Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza zmiany w ustawie z dnia 6 września 2001 r. Prawo Farmaceutyczne. Celem zmian jest doprecyzowanie przepisów antykoncentracyjnych.

Przepisy zmieniające przewidują zakazy przejmowania kontroli nad podmiotami prowadzącymi apteki ogólnodostępne przez podmioty nieuprawnione oraz kary pieniężne za naruszenie tych zakazów. Zmiany mają na celu uniemożliwienie przejmowania kontroli nad aptekami ogólnodostępnymi przez osoby inne niż farmaceuci lub spółki z ich udziałem oraz przez podmioty, które już prowadzą co najmniej 4 apteki ogólnodostępne. Przejęcie kontroli nad apteką ogólnodostępną przez osobę, która wchodzi w skład organów spółki posiadającej zezwolenie na prowadzenie hurtowni farmaceutycznej lub zajmującej się pośrednictwem w obrocie produktami leczniczymi, będzie również niedopuszczalne.

Naruszenie zakazu przejęcia kontroli będzie skutkować cofnięciem zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej dla podmiotu, nad którym została przejęta kontrola oraz nałożeniem kary pieniężnej: w wysokości od 50 tys. zł do 5 mln zł na podmiot, który wbrew zakazowi przejmuje kontrolę nad podmiotem prowadzącym aptekę ogólnodostępną.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Przepisy dotyczące niedozwolonego przejęcia kontroli będą miały zastosowanie do przejęcia kontroli, które nastąpi po dniu wejścia w życie ustawy.

Cytyzyna, roślinny alkaloid wiążący się wybiórczo z podjednostką α4β2 receptora nikotynowego acetylocholiny, stosowany jest w terapii uzależnienia od nikotyny. Według amerykańskich naukowców nieprawidłowe dawkowanie leku może odpowiadać za część przypadków nieskutecznego leczenia. W opublikowanym przez nich badaniu 810 chorych uzależnionych od tytoniu przydzielono losowo do trzech grup. Pierwsza otrzymywała przez 12 tygodni 3 mg cytyzyny trzy razy dziennie. Druga stosowała tę dawkę przez 6 tygodni, a następnie placebo przez taki sam okres. Trzecia grupa stanowiła ramię kontrolne i otrzymywała przez 12 tygodni placebo. Abstynencję nikotynową potwierdzano biochemicznie.

6-tygodniowe leczenie cytyzyną, w stosunku do placebo, zwiększyło odsetek osób, które rzuciły palenie w tygodniach 3.-6. badania z 4,4% do 25,3%, a w tygodniach 3.-24. badania z 2,6% do 8,9%. Odsetki abstynentów nikotynowych w grupie przyjmującej cytyzynę przez 12 tygodni, w stosunku do ramienia kontrolnego, wyniosły odpowiednio 32,6% i 7% w tygodniach 9.-12. oraz 21,1% i 4,8% w tygodniach 9.-24. Różnice te były istotne statystycznie. Do najczęstszych działań niepożądanych leczenia, które w żadnym z ramion badania nie przekroczyły 10%, należały nudności, dziwne sny oraz bezsenność. Z powodu toksyczności leczenie cytyzyną przerwało 2,9% chorych.

Według autorów badania zarówno 6-tygodniowy, jak i 12-tygodniowy schemat terapii cytyzyną stanowi nową możliwość interwencji antynikotynowej, charakteryzującą się kliniczną skutecznością i doskonałym profilem toksyczności.

jamanetwork.com/journals

Polska wydaje coraz więcej na opiekę zdrowotną, jednak kwoty wciąż okazują się być niewystarczające, aby zbliżyć się do europejskiego poziomu. Analitycy EMIS (ISI Emerging Markets Group) w raporcie „Emerging Europe Pharma & Healthcare Sector 2023/2024” przeanalizowali sektory farmaceutyczny i opieki zdrowotnej krajów Europy Środkowo-Wschodniej.

Według Banku Światowego w 2021 r. Polska przeznaczyła na opiekę zdrowotną 6,59% swojego PKB. Oznacza to wzrost z 6,4% w 2020 r. Choć polski rząd zadeklarował, że chce zwiększyć wydatki na publiczną opiekę zdrowotną do 7% PKB do 2027 r., może to nie przynieść pożądanego rezultatu. Jak zaznaczają analitycy EMIS, trzeba wziąć pod uwagę, że 7% PKB to wciąż mniej niż średnia w Unii Europejskiej, która w 2021 r. wyniosła 8,1%.

