Werbena pospolita (Verbena officinalis L.) jest rośliną występującą powszechnie w Ameryce i Afryce Północnej, Azji, a także w krajach południowej i środkowej Europy (również w Polsce). Napary i nalewki z ziela werbeny stosowane są do leczenia zaburzeń przewodu pokarmowego, układu nerwowego oraz oddechowego, a także stanów zapalnych i infekcji. Za działanie farmakologiczne tej rośliny odpowiedzialne są związki z grupy irydoidów, flawonoidów i triterpenów. W poniższej pracy przedstawiono przegląd piśmiennictwa na temat niezwykłych właściwości farmakologicznych werbeny pospolitej.

Żywienie jest ważnym czynnikiem wpływającym na wzrost i rozwój dziecka. Rola niektórych składników oraz suplementów diety stosowanych w okresie przedszkolnym i szkolnym jest szczególnie istotna. Wapń, fosfor, żelazo, jod, witamina D, tiamina i kwasy omega-3 są substancjami niezbędnymi dla zapewnienia prawidłowego wzrostu i wykształcenia funkcji poznawczych. Artykuł przedstawia ich rolę w organizmie, efekty niedoborów oraz suplementacji w zakresie poprawy zdrowia fizycznego i zdolności intelektualnych dzieci.

Łagodny rozrost stercza (BPH/LUTS) jest powszechną i postępującą chorobą mężczyzn po 50. r.ż. W przebiegu BPH mogą wystąpić powikłania, np. w postaci całkowitego zatrzymania moczu (AUR; acute urinary retention), wymagające leczenia chirurgicznego oraz nasilone dolegliwości z zakażeniem układu moczowego, kamicą pęcherza i niewydolnością nerek. Leczenie farmakologiczne ma dwa zasadnicze punkty uchwytu. Pierwszy polega na tym, że blokowanie receptorów alfa-1 adrenergicznych znosi napięcie mięśniówki gładkiej w sterczu i szyi pęcherza. Drugi punkt uchwytu to blokowanie enzymu 5-alfa-reduktazy, które jest przyczyną atrofii nabłonka stercza. Liczne badania dowiodły, że w monoterapii i leczeniu skojarzonym obu grup leków stwierdzono poprawę (większą w terapii skojarzonej) w zakresie objawów, jakości życia i wartościach przepływu cewkowego (szczególnie Q max). Gdy przeważają objawy podrażnienia mięśniówki pęcherza, dominujące znaczenie mają obecnie preparaty antymuskarynowe w opanowywaniu pęcherza nadreaktywnego (overactive bladder – OAB), stanowiącego komponent LUTS. Postacie zaawansowane klinicznie BPH wymagają leczenia chirurgicznego.

Menopauzalna terapia hormonalna (MTH) polegająca na suplementacji estrogenów z progestagenem jest skuteczną metodą łagodzenia objawów przekwitania, prowadzącą do poprawy jakości życia kobiet. Jednakże w ostatnich latach obserwuje się istotne zmniejszenie zainteresowania tym rodzajem terapii. Rolą lekarzy jest przedstawienie pacjentkom rzetelnych informacji na temat MTH i prowadzenie właściwego leczenia. Pozwala to na osiągnięcie zamierzonych korzyści oraz uniknięcie potencjalnego ryzyka takiego postępowania. W przedstawionym artykule zaprezentowano niezbędne informacje dla lekarzy praktyków oraz farmaceutów, dotyczące korzyści płynących z MTH.

Menopausal hormone therapy (MTH) involving estrogen-progestagen supplementation is an effective method for relief of menopausal symptoms, leading to a better quality of women’s lives. However in the recent years, there is a less interest in this therapy. The role of physicians is to provide reliable information to patients and to prescribe MTH properly. This approach allows to achieve best results and to avoid potential side effects. The article presents information for clinicians and pharmacists about the benefits of MTH.

Dystrybucja leków w Polsce jest szczegółowo regulowana przepisami prawa. Ważną rolę odgrywają również regulacje pozalegislacyjne zawarte w kodeksach farmaceutycznej etyki marketingowej, czy porozumieniach rynkowych zawieranych między podmiotami sektora farmaceutycznego.

Celem artykułu jest charakterystyka porozumień dystrybucyjnych podmiotów sektora farmaceutycznego, dobrowolnych zrzeszeń podmiotów gospodarczych na tym rynku oraz uregulowań zawartych w kodeksach etyki kształtujących dystrybucję leków w Polsce.

