Właściwa pielęgnacja skóry jest podstawą leczenia i profilaktyki atopowego zapalenia skóry (AZS). U pacjentów konieczne jest codzienne stosowanie specjalistycznych dermokosmetyków o działaniu nawilżającym, zmiękczającym, złuszczającym, przeciwzapalnym i regenerującym. Produkty te powinny jednocześnie być wolne od substancji zapachowych, uczulających i konserwujących.

Poniższe opracowanie stanowi przegląd produktów stosowanych w bólu gardła. Dotyczy to zarówno preparatów znanych i szeroko stosowanych w lecznictwie, jak i też postaci, które nie zawsze kojarzone są z typowymi lekami zwalczającymi dolegliwości bólowe w zależności od ich pochodzenia. Celem artykułu jest przegląd produktów dostępnych obecnie na rynku farmaceutycznym.

Kaszel jest odruchem obronnym organizmu i ma na celu eliminację zanieczyszczeń trafiających do dolnych dróg oddechowych. Niekiedy funkcja ta jest zaburzona lub nieefektywna, wtedy należy zastosować środki, które proporcjonalnie do objawów hamują zbyt silny odruch kaszlowy lub sprawiają, że oczyszczanie dolnych dróg oddechowych jest skuteczniejsze. Poniższe opracowanie przybliża substancje obecnie stosowane w leczeniu i profilaktyce kaszlu w zależności od przyczyny jego powstawania. Warto pamiętać, aby przed doborem preparatu zebrać odpowiedni wywiad, tak by leczenie przynosiło rezultaty.

Preparaty z nasion z czarnuszki siewnej (Nigella sativa) wykazują wielokierunkowe działanie na organizm człowieka. Tradycyjnie są wykorzystywane jako przyprawa. W ostatnich latach wzrasta zainteresowanie korzystnym wpływem preparatów miejscowych z olejem z czarnuszki siewnej na łagodzenie objawów atopowego zapalenia skóry, za względu na ich nawilżające i przeciwzapalne działanie. Ekstrakty z Nigella sativa wykazują ponadto aktywność antyoksydacyjną, przeciwnowotworową i przeciwdrobnoustrojową.

Z inicjatywy Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych dla uczczenia 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości została opracowana publikacja poświęcona stuleciu rejestracji leków w Polsce. Oparty na niej poniższy artykuł ma na celu przybliżenie tego niezwykle ważnego aspektu historii farmacji w odrodzonym państwie polskim.

Alergiczny nieżyt nosa jest reakcją układu odpornościowego na określone alergeny. Oba typy alergicznego nieżytu nosa są sezonowe i całoroczne. Sezonowe alergie zwykle występują w okresie wiosennym i jesiennym, zazwyczaj są reakcją na alergeny zewnętrzne, takie jak pyłki. Całoroczne alergie mogą występować przez cały rok lub w dowolnym czasie w ciągu roku w reakcji na substancje, takie jak roztocza i sierść zwierząt domowych. W większości przypadków leczenie ma na celu złagodzenie objawów takich jak kichanie i zablokowany lub cieknący nos. Leczenie powinno być dostosowane do wieku pacjenta i występujących objawów. Roztwory soli morskiej rozrzedzają zalegającą w nosie wydzielinę, dzięki czemu może być łatwo usunięta, oraz wypłukują alergeny i zanieczyszczenia z nosa, które powodują podrażnienia. Roztwory soli fizjologicznej mogą być izotoniczne (takie samo stężenie soli w organizmie – 0,9% NaCl) lub hipertoniczne (wyższe ciśnienie osmotyczne niż w organizmie – więcej niż 0,9% NaCl). Regularne stosowanie roztworu wody morskiej umożliwia oczyszczenie nosa z czynników drażniących oraz nawilża śluzówkę.

Kawa jest jednym z najbardziej popularnych napojów na świecie, który zawiera ponad 1500 związków chemicznych. Działanie kawy na ludzkie zdrowie jest niejasne. Wiąże się z osobniczym metabolizmem kofeiny i kawy oraz z wieloma czynnikami środowiskowymi. Naukowe dowody wskazują, że umiarkowana konsumpcja kawy jest związana ze zmniejszeniem śmiertelności z powodu chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, jak również nowotworów. Może ona wywierać działanie ochronne w przypadku stwardnienia rozsianego, pierwotnego stwardnienia dróg żółciowych i wrzodziejącego zapalenia jelit. Jednakże konsumpcja kawy zwiększa wartości niektórych wskaźników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, w tym ciśnienia krwi. Mózg płodu wydaje się być bardziej wrażliwy na kofeinę w pierwszych 15 tygodniach ciąży. Zalecenia różnych organizacji naukowych rekomendują jako bezpieczną dla ciężarnych konsumpcję 200-300 mg kofeiny dziennie. Artykuł przedstawia szerokie spektrum działania kofeiny i kawy na organizm ludzki.

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi wyłączne karmienie piersią powinno trwać przez 6 miesięcy i być kontynuowane minimum do 1. r.ż. Wiele kobiet ocenia jednak ilość swojego pokarmu i stan odżywienia dziecka jako niewystarczający, co stanowi główną przyczynę wczesnego włączenia mleka modyfikowanego i ograniczenia lub rezygnacji z karmienia piersią. Naturalne wspieranie laktacji polega na doskonaleniu technik karmienia, eliminacji szkodliwych czynników środowiskowych (stres) i ewentualnym wspomaganiu ziołowymi preparatami mlekopędnymi.

