8 listopada to Ogólnopolski Dzień Osób Dializowanych, natomiast z końcem października obchodzony był Światowy Dzień Donacji i Transplantacji. Celem tych inicjatyw jest zwrócenie uwagi na problemy i potrzeby pacjentów dializowanych oraz podnoszenie świadomości na temat profilaktyki i leczenia chorób nerek, zanim dojdzie do konieczności przeszczepienia. Wg danych POLTRANSPLANT najczęściej przeszczepianym dużym narządem w Polsce jest nerka. To właśnie na przeszczepienie tego narządu oczekuje największa liczba pacjentów, najdłuższy jest również czas oczekiwania chorych na transplantację, który wynosi 387 dni przy pierwszym przeszczepie i aż 776 dni przy drugim przeszczepie.

Na listopadowej liście refundacyjnej nie ma dapagliflozyny, czyli jedynej finansowanej z budżetu NFZ od 2022 r. terapii nefroprotekcyjnej, nazywanej przez nefrologów „przełomem, jakiego nie było w nefrologii od 20 lat”. Usunięcie z listy leków refundowanych wpływa na cenę, bo konsekwencją jest wyłączenie leku z listy bezpłatnych leków dla seniora 65+.

Od tego roku jest dostępna w Polsce szczepionka przeciw półpaścowi – inaktywowana, przygotowana techniką rekombinacji. Dla zapewnienia odporności konieczne jest podanie dwóch dawek w odstępie 2 miesięcy (w niektórych przypadkach, np. gdy pacjent jest przygotowywany do chemioterapii, odstęp między szczepieniami może być skrócony do miesiąca).

– W Charakterystyce Produktu Leczniczego jest zapis, że szczepionka jest przeznaczona dla wszystkich osób zdrowych, powyżej 50. roku życia (u takiej populacji były wykonane badania rejestracyjne) oraz dla pacjentów powyżej 18. roku życia obciążonych chorobą, która obniża odporność. To np. osoby z chorobami onkologicznymi, hematoonkologicznymi, po przeszczepach szpiku lub narządów, przyjmujące przewlekle leczenie immunosupresyjne, z reumatoidalnym zapaleniem stawów, HIV, ale też pacjenci z cukrzycą, otyłością, którzy ciężej przechodzą półpaśca, a także np. osoby z depresją, która również jest stanem obniżonej odporności – powiedziała dr Grażyna Cholewińska (ordynator w Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym w Warszawie, konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych dla województwa mazowieckiego) podczas spotkania prasowego pt. „Lat nam przybywa, odporności ubywa. Wpływ chorób zakaźnych na zdrowie osób dorosłych na przykładzie półpaśca”.

Od 1 stycznia 2024 r. wszystkie kobiety w ciąży z cukrzycą uzyskają dostęp do systemów ciągłego monitorowania glikemii, a nie jak dotychczas tylko te wymagające podawania insuliny. To bardzo dobra decyzja w kierunku nowoczesnej i kompleksowej opieki nad kobietami w ciąży i w połogu. O zwiększenie dostępności systemów monitorowania glikemii dla wszystkich kobiet w ciąży z cukrzycą apelowali ginekolodzy, perinatolodzy, diabetolodzy oraz organizacje pacjentów, którzy złożyli w tej sprawie wspólny wniosek do Ministra Zdrowia. 

– Kobieta w ciąży jest zmotywowana i przestrzega zaleceń. Jest wymarzoną pacjentką do włączenia w  proces edukacji. Zapewnienie dostępu do nowoczesnych systemów monitorowania glikemii dla wszystkich kobiet w ciąży, które zmagają się z nieprawidłowymi stężeniami glukozy, to wspaniała wiadomość. Pamiętajmy, że wyedukowana pacjentka i jej bliscy, znający zagrożenia i  posiadający umiejętności analizowania czynników wpływających na przebieg choroby, z którą obcują każdego dnia – to gwarancja jej ustabilizowania – tłumaczy dr n. o zdr. Beata Stepanow, edukatorka diabetologiczna i współautorka raportu „Cukrzyca a ciąża. Optymalizacja opieki nad kobietą w ciąży”.