Pozaprawne regulacje nie tworzą ani nie wyjaśniają prawa, istnieją po to, aby usprawniać działania, jak i silniej chronić podmioty rynku farmaceutycznego.Dobrowolne przystępowanie do tych inicjatyw świadczy o wzroście świadomości przedsiębiorców i chęci lepszego dbania o interesy pacjentów.

W leczeniu objawów związanych z długotrwałym stresem, obok leków syntetycznych, duże uznanie zyskały również surowce pochodzenia naturalnego. Wśród nich kluczowe znaczenie posiadają: Panax ginseng, Eleutherococcus senticosus,  cytryniec chiński czy różaniec górski. Łagodzą one zaburzenia nastroju, przemęczenie, bezsenność i stany lękowe. Inne preparaty (np. dziurawiec zwyczajny, chmiel, kozłek lekarski) wykazują działanie przeciwdepresyjne i uspokajające. Dużą rolę posiada właściwa suplementacja składników pokarmowych, m.in. magnezu, potasu, tryptofanu i kwasów omega-3. 

Osteoporoza należy do postępujących i wyniszczających chorób. Jest najczęstszą metaboliczną patologią kości, którą charakteryzuje zmniejszona gęstość mineralna tkanki kostnej. Z czasem prowadzi ona do złamań niskoenergetycznych i unieruchomienia chorego. Ze statystyk wynika, że w Polsce ponad jedna czwarta populacji po 50. r.ż.  zagrożona jest złamaniami osteoporotycznymi. Duży odsetek pacjentów czeka trwałe kalectwo lub umiera z powodu powikłań ze strony układów krążenia, oddechowego, nerwowego, zakażeń oraz odleżyn. Wielu z chorych staje się zależna od osób trzecich z powodu znacznego pogorszenia sprawności fizycznej czy unieruchomienia. Etiologia osteoporozy najczęściej związana jest z wiekiem pomenopauzalnym, jednak dotyczy ona obu płci i może być wywołana niektórymi lekami.

Liczne badania i próby kliniczne potwierdzają skuteczność stosowania ekstraktu z owoców palmy sabalowej w leczeniu łagodnego przerostu gruczołu krokowego, związaną głównie z inhibicją alfa-5 reduktazy, działaniem przeciwobrzękowym i przeciwzapalnym. 

Stosowanie probiotyków ginekologicznych jest zalecane zarówno jako działanie prewencyjne u kobiet ze zwiększoną podatnością na zakażenia układu moczowo-płciowego, jak i pomocniczo, w przebiegu już istniejących schorzeń. W artykule przedstawiono wymagania stawiane preparatom probiotycznym oraz wyniki badań in vitro i iv vivo z użyciem szczepów Lactobacillus fermentum 57A, Lactobacillus plantarum 57B oraz Lactobacillus gasseri 57C, pochodzących z Polskiej Kolekcji Drobnoustrojów.

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest dermatozą występującą u ok. 10-20% populacji dziecięcej i młodzieży. W ostatnim 30-leciu doszło do podwojenia liczby zachorowań u dzieci. Mimo charakterystycznego obrazu klinicznego, ustalonych kryteriów rozpoznawczych, nadal stanowi trudną w leczeniu jednostkę. Wciąż poszukiwane są lepsze metody diagnostyczne i skuteczna terapia.

Artykuł zawiera krótki opis zaburzeń snu. Zawarte w nim informacje przedstawiają charakterystykę snu, jego faz oraz czynników powodujących problemy z zasypianiem. Przedstawione zostały najważniejsze grupy leków stosowanych w bezsenności, zarówno leki syntetyczne, jak i te pochodzenia naturalnego.

Doping to podwyższenie wydolności psychofizycznej zawodnika za pomocą odpowiednich metod lub substancji farmakologicznych. W celach dopingowych używane są różne środki lecznicze. Do ważniejszych z nich należą sterydy anaboliczne, hormony, stymulanty i diuretyki. Ich stosowanie wiąże się z ryzykiem utraty zdrowia oraz naruszeniem zasad etyki sportowej. Z tych powodów ważne jest zwalczanie dopingu w sporcie. Przeciwdziałaniem temu zjawisku zajmuje się Światowa Agencja Antydopingowa, czuwająca nad uczciwym przebiegiem rywalizacji.

Polifarmakoterapia, inaczej stosowanie co najmniej trzech leków jednocześnie, zwiększa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych oraz może obniżać compliance. Do czynników sprzyjających niskiemu compliance/adherence oraz zachodzeniu niekorzystnych interakcji należy zaliczyć m.in. brak wyraźnej i łatwo zrozumiałej informacji na temat stosowania leków, brak jasno sformułowanych środków ostrożności oraz wiedzy na temat warunków przechowywania produktów leczniczych.