotowość i narastającą oporność na leki – pacjenci potrzebują pełnego wachlarza terapii w tym zakresie. Z nadzieją na nowe terapie czekają pacjenci w 4. i kolejnych liniach leczenia oraz z powikłaniami nefrologicznymi, bo to właśnie dla nich skończyły się możliwości terapeutyczne i aktualnie pomimo wcześniejszych terapii stoją pod ścianą bez dostępu do skutecznego leczenia – podkreśla Łukasz Rokicki, prezes Fundacji Carita im. Wiesławy Adamiec.

Europejska Agencja Leków przyjęła wniosek o dopuszczenie do obrotu leku Jemperli (dostarlimab) w skojarzeniu z chemioterapią w leczeniu dorosłych pacjentek z pierwotnym zaawansowanym lub nawrotowym rakiem endometrium z zaburzeniami mechanizmu naprawy niesparowanych zasad dMMR i niestabilnością mikrosatelitarną MSI-H. Jest to potencjalne nowe wskazanie dla tego leku. Dotychczas dostarlimab został przez EMA dopuszczony do stosowania w monoterapii u dorosłych pacjentek z nawracającym lub zaawansowanym rakiem endometrium dMMR/MSI-H po progresji lub po wcześniejszym leczeniu schematem obejmującym pochodną platyny.

Wnioski rejestracyjne są oparte na tymczasowych wynikach badania fazy III RUBY/ENGOT-EN6/GOG3031/NSGO, które opublikowano w The New England Journal of Medicine oraz zaprezentowano podczas wirtualnej konferencji plenarnej ESMO i dorocznego spotkania SGO. Jak wynika z publikacji, badanie spełniło pierwszorzędowy punkt końcowy obejmujący czas przeżycia bez progresji choroby (PFS) w ocenie badacza. Schemat leczenia dostarlimabem w skojarzeniu z chemioterapią wykazał statystycznie i klinicznie istotną korzyść w porównaniu z placebo w skojarzeniu z chemioterapią w populacji pacjentek z dMMR/MSI-H. Ponadto profil bezpieczeństwa i tolerancji dostarlimabu stosowanego w skojarzeniu z karboplatyną-paklitakselem był ogólnie zgodny ze znanymi już profilami bezpieczeństwa poszczególnych leków.

Istnieje szansa, że pacjenci z ranami przewlekłymi w końcu otrzymają szerszy dostęp do opatrunków specjalistycznych. Dzięki wspólnemu zaangażowaniu organizacji branżowych, towarzystw naukowych i organizacji pacjenckich udało się znaleźć porozumienie z Ministerstwem Zdrowia w sprawie nowej kategoryzacji grup limitowych opatrunków specjalistycznych w ramach listy refundacyjnej.

Zgodnie z najnowszymi danymi GUS w kwietniu tego roku sprzedaż detaliczna w cenach stałych była niższa niż przed rokiem o 7,3% (wobec wzrostu o 19,0% w kwietniu 2022 r.). W okresie styczeń-kwiecień 2023 r. sprzedaż zmalała r/r o 4,8% (w 2022 r. wzrost o 10,8%). Jak wygląda to na rynku aptecznym?  Sytuację komentuje Maciej Pawłowicz, dyrektor sprzedaży i rozwoju w ASM Group:

„(..). Bardzo ciekawie transformuje się w ostatnim czasie rynek apteczny i sprzedaży leków. Apteki sukcesywnie zmniejszają swoją liczebność, średnio o kilkaset punktów rocznie. Ostatnie lata spowodowały ubytek w dostępności placówek z 14 do poniżej 12 tys. ASM Group od ponad 20 lat na bieżąco analizuje nawyki zakupowe konsumentów oraz działania handlowe producentów i widzi pewne procesy "od środka" nim znajdą one swoje odzwierciedlenie w ogólnych statystykach. Nasze wnioski?