–  Do tej pory kobiety w ciąży nieprzyjmujące insuliny pobierały sobie krew z palca 4 do 8, razy dziennie i mierzyły poziom cukru glukometrem. Wraz z wejściem w życie nowego projektu ciężarne z tej grupy będą mogły korzystać z nowoczesnych technologii, które pozwalają na monitorowanie glikemii w sposób ciągły, bez konieczności nakłuwania opuszek palców. Należy wspomnieć, że systemy ciągłego monitorowania glikemii pozwalają ocenić nie tylko chwilową wartość cukru, ale również tendencje zmian. Nieoceniona jest także możliwość zdiagnozowania hipoglikemii nocnych, pozwalająca na bardziej właściwe dostosowanie dawki insuliny – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Małgorzata Myśliwiec w raporcie „Cukrzyca a ciąża. Optymalizacja opieki nad kobietą w ciąży”.

Dolegliwości obejmujące przewód pokarmowy to bardzo częsta przypadłość w populacji. W związku ze złożonością organu, jakim jest układ trawienny, niekiedy trudno jest jednoznacznie określić, z jakim typem schorzenia mamy do czynienia. Nie zawsze bowiem ból brzucha oznaczać będzie poważniejsze problemy, jak chociażby zespół jelita nadwrażliwego. Należy jednak zdać sobie sprawę, że w sporej części przypadków tak może być. Jak zatem odróżnić „zwykły” ból brzucha od schorzenia, jakim jest jelito drażliwe?

Żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego rozwoju dzieci. Ryzyko jego niedoboru w populacji pediatrycznej jest duże z uwagi na intensywny wzrost. Wczesny niedobór żelaza może prowadzić do opóźnienia rozwoju poznawczego, motorycznego, zaburzeń uwagi i pamięci, zaburzeń wzrokowych i słuchowych, obniżenia wyników w nauce i/lub zaburzeń zachowania, które mogą mieć długoterminowe lub nieodwracalne skutki. Obraz kliniczny zależy od wieku, stopnia niedoboru żelaza i chorób współistniejących, ale większość objawów jest niespecyficzna, np.: ogólne osłabienie, zmęczenie, słaba koncentracja, zmniejszona wydolność wysiłkowa, drażliwość, suchość skóry, wypadanie włosów. Zaleca się analizę indywidualnych czynników ryzyka w celu identyfikacji dzieci zagrożonych niedoborem żelaza. Podstawowe znaczenie ma edukacja żywieniowa oraz suplementacja doustna.

Pokrzywka jest częstą dermatozą o złożonej i niejednolitej etiologii. Typowym wykwitem jest bąbel pokrzywkowy, który znika bez pozostawienia śladu. Z punktu widzenia epidemiologicznego pokrzywka jest schorzeniem częstym i uważa się, że ok. 15–20% populacji całego świata przebyło przynajmniej raz wysiew bąbli pokrzywkowych.

Podstawę leczenia pokrzywki przewlekłej stanowią leki przeciwhistaminowe II generacji (bilastyna, desloratydyna, lewocetyryzyna). Leki te cechuje wysoki profil bezpieczeństwa, dlatego są bardzo skuteczne podczas długotrwałego stosowania. Leki przeciwhistaminowe II (generacji osiągają maksymalne stężenie we krwi po 1–2 godzinach. Ich działanie trwa dłużej niż leków I generacji. Leki te nie są podawane pozajelitowo. Przeciwwskazaniem do ich stosowania jest nadwrażliwość.

Zarówno choroba przeziębieniowa, jak i grypa należą do najczęstszych schorzeń układu oddechowego oraz do najczęstszych przyczyn konsultacji lekarskich. Grypa jest chorobą wirusową dróg oddechowych; wzrost zachorowań przypada w miesiącach jesienno-zimowych. W rozpoznaniu grypy wskaźnikiem diagnostycznym o najwyższej trafności są trzy objawy: gorączka > 37,8⁰C, kaszel, ostry początek choroby. W diagnostyce choroby przeziębieniowej i grypy nie należy zapominać o badaniach laboratoryjnych, zwłaszcza o markerach stanu zapalnego. Spośród wszystkich wskaźników tzw. ostrej fazy (CRP, OB, D-dimery, fibrynogen) w diagnostyce w ramach podstawowej opieki zdrowotnej kluczowe znaczenie mają morfologia i CRP. Jako ,,wstępne testy skrinigowe’’ w przypadku rozpoznawania zakażeń wirusem grypy stosuje się szybkie testy diagnostyczne płytkowe i kasetkowe.