To właśnie Polsce przypada jedna z najniższych w Europie Środkowo-Wschodniej liczb personelu medycznego dostępnego na 1000 mieszkańców. W 2019 r. było to 2,4 lekarza i 5,1 pielęgniarki. Dla porównania – w Czechach było to 4,1 lekarza i 8,6 pielęgniarki, a w Rosji odpowiednio 4,2 i 8,5. Jednocześnie średnia cena leków w Polsce jest 1,5 razy wyższa od średniej ceny w UE. Wynika to z kilku czynników, w tym wyjątkowo wysokich kosztów badań i rozwoju farmaceutyków w naszym kraju, a także koniecznych dużych wydatków na późniejszy ich marketing.

Nowotwory hematoonkologiczne stanowią ok. 6% wszystkich przypadków nowotworów na świecie. Według szacunków Fundacji Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych w Polsce na nowotwory układu krwiotwórczego i chłonnego choruje ponad 100 tys. osób. Jak wynika z danych Krajowego Rejestru Nowotworów, w ciągu ostatnich dekad wzrosła liczba chorych. Tym bardziej ważna jest edukacja, świadomość pierwszych objawów i znaczenia badań profilaktycznych. Proste badanie krwi może pomóc rozpoznać nowotwór we wczesnych stadium i znacząco zwiększyć szanse na wyleczenie.

– (...) Zależy nam, żeby szerzyć wiedzę, dlatego zaplanowaliśmy wiele działań edukacyjnych na najbliższy miesiąc. Niech wszystkie oczy będą skierowane we wrześniu na choroby hematoonkologiczne. Zachęcam, żeby w myśl hasła naszej konferencji "Sprawdzam. Badam. Zacznij od krwi" wykonać pierwszy krok i udać się na podstawową morfologię – mówi Krystyna Wechmann, Prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych oraz Federacji Stowarzyszeń „Amazonki”.

Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych z polipami nosa (PZZPzPN), u którego podłoża leży zapalenie typu 2, dotyka aż 4% populacji, a ciężki przebieg choroby stwierdza się u ponad 17 000 chorych. Jak wynika z przygotowanego przez Fundację Wygrajmy Zdrowie i Polskie Towarzystwo Chorób Atopowych raportu „Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych z polipami nosa (PZZPzPN) – jak pomóc pacjentom?”,  ta choroba znacznie obniża jakość życia pacjentów, negatywnie wpływa na ich zdrowie fizyczne i psychiczne, aktywność społeczną i zawodową oraz jest przyczyną licznych hospitalizacji i zwolnień chorobowych. Według danych ZUS przewlekłe zapalenie zatok przynosowych tylko w 2022 r. było przyczyną 461 712 dni absencji chorobowych i aż 50 237 wystawionych zwolnień.

Najczęstszymi dolegliwościami, z jakimi na co dzień zmagają się pacjenci, są: zatkany nos, upośledzenie lub utrata węchu czy smaku, spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, przewlekły katar, a także niekończące się bóle oraz uczucie rozpierania głowy. Trudności w oddychaniu i nasilające się w godzinach nocnych objawy powodują problemy ze snem i bezdech senny.

Zmęczenie jest jednym z najczęściej zgłaszanych objawów związanych z leczeniem onkologicznym. W badaniu opublikowanym w International Journal of Cancer sprawdzono, czy pooperacyjna radioterapia u chorych na raka piersi powoduje uczucie zmęczenia. 1443 kobiet chorych na raka piersi wypełniło ankietę dotyczącą uczucia osłabienia przed, w trakcie i po zakończeniu radioterapii. Ankieta zawierała pięć wymiarów zmęczenia: ogólne, fizyczne, psychiczne, utratę motywacji oraz ograniczenie aktywności. Wykazano, że zmęczenie w trakcie radioterapii narastało we wszystkich pięciu wymiarach i u większości kobiet powracało do wyjściowego poziomu między pierwszym a drugim rokiem po zakończeniu radioterapii. Około 24% chorych doświadczało wysokiego poziomu zmęczenia, 25% umiarkowanego, a 46% niskiego. Osoby doświadczające bólu, bezsenności, depresji oraz kobiety w młodym wieku częściej odczuwały wysoki poziom zmęczenia.

W okresie zwiększonego zachorowania na grypę i inne infekcje sprawny układ odpornościowy odgrywa kluczową rolę w zachowaniu naszego zdrowia. Duża ilość przypadków grypy w minionym sezonie, jak również niedawna pandemia koronawirusa sprawiły, że pacjenci poszukują naturalnych sposobów wspomagania organizmu do walki z infekcjami. W artykule przedstawiono potencjalne zastosowanie kilku substancji roślinnych. 