W branży farmaceutycznej pojawiają się problemy kadrowe, szczególnie w małych i średnich miejscowościach. Mamy do czynienia z deficytem farmaceutów – na 37 tys. specjalistów tylko 26 tys. zdecydowało się pracować w aptece. O dalszej przemianie tej części handlowego rynku zdecydować mogą również regulacje – kwiecień był ostatnim pełnym miesiącem funkcjonowania aptek w starym reżimie prawnym, kształtującym sposób promocji produktów leczniczych. Od 13 maja obowiązują przepisy nowego rozporządzenia ws. reklamy wyrobów medycznych, które regulują kwestie dotyczące prowadzenia działań reklamowych skierowanych do klientów.

Zmiany w sferze promocji produktów medycznych nie są tak drastyczne, jak zakładał pierwotny projekt, natomiast warto zwrócić uwagę na istotne szczegóły jak: 

• czytelne komunikowanie etykiety i instrukcji w przypadku reklamy audiowizualnej (np. reklama TV) oraz reklamy wizualnej (np. plakaty, bilboardy);
• w sposób wyraźny w przypadku reklamy dźwiękowej (np. radio)

Reklama kierowana do publicznej wiadomości, np. w placówkach leczniczych, przychodniach, klinikach, punktach fizjoterapii, może być rozmieszczona wyłącznie w poczekalniach dla pacjentów. W aptekach, punktach aptecznych oraz placówkach obrotu pozaaptecznego reklama nie może ograniczać powierzchni przeznaczonej dla osób korzystających z usług danej placówki i musi być rozmieszczona w sposób uporządkowany w wyznaczonych miejscach.

W nowym porządku prawnym to od podejścia aptek i samych firm farmaceutycznych do kwestii merchandisingu i prezentacji produktów w miejscach sprzedaży zależeć będzie to, czy nowe regulacje staną się w średnim i długim okresie impulsem do powstania nowej wzrostowej fali, czy też będą dla nich kolejną przeszkodą w rozwoju. Jeszcze istotniejsze stają się kwestie planowania i wizualizacji produktu lub nośników i formy reklamy.”

U kobiet po 40. r.ż. statystycznie częściej występuje nadciśnienie, cukrzyca i dyslipidemia. U coraz większej liczby pacjentek wzrasta też wskaźnik BMI. Niejednokrotnie kobiety po czterdziestce doświadczają już powikłań zakrzepowych, których ryzyko podczas ciąży i połogu jest duże. W tym wieku mogą również pojawiać się trombofilie, które ujawniają się  nie tylko w czasie ciąży i połogu, lecz także w trakcie stosowana dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej.

– Te wszystkie choroby stanowią albo przeciwwskazanie bezwzględne do zastosowania antykoncepcji dwuskładnikowej z estrogenem, albo czynnik ryzyka, który w połączeniu z innymi czynnikami staje się takim przeciwwskazaniem – stwierdza dr n. med. Katarzyna Lau, zastępca kierownika Oddziału Ginekologii Operacyjnej i Zachowawczej Miejskiego Centrum Medycznego im. dr. K. Jonschera w Łodzi, ekspertka kampanii Nowa Generacja – Antykoncepcja bez Estrogenu. Doktor Lau podkreśla również, że: Stanowisko Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej określa wyraźnie, które kobiety absolutnie nie mogą stosować antykoncepcji dwuskładnikowej i dla których pierwszym wyborem jest jednoskładnikowa antykoncepcja bez estrogenu.

Decyzję o bezpiecznej metodzie musi podjąć lekarz ginekolog, który po uwzględnieniu przeciwwskazań i różnych czynników ryzyka zaproponuje możliwe rozwiązania odpowiednie dla konkretnej kobiety.