Narastające zjawisko oporności na chemioterapeutyki azolowe w leczeniu infekcji grzybiczych, w tym infekcji pochwy, skłania to do poszukiwania innych, bezpiecznych związków chemicznych o udowodnionym działaniu przeciwgrzybiczym, takich jak np. kwas borny czy miedź.

Na przestrzeni lat obserwowany jest stały wzrost występowania infekcji grzybiczych. W 90% czynnikiem etiologicznym są zakażenia drożdżakami (Candida albicans – ponad 200 szczepów), niezależnie od szerokości geograficznej jest to jedno z najczęstszych zakażeń, z którym pacjentki zgłaszają się do ginekologa. O ile w Polsce szacuje się, że infekcje drożdżakami występują znacznie rzadziej niż zakażenia bakteryjne pochwy, to dane dotyczące sprzedaży leków przeciwgrzybiczych w polskich aptekach przeczą tej obiegowej opinii.

Na obowiązującej od września 2023 r. liście bezpłatnych leków znalazły się produkty lecznicze na najpopularniejsze choroby cywilizacyjne, takie jak: cukrzyca, choroby układu sercowo-naczyniowego, choroby nerek, zaburzenia hormonalne, nadciśnienie czy nowotwory. Do otrzymywania bezpłatnych leków uprawnione są dzieci i młodzież poniżej 18 r. ż oraz osoby po 65 r.ż. 

– Lista senioralna to realna szansa na poprawienie jakości życia i zdrowia seniorów. Osoby starsze zwykle mają kilka chorób przewlekłych jednocześnie. Lista odpowiada właśnie na takie sytuacje – tłumaczy Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, prezeska Naczelnej Izby Aptekarskiej. – Są na niej uwzględnione zarówno podstawowe leki na najpopularniejsze choroby przewlekłe, jak również nowoczesne farmakoterapie, np. leki przeciwcukrzycowe najnowszej generacji. Są także leki przyjmowane doraźnie, np. antybiotyki, leki przeciwbólowe, leki przeciwgrzybicze. Tak szeroki dostęp do leczenia pozwoli osobom starszym na podjęcie natychmiastowego leczenia, co z kolei pozwoli w większym zakresie kontrolować stan swojego zdrowia, ułatwiając codziennie funkcjonowanie i poprawiając komfort życia.

Centrum Terapii Dialog postanowiło zapytać lekarzy POZ: Czy Twoim zdaniem w ostatnich kilku latach liczba pacjentów w POZ wymagających leczenia u psychiatry znacznie się zwiększyła? Aż 94,2% badanych podało, że obserwuje znaczny wzrost liczby pacjentów, którzy zgłaszają dolegliwości psychiczne. Tylko 3,9% lekarzy biorących udział w badaniu orzekło, że nie zauważyło wzrostu liczby pacjentów wymagających leczenia u psychiatry. Sondaż przeprowadzono wśród 205 lekarzy POZ z całej Polski,podczas konferencji naukowej "Praktyczna psychiatria dla lekarza POZ”, zorganizowanej przez Centrum Terapii Dialog 23-25 września.

Podczas badania lekarze mogli też wskazać, co ich zdaniem najbardziej wpłynęło na tę sytuację, co wynika z ich rozmów z pacjentami. Najczęściej wskazywano na pandemię – 36% odpowiedzi. Na kolejnych miejscach znalazły się: wojna w Ukrainie – 12,5%, rosnące tempo życia – 10%. Zdaniem ankietowanych lekarzy pacjenci zgłaszali również, że powodem pogorszenia stanu psychicznego bywa: niestabilna sytuacja międzynarodowa, rzeczywistość polityczna w kraju, inflacja i kryzys gospodarczy, obciążenie pracą, stres, podążanie za ideałami narzuconymi przez media społecznościowe, praca zdalna, izolacja, zmniejszenie kontaktów międzyludzkich i brak relacji z innymi, brak wysiłku fizycznego.