W profilaktyce i wspomaganiu leczenia infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych stosuje się preparaty o różnym składzie i postaci farmaceutycznej. Poniższe opracowanie skupia się na dopasowaniu roztworów wody morskiej do potrzeb pacjenta, biorąc pod uwagę cel stosowania, fazę infekcji (jeśli wystąpiła), wiek oraz sposób podania. 

Zaburzenia psychiczne przebiegające z deficytami uwagi (ADHD, ADD) oraz autyzm rozpoznawane są coraz częściej. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 to istotny element składowy neuronalnych błon komórkowych oraz źródło aktywnych biologicznie substancji. Zaburzenia w ich metabolizmie często obserwuje się u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. Wpływ suplementacji kwasów omega-3 na występowanie i przebieg zaburzeń psychicznych jest przedmiotem licznych badań.

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie, na podstawie dostępnej literatury, wpływu koenzymu Q10 (CoQ10) na rozwój insulinooporności, a także zwrócenie uwagi na możliwość wykorzystania tego związku w profilaktyce przeciwcukrzycowej. Koenzym Q10, znany również jako ubichinon, występuje w łańcuchu oddechowym i główną jego rolą w funkcjonowaniu organizmu człowieka jest wytwarzanie adenozynotrifosforanu (ATP). Posiada właściwości hydrofobowe, jego zredukowana postać hamuje peroksydację lipidów. Antyoksydacyjne właściwości koenzymu Q10 sprawiły, że wielu badaczy dostrzegło możliwość wykorzystania tego związku jako substancji przeciwdziałającej procesom, w których patogenezie rolę odgrywają wolne rodniki tlenowe. Zwiększona ich produkcja występuje w cukrzycy typu 1 i 2, co jest związane z wysokim stężeniem glukozy i kwasów tłuszczowych w komórkach. Wolne rodniki tlenowe aktywują różne szlaki sygnałowe, co prowadzi do osłabienia odpowiedzi komórek na działanie insuliny. Oprócz zmniejszenia ilości wolnych rodników tlenowych, w literaturze możemy odnaleźć również badania dotyczące wpływu suplementacji koenzymu Q10 na inne aspekty cukrzycy, takie jak poziom glukozy we krwi, hiperinsulinemia czy poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Przytoczone w pracy wyniki badań pokazują działanie koenzymu Q10 na wiele czynników związanych z cukrzycą. Ich niekorzystne działanie prowadzi do powstawania zaburzeń metabolicznych i insulinooporności. Nie jest jednak możliwe jednoznaczne określenie wpływu koenzymu Q10 na insulinooporność. Badania, których wyniki przytoczono w artykule, mają różne ograniczenia, w związku z czym temat suplementacji koenzymu Q10 w cukrzycy i wpływu koenzymu Q10 na insulinooporność wymaga z pewnością dalszych badań.

Przeziębienie to infekcja wirusowa górnych dróg oddechowych, przebiegająca zazwyczaj z bólem gardła, nieżytem nosa, kaszlem, zapaleniem zatok i gorączką. Postępowanie polega na łagodzeniu objawów preparatami bez recepty oraz zapewnieniu choremu odpoczynku. Podstawą leczenia i profilaktyki przeziębienia jest oczyszczanie i nawilżanie nabłonka dróg oddechowych.

Aronia melanocarpa (aronia czarnoowocowa) to roślina użytkowa, pochodząca z Ameryki Północnej, znana w Europie i Azji. Aronia arbutifolia (aronia czerwona) oraz Aronia × prunifolia (aronia śliwolistna) to rośliny również pochodzenia północnoamerykańskiego i, jak się okazuje, niedoceniane. W niniejszym artykule przedstawiono charakterystykę botaniczno-chemiczno-ekologiczną aronii czarnoowocowej. Na jej tle zaprezentowano również walory aronii czerwonej i śliwolistnej. Przedstawiono aktualny stan badań dotyczących składu chemicznego owoców oraz aktywności biologicznej ekstraktów z tego surowca. Ponadto zasygnalizowano wyniki badań fitochemicznych i biotechnologicznych prowadzonych przez Zespół Zakładu Botaniki Farmaceutycznej UJ CM, dotyczących wymienionych gatunków rodzaju Aronia.

Kolageny to grupa podobnych strukturalnie białek, stanowiących podstawowy składnik tkanki łącznej. Zaburzona lub niedostateczna synteza kolagenu jest typowa dla przebiegu procesów starzenia się skóry oraz wielu schorzeń kostno-stawowych. Białka kolagenowe znajdują szerokie zastosowanie w lecznictwie, m.in. jako doustne suplementy diety dla pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów i reumatoidalnym zapaleniem stawów oraz jako specjalistyczne preparaty kosmetyczne lub preparaty wykorzystywane do regeneracji tkanek.

Badania etnobotaniczne pokazują, że owoce i kwiaty czarnego bzu były wysoko cenione w medycynie ludowej. Obecnie owoce Sambucus nigra można uznać za żywność o właściwościach leczniczych, wspomagającą terapię przeziębienia i grypy. Metylowe i estrowe pochodne flawonoidów, cyjanidyno-3-samubiozyd, lektyny i białka inaktywujące rybosom (RIPs) oraz polisacharydy (pektyny) mogą działać przeciwwirusowo, hamując replikację wirusów typu A i B oraz ich adhezję do komórki. Badania kliniczne pokazały, że ekstrakt z owoców przyczynia się do skrócenia czasu choroby i zmniejszenia jej objawów u pacjentów. Według raportów EMA/ HMPC i FDA w USA surowiec (kwiaty i owoce) jest uważany za bezpieczny.