Naturalne produkty z roślin leczniczych, takich jak jeżówka, bez czarny, imbir, są substancjami o działaniu immunomodulującym. Flawonoidy, jak  flawonole i izoflawony, w zależności od ich struktury mogą mieć wpływ na funkcje komórek odpornościowych i zapalnych. Wykazano, że czarny bez, bogate źródło flawonoidów, wywiera działanie ochronne przeciwko wirusowi grypy poprzez stymulację układu odpornościowego gospodarza, co zwiększa produkcję cytokin. Ponadto kwaśne polisacharydy w bzie czarnym, takie jak pektyny, mogą przyczyniać się do wzmocnienia funkcji odpornościowej, prawdopodobnie poprzez stymulację makrofagów.

Wiele roślinnych surowców zielarskich stosowanych jest nie tylko przez przemysł farmaceutyczny, lecz również jako składnik diety. Przykładem prozdrowotnego zastosowania produktów roślinnych w diecie mogą być soki roślinne. Można je otrzymywać z roślin o znanej aktywności biologicznej, co dodatkowo wzmacnia ich wartość prozdrowotną. Napoje takie mogą stanowić interesujący sposób wzbogacenia diety w produkt o wysokiej zawartości witamin, minerałów oraz związków aktywnych charakterystycznych dla danej rośliny. W artykule omówiono skład i właściwości wybranych roślin, dla których dostępne są komercyjnie otrzymywane soki roślinne.

Opublikowano projekt obwieszczenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Nowa lista refundacyjna ma obowiązywać od 1 września 2023 r. Zmiany dotyczą refundacji leków m.in. raka płuca, nerek, przełyku, tarczycy, krwi.

Uwzględniając niniejszy projekt, od początku roku 2023, finansowaniem ze środków publicznych zostanie objętych 113 nowych cząsteczko – wskazań, w tym:

• 60 cząsteczko – wskazań onkologicznych,
• 53 cząsteczko – wskazania nieonkologiczne,
• 34 cząsteczko – wskazania dedykowane chorobom rzadkim.

Najwięcej nowych cząsteczko – wskazań onkologicznych w 2023 r. obserwujemy w hematoonkologii (26), w nowotworach układu oddechowego (11) i pokarmowego (9). Najwięcej nowych cząsteczko – wskazań nieonkologicznych w 2023 r. obserwujemy w kardiologii (19), reumatologii (6), hematologii (4), gastroenterologii (4) i dermatologii (4).

Srebro z uwagi na silne właściwości przeciwdrobnoustrojowe od lat znajduje zastosowanie w świecie medycznym. Poszukiwane są preparaty, które poza właściwościami odkażającymi mają zastosowanie w ranach przewlekłych, przyspieszając ich gojenie. Srebro jonowe TIAB w formie kremu i sprayu ze względu na to, że się nie kumuluje i nie wchodzi w interakcje, znalazło zastosowanie nie tylko w leczeniu ran przewlekłych, trudno gojących się, ale również ran po zabiegach chirurgicznych i w leczeniu ambulatoryjnym.

Zaburzenia lipidowe są rozpowszechnionym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego. Dlatego ich zwalczanie stanowi jedno z głównych wyzwań w zakresie zdrowia publicznego. Istotną rolę odgrywają w tym lekarze rodzinni. Interesującą możliwością leczenia zaburzeń gospodarki lipidowej są dostępne w Polsce bez recepty ekstrakty ryżu sfermentowanego z udziałem drożdży Monascus purpureus, nazywane również czerwonym ryżem drożdżowym (RYR, ang. red yeast rice), a także standaryzowana kompozycja polifenoli z bergamoty (BPF, ang.  bergamot polypehnolic fraction).  Obok korzystnego wpływu na parametry gospodarki lipidowej wykazują one liczne działania pozasercowe.  

Żelazo jest jednym z kluczowych metali niezbędnych do utrzymania prawidłowego metabolizmu człowieka. Brak lub niewłaściwa biodystrybucja żelaza prowadzi do układowej niewydolności organizmu i/lub efektów toksycznych, będących przyczyną przewlekłych procesów degeneracyjnych. Każda interwencja w homeostazę żelaza, ze względu na możliwość wystąpienia efektów toksycznych, musi być wsparta diagnostycznie. Artykuł nakreśla mechanizmy odpowiedzialne za homeostazę żelaza w organizmie człowieka. Na bazie tego opisu omówiono możliwości suplementacji żelaza z zastosowaniem dostępnych na rynku preparatów.