Z okazji obchodzonego 14 maja br. Międzynarodowego Dnia Farmaceuty, eksperci Koalicji na rzecz Szczepień w Aptekach apelują o umocnienie roli farmaceutów w procesie immunizacji oraz zwiększenie ich zaangażowania w programy szczepień przeciw wielu chorobom zakaźnym takim jak: COVID-19, grypa, HPV, pneumokoki czy krztusiec. Obecnie aktywność farmaceutów na polu szczepień blokuje przede wszystkim brak możliwości wystawienia przez aptekarzy recepty na szczepionki refundowane, przez co część pacjentów w ogóle rezygnuje ze szczepienia w aptece, ale też zamrożone rekrutacje na szkolenia dla farmaceutów, którzy chcieliby uzyskać kwalifikacje do przeprowadzania szczepień. Międzynarodowy Dzień Farmaceuty jest doskonałą okazją do docenienia farmaceutów i podkreślenia ich kluczowej roli w opiece zdrowotnej. 

Jak podkreśla dr n. farm. Mikołaj Konstanty, Prezes Śląskiej Izby Aptekarskiej i jednocześnie jeden z ekspertów Koalicji na rzecz Szczepień w Aptekach: Jeszcze jakiś czas temu aptekarze postrzegani byli przede wszystkim jako eksperci wydający leki, dzisiaj patrzymy na nich jak na doradców pacjenta, a apteki traktujemy jak istotne punkty opieki, funkcjonujące w ramach systemu ochrony zdrowia. Ważnym krokiem do zmiany myślenia o farmaceutach było umożliwienie im wykonywania szczepień. Aby jednak robić to efektywnie – poszerzać kompetencje tej grupy, ale także działać na rzecz podnoszenia poziomu wyszczepialności Polaków przeciw chorobom zakaźnym konieczne jest wprowadzenie kolejny zmian systemowych. 

Immunoterapia jest nową formą leczenia onkologicznego; jej działanie polega na odblokowaniu naturalnych mechanizmów przeciwnowotworowych układu immunologicznego. Przeprowadzone do tej pory badania wykazały, że flora jelitowa ma wpływ na skuteczność immunoterapii oraz jej niepożądane działania. W badaniu opublikowanym w Journal of Clinical Oncology sprawdzono, czy stosowanie antybiotykoterapii w roku poprzedzającym immunoterapię ma wpływ na jej skuteczność.

Dieta śródziemnomorska jest uznawana za jedną ze zdrowszych. Zawiera ona dużą ilość warzyw, owoców, ryb i owoców morza. Jej stosowanie zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Naukowcy z Uniwersytetu Australii Południowej sprawdzili, czy stosowanie diety śródziemnomorskiej wpływa na ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego. Porównano stężenie niektórych składników mineralnych we krwi chorych na raka gruczołu krokowego ze stężeniem u zdrowych mężczyzn. Zauważono, że mężczyźni z niskim stężeniem likopenu i selenu we krwi mają wyższe ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego oraz są bardziej narażeni na działania niepożądane radioterapii.

Likopen występuje w dużych ilościach w pomidorach, zwłaszcza w ich przetworach, arbuzach, papajach oraz żurawinach. Najwięcej selenu znajduje się w rybach, owocach morza, drobiu, orzechach i jajkach. Autorzy pracy podkreślają konieczność dostarczania selenu i likopenu w ramach diety, gdyż stosowanie suplementów tych składników może nie przynosić zamierzonych korzyści.

W ostatnim czasie prace nad nowelizacją ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, a także niektórych innych ustaw nabrały tempa. W projekcie ustawy nadal pozostaje zapis umożliwiający jednostronne objęcie refundacją wyrobów medycznych stosowanych w procedurach szpitalnych. Proponowane zapisy stanowią poważne zagrożenie, ponieważ w rezultacie ich stosowania lekarzom może zostać ograniczona swoboda wyboru wyrobów medycznych dla potrzeb codziennej pracy. Jednostronne ustalanie cen wyrobów medycznych przez Ministerstwo Zdrowia może również doprowadzić do wycofania się niektórych producentów, czy też dystrybutorów z rynku polskiego, a tym samym ograniczyć dostęp do innowacyjnych technologii, zagrażając bezpieczeństwu pacjentów.